ظريف و كري امروز در ژنو ديدار خواهند كرد
آغاز مذاكرات با چاشني نفتي
گروه ديپلماسي/ 24 ساعت پيش از مذاكرات ايران و 1+5 تمام موضع‌گيري‌ها بوي نفت مي‌دهد. تهران در 10 روز گذشته ميزبان دولتمرداني بوده كه همگي يك نگراني مشترك را با ايران قسمت مي‌كنند: كاهش بهاي طلاي سياه. از نيكولاس مادورو، رييس‌جمهوري ونزوئلا تا عادل عبدالمهدي، وزير نفت عراق به تهران آمدند تا با رييس‌جمهور، وزير امور خارجه و دبير شوراي عالي امنيت ملي از نگراني‌هاي خود در خصوص كاهش بهاي نفت بگويند. عادل عبدالمهدي در حالي به تهران سفر و با محمد جواد ظريف ديدار كرد كه وزير امور خارجه كشورمان بامداد فردا راهي ژنو خواهد شد تا نخستين دور از مذاكرات هسته‌يي با جان كري در سال جديد ميلادي را رقم بزند. به نظر مي‌رسد كه همين همزماني سفر رييس‌جمهور به بوشهر با مهيا شدن تيم مذاكره‌كننده براي از سرگيري مذاكرات هسته‌يي باعث شد تا حسن روحاني بخش‌هايي از سخنان خود در بوشهر را به مذاكرات و البته مساله كاهش بهاي نفت اختصاص دهد.
عربستان و كويت بيش از ايران آسيب مي‌بينند
رييس‌جمهور با بيان اينكه ما با منطق و استقلال و با حفظ حقوق ملت بزرگ ايران راه مذاكره، همزيستي مسالمت‌آميز با جهان، راه تعقل و راه تعامل سازنده را ادامه خواهيم داد، گفت: به حول و قوه الهي در چارچوب منافع ملي ايران اين مسير و اين راه را پيگيري مي‌كنيم.
روحاني در ادامه سخنان خود با مورد توجه قرار دادن موضوع كاهش بهاي نفت، اظهار كرد: مي‌دانيد مشكل جديدي كه پيش روي مردم ايران به خيال خودشان باز كرده‌اند موضوع كاهش قيمت نفت است. اگرچه امروز قيمت نفت نسبت به ماه‌هاي قبل به حدود نصف كاهش پيدا كرده است اما آنهايي كه كاهش قيمت نفت را عليه برخي كشورها طراحي كرده‌اند بدانند پشيمان خواهند شد و اين راه براي آنها قابل ادامه دادن نيست. ضمن اينكه اگر ايران از كاهش قيمت نفت ضرر مي‌كند، كشورهاي توليدكننده ديگر همچون عربستان و كويت بيش از ايران ضرر خواهند كرد.
وي افزود: آمار و ارقام نشان مي‌دهد كه كشور عربستان 80 درصد بودجه سالانه‌اش به فروش نفت وابسته است و 90 درصد صادرات اين كشور مربوط به فروش نفت خام است. همچنين كويت 95 درصد بودجه‌اش به نفت وابسته است و حدود 95 درصد صادراتش مربوط به فروش نفت خام است. روحاني در ادامه سخنانش افزود: جمهوري اسلامي ايران از لحاظ بودجه امسال فقط 33 درصد به نفت وابسته است و در دولت يازدهم در سال 93 كمترين وابستگي به نفت در بودجه تقديمي به مجلس شوراي اسلامي مشاهده مي‌شود و به‌طور كلي يك درصد بودجه ما وابسته به فروش نفت است. ضمن اينكه راه جبران اين كاهش را پيش‌بيني كرده‌ايم و با كمك نمايندگان مجلس شوراي اسلامي راه‌هاي موردنظر را پيش‌بيني مي‌كنيم. از لحاظ صادرات فقط 60 درصد صادرات ما مربوط به نفت است در حالي كه بقيه صادرات ما غيرنفتي است و ما امسال به حول و قوه الهي صادرات غيرنفتي را افزايش خواهيم داد.
