قانون بد بهتر از بي‌قانوني است

نشست سراسري روساي انجمن‌هاي هنرهاي نمايشي كشور به منظور تشريح آيين‌نامه جديد انتخابات انجمن‌هاي هنرهاي نمايشي استان‌ها و تبادل نظر، بررسي مشكلات اجرايي و كاركردي هنرمندان تئاتر شهرستان‌ها 4 آذرماه 1394 در عسلويه برگزار شد. نشستي كه طبق آن بعد از سال‌ها روساي انجمن هنرهاي نمايشي 33 استان كشور دور يك ميز نشستند تا در جريان جزييات آيين‌نامه جديد انتخابات مجموعه انجمن‌هاي نمايشي و نحوه سازمان‌دهي و رابطه آنها با انجمن هنرهاي نمايشي ايران قرار بگيرند. بر اساس اين آيين‌نامه انتخاب هيات‌مديره انجمن هر استان برعهده هنرمندان و گروه‌هاي نمايشي معتبر همان استان قرار گرفت با اين اميد كه ارتباط دو سويه انجمن هنرهاي نمايشي (بازوي اجرايي دولت) و گروه‌هاي تئاتر بهتر از گذشته برقرار شود. به اين ترتيب گروه‌هاي تئاتري 28 استان نمايندگان خود را به منظور تكيه زدن بر صندلي رياست انجمن نمايش استان خود معرفي كردند و بعد از برگزاري انتخابات گزينه‌هاي اصلي از صندوق‌ها بيرون آمد. ولي اين ماجرا ظاهرا يك استثنا دارد. بهزاد مريدي، مديركل فرهنگ و ارشاد استان فارس دو روز پيش در گفت‌وگو با خبرگزاري دانشجويان ايران و در پاسخ به گلايه بعضي چهره‌هاي تئاتري استان اظهاراتي داشت كه نشان داد حداقل يك استان از اين ميان علاقه‌ چنداني به اجراي آيين‌نامه ابلاغي اداره كل هنرهاي نمايشي به عنوان تنها مرجع برنامه‌ريزي دولتي تئاتر كشور ندارد. «سال 93 انجمن هنرهاي نمايشي مديران خود را به صورت انتصابي معرفي مي‌كرد، اما پس از آن ما انجمني را تاسيس كرديم و آن را در شاخه‌هاي مختلف از جمله انجمن اهل قلم، عكس، فيلم، پويانمايي و هنرهاي نمايشي به ثبت رسانديم. همه مسوولان و روساي شهرستان‌ها هم مكلف شدند كه شعبه‌هايي از اين انجمن‌ها در شهرهاي خود تاسيس كنند و ما هم امكانات لازم را در اختيارشان قرار داديم.»
به اين معنا، مديركل ارشاد استان فارس ابلاغيه اداره كل هنرهاي نمايشي درباره «انجمن هنرهاي نمايشي ايران» را كنار گذاشته و راسا اقدام به ثبت تشكيلاتي با عنوان «انجمن تئاتر استان فارس» كرده است. مريدي در گفت‌وگو با «اعتماد» در اين باره مي‌گويد: «ما از سال 93 نسبت به شيوه برگزاري انتخابات انجمن‌ها ايراد داشتيم و سازوكار جديد اداره كل حتي يك سال بعد از ما مطرح شد. معتقد بوديم انتخابات ابتدا بايد به شيوه سنديكايي در شهرستان‌ها برگزار شود بعد اينها نمايندگان خود را به مركز استان بفرستند، مجمع عمومي تشكيل دهند و در نهايت از دل خودشان هيات رييسه و مديرعامل انتخاب كنند.» مريدي با بيان اينكه «هرچه انجمن‌ها بيشتر باشند كمك‌كننده هستند» به آمار بالغ بر 220 انجمن ثبت شده در شيراز اشاره مي‌كند. «مقصود هم وحدت در كثرت بود نه اينكه شاهد يكپارچه‌سازي باشيم. ولي بعدا متوجه شديم مديركل هنرهاي نمايشي تصميمي مبني بر فعال شدن دوباره انجمن‌ها دارد. » مديركل ارشاد استان فارس ادامه مي‌دهد: «دبيران مناطق (8 منطقه تئاتري ايران) خدمت وزير رسيديم و اعلام كرديم كه اگر قرار است طرحي يكپارچه به كل كشور تعميم يابد، لااقل با تعدادي از دبيران مناطق مختلف هم‌انديشي شود. دستور هم ابلاغ شد ولي متاسفانه مدتي بعد متوجه شديم كار ثبت اساسنامه جديد انجمن نمايش پايان يافته و قرار است به همه استان‌ها ابلاغ شود. » از اظهارات اين مسوول چنين برمي‌آيد كه اختلاف مورد نظر از همين‌جا ناشي شده است. اما نكته مهمي كه در اين بين مورد بي‌توجهي واقع شده، دستورالعمل لازم‌الاجراي اداره كل هنرهاي نمايشي به عنوان زيرمجموعه معاونت امور هنري، يعني نهاد بالادستي ادارات ارشاد استان‌هاي سراسر كشور است. با روشي كه مديركل ارشاد استان فارس در نظر گرفته امكان پرداخت به موقع اعتبارات دولتي به هنرمندان اين استان وجود ندارد. حسين قهرماني از هنرمندان شناخته شده ساكن شيراز در اين باره مي‌گويد: «من 25 سال است تئاتر كار مي‌كنم و همه تئاتري‌هاي استان نيز سابقه هنري خانواده‌ام را مي‌شناسند. اما پرسش اينجاست كه وقتي ارشاد فارس تصميم گرفت اساسنامه جديد بنويسد و ساز مخالف با مركز بزند، آيا از كارشناسي جمعي و مشورت همه هنرمندان تئاتر استان استفاده كرد؟ پاسخ اين است كه «خير» بعضي از ما حتي متن اين اسناسنامه را ديده‌ايم.»اين هنرمند در ادامه به اين نكته نيز اشاره مي‌كند كه حتي در انتخابات انجمن مورد نظر مديركل ارشاد فارس نيز شركت نكرده است. «يكي از دلايل من براي شركت نكردن در اين انتخابات استراتژي اشتباه مسوولان بود؛ چون با روش خود هنرمندان را در مقابل يكديگر قرار مي‌دهند. » او مي‌افزايد: «امروز همه ما به اين نتيجه رسيده‌ايم كه دولت محترم با هنرمندان همراه است و مي‌خواهد از امكانات به نفع مردم و هنرمندان استفاده كند. وقتي دكتر مريدي تشريف آوردند همه به پشتوانه دولت از ايشان حمايت كرديم و حالا هم انتظار اين است كه طبق آنچه دولت مي‌خواهد پيش برويم نه براساس سليقه شخصي.» قهرماني به برگزاري انتخابات موفق انجمن‌هاي نمايشي در استان‌هاي كشور و رعايت ابلاغيه دولت اشاره دارد. ‌راه‌اندازي انجمن‌ها با واكنش مثبت هنرمندان استان‌ها مواجه شده و بعد از برگزاري 28 انتخابات هيچ اعتراضي گزارش نشده است. به هرحال قانون اين است و همه بر اين گزاره اتفاق نظر داريم كه «قانون بد بهتر از بي‌قانوني است.» در نهايت هنرمندان تئاتر زير سنگ چنين كشمكش‌هايي ضرر مي‌كنند.