رد درخواست ويزاي‌امريكايي‌ها
وزارت خارجه ايران، با رد درخواست ويزاي سه نماينده تندروي كنگره امريكا، گفت كه درخواست آنها «كارزاري تبليغاتي» است
پنجشنبه 4 فوريه برابر با 15 بهمن سال 1394 بود كه سه جمهوريخواه عضو مجلس نمايندگان كنگره امريكا اعلام كردند كه براي سفر به ايران تقاضاي رواديد كرده‌اند. مايكل پمپئو، از ايالت كانزاس، لي‌زلدين، از ايالت نيويورك و فرانك لوبي‌يندو از ايالت نيوجرسي با مراجعه به دفتر حفاظت از منافع ايران در واشنگتن، درخواست ويزا كردند. انگيزه‌هاي اين اقدام هم مشاهده انتخابات آتي مجلس ايران، بازديد از مراكز هسته‌اي و همچنين ملاقات با يك زنداني امريكايي در ايران اعلام شد. اين مانور تبليغاتي سه نماينده تندرو مجلس نمايندگان امريكا به درخواست رواديد محدود نشد و اين سه نفر متن نامه‌اي خطاب به مقام معظم رهبري و محمدعلي جعفري، فرمانده سپاه پاسداران كشورمان را هم منتشر كردند. در متن اين نامه آمده بود: «علت اصلي تصميم ما براي سفر به ايران، نظاره كردن انتخابات روز ۲۶ فوريه (هفتم اسفند) است. اين رويدادي تاريخي است. ما مشتاقيم كه جاري شدن دموكراسي در ايران را از نزديك مشاهده كنيم. تاسف‌برانگيز خواهد بود اگر هيچ امريكايي فرصت نيابد كه صحه بر آزادانه و عادلانه بودن اين انتخابات بگذارد.» در ادامه اين نامه هم اين سه نماينده گنگره امريكا پنج هدف خود از سفر به ايران را اعلام كردند: ديدار با مقام‌هاي ايران از جمله وزير خارجه و مسوولان برنامه هسته‌اي اين كشور،ملاقات با زندانيان امريكايي در ايران ،بازديد از سايت نظامي پارچين و مراكز هسته‌اي اراك و فردو دريافت توضيحاتي در مورد آزمايش‌هاي اخير موشك‌هاي بالستيك ايران، دريافت توضيحاتي از مقام‌هاي سپاه پاسداران ايران درباره بازداشت كوتاه ملوانان امريكايي و
در جمله پاياني اين نامه هم امضاكنندگان يادآور شده‌اند كه با توجه به مدت كوتاه باقيمانده تا زمان برگزاري انتخابات مجلس در ايران، انتظار دارند ايران به تقاضاي صدور ويزاي آنها «بدون تاخير» رسيدگي كند. اين سه نماينده پس از ارسال نخستين نامه در بهمن ماه 94 با توجه به عدم پاسخگويي به نامه نخست در تاريخ 24 فروردين 95 با ارسال نامه دوم درخواست خود را تكرار كردند.قريب به پنج ماه از ارايه درخواست اوليه و ذكر عبارت «بدون تاخير» مي‌گذرد و وزارت امور خارجه ايران در روزهايي كه مجلس شوراي اسلامي با تركيب جديد كار خود را آغاز كرده و هفته‌ها از انتخابات مدنظر نمايندگان كنگره امريكا گذشته است در چند پاراگراف پاسخ اين درخواست رواديد را داده است.
پاسخي كه در آن تاكيد شده است كه وظيفه اعضاي كنگره امريكا ديكته كردن و تحميل سياست به ديگر كشورها نيست و با اشاره به اين حقيقت كه ايران و امريكا روابط ديپلماتيك ندارند تاكيد شده است كه بازديد از سايت‌ها يا اعزام هيات‌هاي انتخاباتي يا ديگر هيات‌ها براي نظارت بر انتخابات كشورها منوط به دعوت رسمي كشور ذي‌ربط است و اين در حالي است كه چنين ترتيبات متقابلي هم بين دو كشور وجود ندارد. در پايان اين نامه هم وزارت امور خارجه با كارزار تبليغاتي خواندن اين درخواست رواديد اين سه عضو كنگره تاكيد كرده كه ايران با اين درخواست با همين ترتيب برخورد خواهد كرد.
وظيفه اعضاي كنگره امريكا ديكته كردن و تحميل سياست به ديگر كشورها نيست
دفتر وزير امور خارجه ايران به درخواست نمايندگان كنگره امريكا براي سفر به ايران پاسخ داد. در اين پاسخ آمده است:
وزير امور خارجه از محتواي نامه مورخ 24 فروردين 1395 شما در مورد درخواست رواديد ادعايي‌تان مطلع گرديد. در اين رابطه، توجه شما را به موارد زير جلب مي‌نماييم:
بر خلاف آنچه شما تصور كرده‌ايد، وظيفه اعضاي كنگره امريكا ديكته كردن و تحميل سياست به ديگر كشورها نيست. اين امر قطعا در مورد سياست‌هاي مربوط به صدور رواديد ايران نيز صادق است. به خاطر داشته باشيد كه به عنوان اعضاي كنگره امريكا، شما يك قدرت جهاني نيستيد.