بايد از اثرگذاري نفت بر رفتار سياسي كم شود
از سوي ديگر تهران روز گذشته ميزبان عادل عبدالمهدي، وزير نفت عراق هم بود. عادل عبدالمهدي كه در دولت جديد عراق سكان وزرات نفت را بر عهده گرفته است با علي شمخاني، دبير شوراي عالي امنيت ملي ديدار و گفت‌وگو كرد. شمخاني بخش‌هايي از سخنان خود را به مساله سير نزولي بهاي نفت اختصاص داده كاهش قيمت نفت را موجب تمركز بيشتر كشورهاي توليدكننده به اصلاح ساز و كارهاي اقتصادي و كاهش وابستگي به فروش نفت دانست و افزود: جمهوري اسلامي ايران بر اساس راهبرد اقتصاد مقاومتي علاوه بر مصون‌سازي كشور در مقابل تحريم‌هاي ظالمانه، به سمت ارتقاي توان اقتصادي مبتني بر همكاري با كشورهاي همسايه و از بين بردن اثرگذاري نفت در رفتارهاي سياسي حركت خواهد كرد. وي افزود: تخريب زيرساخت‌هاي اقتصادي كشورهاي منطقه از جمله عراق و سوريه توسط تروريست‌ها و حملات بي‌اثر جنگنده‌هاي ائتلاف اقدامي همسو در مسير ممانعت از رشد اقتصادي كشورهاي اسلامي است. دبير شوراي عالي امنيت ملي با اشاره به همكاري دو كشور در زمينه برداشت از منابع مشترك نفت و گاز افزود: مدل همكاري ميان ايران و عراق در بهره‌برداري از منابع مشترك مي‌تواند به عنوان الگو براي ساير كشورها مورد استفاده قرار بگيرد.
مذاكرات كليد خورد
ايران و امريكا در حالي مذاكرات دوجانبه و چندين دور مذاكره يك جانبه را از فردا در ژنو آغاز مي‌كنند كه بهاي نفت در چندماه گذشته حداقل 50 درصد كاهش يافته است. بودجه ايران در سال گذشته ميلادي بر نفت بشكه‌يي 100 دلار متمركز بوده و اين در حالي است كه دولت يازدهم در بودجه سال 94 بر بشكه‌يي 72 دلار هم حساب باز كرده است. با اين‌همه اين قيمت نيز هر روز در حال نزول بيشتر است و بهاي نفت به زير 50 دلار در هر بشكه رسيده است. حسن روحاني رييس دولت يازدهم در چندماه اخير با توجه به كاهش چشمگير بهاي نفت تاكيد كرده كه ايران بايد براي جبران تبعات كاهش بهاي نفت به صادرات غيرنفتي روي آورد. خبرگزاري فرانسه در تازه‌ترين گزارش خود از سخنان حسن روحاني به انتخاب وي به عنوان رييس‌جمهور ايران در سال 2013 اشاره كرده و مي‌نويسد كه روحاني با شعار احياي اقتصادي كشوري كه تحت شديدترين تحريم‌ها قرار گرفته به ميدان آمد. اين خبرگزاري در بخش‌هاي ديگري از گزارش خود مي‌نويسد كه مشكلات اقتصادي عامه مردم در ايران در يك سال و نيمي كه از عمر دولت تدبير و اميد مي‌گذرد بهبود‌يافته اما اين كشور هنوز از تورم و عدم سرمايه‌گذاري مناسب خارجي رنج مي‌برد. بسياري از تحليلگران اعتقاد دارند كه با به نتيجه رسيدن مذاكرات ايران و 1+5، دولت روحاني مي‌تواند به افت‌هاي اقتصادي كه در نتيجه تحريم‌ها متوجه ايران شده پايان داده و دروازه‌هاي كشور را به روي سرمايه‌گذاران خارجي هم بگشايد.
همزمان با آغاز مذاكرات دوجانبه تيم‌هاي مذاكره‌كننده ايران و امريكا در ژنو، برخي رسانه‌ها از حركت كردن رهبري مجلس سنا طي هفته جاري به سمت تصويب لايحه‌يي خبر مي‌دهند كه تحريم‌هاي جديد عليه ايران در صورت شكست مذاكرات را در پي خواهد داشت. در حالي كه تركيب سياسي كنگره تغيير كرده است به نظر مي‌رسد كه باراك اوباما در برابر تلاش جديد اين نهاد براي تشديد تحريم‌ها مقاومت خواهد كرد. در شرايطي كه سفير امريكا در سازمان ملل اخيرا ضمن مخالفت با تشديد تحريم‌هاي ايران حتي به شكل مشروط اعلام كرده بود كه افزايش تحريم‌ها در اين مرحله تلاش‌هاي ما براي دستيابي به هدف مشترك‌مان را تضعيف خواهد كرد، سناتور ليندزي گراهام در تازه‌ترين اظهارنظر خود تاكيد كرده است كه كميته خواهان به راي‌گذاري اين لايحه در 20 ژانويه است. روزي كه باراك اوباما سخنراني سالانه خود را در جلسه‌يي مشترك با كنگره ارايه خواهد داد. يك مشاور ارشد كنگره كه از روند پيش‌نويس لايحه مطلع است، گفت كه اين لايحه 65 راي موافق را به دست خواهد آورد كه تصويب آن را تضمين مي‌كند. اما سران حزب وي خواهان 67 راي كه نشان‌دهنده موافقت اكثريت است، هستند.