5 نمايشنامه شاخص دهه هشتاد خوانش اجرا ميشود
تئاتر شهر ميزبان نمايشنامههاي بيضايي، چرم شير، برهاني مرند و...
ندا آل طيب
علي سرابي با اجراي نمايش «خداي كشتار» نشان داد دورخيز خود را براي كارگرداني تئاتر برداشته و ميخواهد علاوه بر بازيگري، دنياي كارگرداني را هم تجربه كند. اجراي موفق نمايش «خداي كشتار» هم دليلي شد تا او به حضور بيشتر در اين عرصه دلگرمتر شود. حالا اين بازيگر تصميم به اجراي يك پروژه ديگر دارد؛ پروژهاي گسترده كه طي آن پنج نمايشنامه از نويسندگان نامدار ايراني با حضور بيش از چهل بازيگر سرشناس تئاتر و سينما خوانش و اجرا ميشوند. «افرا يا روز ميگذرد» نوشته بهرام بيضايي، «كوكوي كبوتران حرم» نوشته عليرضا نادري، «تهران زير بال فرشتگان» به قلم نادر برهاني مرند، «در مصر برف نميبارد» نوشته محمد چرمشير و «يك دقيقه سكوت» اثر محمد يعقوبي، نمايشنامههايي هستند كه علي سرابي براي اجراي اين پروژه انتخاب كرده است. او البته تاكيد دارد كه اين پروژه قطعا يك نمايشنامهخواني صرف نيست بلكه يك خوانش اجراست و در تعريف اين شيوه به «اعتماد» ميگويد: «نمايشنامهخواني نيست چون يك طراحي مينيمال و ساده داريم كه در چيدمان صحنه ما ديده ميشود كه بر اساس آن طرز قرار گرفتن بازيگران روي صحنه مشخص ميشود و يك طراحي ساده داريم كه توسط آتوسا قلمفرسايي انجام شده است و فردين خلعتبري هم براي هر برنامه موسيقي ويژه آن را ميسازد كه مدت زمان هر قطعه بين ده تا پانزده دقيقه خواهد بود. در هر اجرا، بخشي خاص از نمايشنامه كه ميتواند آغاز، پايان يا ميانه آن باشد، به صورت ميني مال اجراي صحنهاي خواهد شد.» سرابي براي انتخاب اين نمايشنامهها نيز پروسهاي را طي كرده است. او در آغاز ليستي از بيست وپنج شش نمايشنامه تهيه ميكند. نمايشنامههايي كه عموما در دهه هشتاد خورشيدي نوشته شدهاند. او دليل انتخاب آثار دهه هشتاد را اينگونه توضيح ميدهد: «يك تئوري وجود دارد كه بر اساس آن آثار نمايشي يك دوره خاص را بررسي ميكنيم و من دهه هشتاد را انتخاب كردم چون در اين دوره كه همزمان با دولت اصلاحات بود و به دليل فضاي ويژهاي كه از سوي آقاي خاتمي ايجاد شده بود، حوزه فرهنگ و هنر پيشرفت چشمگيري داشت و تئاتر هم دورهاي شكوفا را گذراند كه طي آن نويسندگان خلاقي به وجود آمدند و تعدادي از متون درخشاني كه پيش از آن امكان اجرا نداشت، مجال به صحنه آمدن پيدا كرد. بنابراين در مرحله اول بيش از متن را انتخاب كردم كه همه متون چشمگيري بودند ولي در نهايت اين 5 نمايشنامه را انتخاب كردم كه نسبت به ديگران ارجحيتي نداشتند ولي همه آنها طبق سليقه شخصي من هستند و هر كدام خوانش خاص خود را دارند كه با ديگري متفاوت است.» آنچه موجب انتخاب اين نمايشنامهها شده، موضوع زن است چراكه به گفته سرابي، در هر يك از اين آثار، زن جايگاه و عملكردي ويژه دارد و هر يك از اين متون نمايشي، به واسطه حضور تاثيرگذار زن، نقد اجتماعي خاصي را مورد توجه قرار ميدهد. علي سرابي براي اجراي اين برنامه اطلاعاتي را از خود نويسندگان گرفته و توضيحاتي را درباره شيوه نگارش نمايشنامهها و نگاه خاص نويسنده، به مخاطبان منتقل خواهد كرد. سرابي اين نمايشنامهها را با حضور چهل بازيگر چهره تئاتر و سينما اجرا خوانش ميكند. هرچند كه فعلا بهتر ميداند نام اين بازيگران را اعلام نكند. در سالهاي اخير شاهد حضور چهرههاي سينمايي و تلويزيوني و حتي ورزشي روي صحنه تئاتر بودهايم حضوري كه اغلب توجيه اقتصادي دارد و با وابسته شدن تئاتر به گيشه، به عنوان راهكاري براي جذب تماشاگر و تامين هزينههاي اجرا مورد توجه برخي از گروههاي نمايشي بوده است. در اين وضعيت تعدادي از خانواده تئاتر، سينما و در گام بعدي، جواناني كه به تازگي وارد عرصه نمايش شدهاند، مساله اقتصادي را سرلوحه كار خود قرار دادهاند كه البته شرايطي همهگير نيست اما ديدهايم برخي از تئاترها به دليل استقبال تماشاگران حتي سه نوبت اجرا هم در روز داشتهاند. علي سرابي كه با اجراي نمايش «خداي كشتار» موفقيتي چشمگير در گيشه داشت در پروژه تازهاش تلاش دارد ضمن توجه به مسائل مالي، نگاهي صرفا اقتصادي به ماجرا نداشته باشد. بر اساس اين تصميم، هر يك از اين نمايشنامهها تنها يك نوبت اجرا در تالار اصلي تئاتر شهر خواهند داشت. هرچند كه قابل پيشبيني است تنها نام نويسنده اين آثار كافي است تا سالن اصلي با ظرفيت 579 تماشاگر در هر نوبت از اجرا پر شود. سرابي خود درباره شرايط اقتصادي اين پروژه كه با حضور چهرههاي تئاتري و سينمايي اجرا ميشود، ميگويد: «ممكن است اين موضوع در ناخودآگاه مخاطب اين پرسش به وجود كه وجه اقتصادي اين كار چه ميشود، بايد بگويم كه چشمداشت مالي به اين پروژه نداريم و حتي قيمت بليت آن را طوري در نظر گرفتهايم كه حتي دانشجويان هم توان تهيه آن را داشته باشند. تاكيد گروه سازنده اين است كه تنها به اصالت تئاتر به عنوان يكي از تاثيرگذارترين هنرها بينديشيم، هنري كه با مخاطب ارتباط مستقيم دارد و همين ويژگي بزرگ آن است. بنابراين از نظر ما اين پروژه فقط تبليغ تئاتر است و اميدوارم تماشاگر هم به خوبي از آن استقبال كند.» قرار است اين خوانش اجراها از تاريخ 18 تا 22 خرداد ماه در تالار اصلي تئاتر شهر اجرا شوند.