توافق هسته‌اي يا همان برجام به روشني مقرر ساخته است كه تنها نهاد ذي صلاح براي نظارت بر اجراي بخش‌هاي هسته‌اي اين توافق، آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌اي است. هيچ يك از طرف‌هاي برجام، از جمله امريكا و به تبع آن شهروندان يا مقامات كشورهاي طرف برجام، نمي‌توانند مدعي حق نظارت بر اجراي برجام شوند. علاوه بر اين، نه برجام و نه هيچ قاعده حقوق بين‌الملل نيز اجازه نداده است كه با چنان ادعاي نظارتي به حاكميت ايران دست اندازي شود.
در عصر حاضر، بازديد از سايت‌ها يا اعزام هيات‌هاي انتخاباتي يا ديگر هيات‌ها براي نظارت بر انتخابات كشورها منوط به دعوت رسمي كشور ذي‌ربط و از مسير موافقتنامه‌هاي دوجانبه بين دولت‌هاي حاكم يا ترتيبات متقابل امكان‌پذير است و نه از طريق درخواست يك‌جانبه افراد يا نمايندگان مجلس ديگر كشورها كه صرفا خود ادعاي چنين كاري را دارند. به ياد داشته باشيد كه ايران و امريكا روابط ديپلماتيك نداشته و در نتيجه ترتيبات متقابلي هم بين دو كشور وجود ندارد.
كنگره امريكا اخيرا قانوني را در مورد رواديد امريكا تصويب كرده كه به موجب آن افرادي كه به ايران سفر كرده‌اند را از ورود به امريكا بدون اخذ رواديد منع كرده است. وقتي هم كه آقاي كري، در اجراي تعهدات امريكا به موجب برجام، وعده داد تا محدوديت‌هاي مربوط به برنامه رواديد را براي افرادي كه به ايران سفر كرده، برخواهد داشت، برخي از شما اظهار داشتيد كه «رفع موانع براي اشخاصي كه به ايران سفر كرده يا ايراني هستند، شهروندان امريكايي را به خطر مي‌اندازد.» بسيار تمسخرآميز است كه شما مي‌پنداريد كه رفتن به ايران شهروندان را «افراطي كرده» و شهروندان همه كشورهاي ديگر را به «ريسك‌هاي محتمل امنيتي» براي امريكا تبديل مي‌كند و در عين حال بر اين باوريد كه سفر به ايران بر خود شما تاثير منفي ندارد!
برخلاف ادعاي شما، از سال 1359 ـ يعني وقتي كه امريكا روابط ديپلماتيك خود را با ايران قطع كرد ـ مقامات ايراني اغلب از ورود به امريكا منع شده‌اند. مقامات ما تنها حسب مورد و بعد از يك فرآيند طولاني و دشوار براي حضور در نشست‌هاي سازمان‌هاي بين‌المللي مستقر در امريكا به اين كشور وارد مي‌شوند. اين وضعيت با وجود آن است كه دولت امريكا به لحاظ حقوقي و براساس تعهدات بين‌المللي كه به موجب موافقتنامه‌هاي چندجانبه مربوط دارد، متعهد به اعطاي رواديد و دسترسي بدون مانع شده است؛ تعهدي كه هيچگاه صادقانه و به طور منظم از سوي امريكا رعايت نشده است. همچنين برخلاف تصور شما، ديپلمات‌ها و اتباع ايراني كه در سازمان ملل متحد فعاليت كرده يا به امريكا مي‌آيند، همگي محدود به يك فاصله 25 مايلي در منهتن نيويورك هستند. اين تمام لطفي است كه شما در نامه خود به رخ كشيده‌ايد.
از زماني كه «بحران هسته‌اي ساختگي» از طريق برجام حل شده است، ده‌ها هزار گردشگر، دانشجو، سرمايه‌گذار و تاجر از اقصي نقاط دنيا ـ از جمله برخي اتباع امريكايي ـ رواديد دريافت كرده و بدون زحمت يا تاخيري به ايران سفر كرده‌اند. آنها به اين علت به راحتي به ايران سفر كرده‌اند كه بر طبق مقررات مربوطه كشور ميزبان ـ ايران ـ درخواست خود را فرستاده و ضوابط را هم رعايت كرده‌اند، نه چون شما كه كاملا به نحو نامناسبي درخواست سفر به ايران كرده و در پي مداخله در اموري شده‌ايد كه هيچ ارتباطي با وظيفه كاري شما ندارد. بسيار ترديد داريم كه هيچ كشوري كه براي خود احترام قايل است، تحت چنين شرايطي رواديد صادر كند.
به طور خلاصه، ما تصور مي‌كنيم كه درخواست رواديدي كه شما داده‌ايد، بيشتر يك كارزار تبليغاتي است و نه يك درخواست مناسب براي سفر به يك كشور داراي حاكميت مستقل و به همين دليل هم، با چنين درخواستي به اين نحو رفتار شده و خواهد شد.