برنده نوبل ادبيات 2016 متهم به سرقت ادبي شد

«من در گستره قالب هنري خودم كار مي‌كنم. به همين سادگي. من درون قوانين و محدوديت‌هاي اين قالب كار مي‌كنم. چهره‌هاي قدرت‌طلبي هستند كه مي‌توانند آن نوع قالب هنري را بهتر از من براي شما توضيح دهند. به آن ترانه‌سرايي مي‌گويند. با ملودي و ريتم سروكار دارد و بعد از آن همه‌چيز تمام مي‌شود. همه‌چيز را از آن خودت كرده‌اي. همه ما اين كار را مي‌كنيم.» اين صحبت‌هايي است كه باب ديلن در مصاحبه سال 2012 با مجله رولينگ استون گفته بود؛ در واقع ديلن متهم به سرقت ادبي در خلق ترانه‌هاي آلبوم «عشق و سرقت» (2001) شده بود و در اين مصاحبه وقتي صحبت از اين اتهامات مي‌شود او چنين جوابي مي‌دهد. گفته مي‌شد عبارات و جملات ترانه‌هاي اين آلبوم را از كتاب «اعترافات يك ياكوزا» اثر جونيچي ساگا و اشعار «جنگ داخلي» هنري تيمرود را بدون اطلاع صاحبان اثر وام گرفته بود. اما سرقت‌هاي او به دنياي ادبيات محدود نمي‌شود؛ نمايشگاه تابلوهاي نقاشي‌ ديلن به نام «مجموعه‌هاي آسيا» به خاطر شباهت‌هاي بي‌نظيرش به عكس‌هاي آنري كارتيه برسون و ليون بيزي مورد انتقاد قرار گرفت. با وجود اين پيشينه، باب ديلن در سيزدهم اكتبر 2016 نخستين ترانه‌سراي برنده جايزه نوبل ادبيات معرفي شد. آكادمي سوئد دليل انتخاب ديلن را «خلق نوآورانه كلام شاعرانه در سنت ترانه‌سرايي امريكا» اعلام كرد. اما ديلن از دريافت اين جايزه نه تنها خوشحال نشد بلكه همان ناسازگاري هميشگي‌اش را پيش گرفت. همان شب اعلام جوايز روي صحنه رفت اما هيچ اشاره‌اي به خبر تازه رسيده نكرد. سپس تماس‌هاي آكادمي را بي‌جواب گذاشت. در ۲۸ اكتبر ۲۰۱۶ باب ديلن بالاخره اعلام كرد جايزه نوبل ادبيات را مي‌پذيرد و براي دريافت آن شخصا به اروپا سفر خواهد كرد. او گفت خبر اهداي جايزه نوبل ادبيات به او، زبانش را بند آورده بود. ۱۶ نوامبر ۲۰۱۶ آكادمي سوئد اعلام كرد ديلن در مراسم ماه آينده صندلي خود را خالي خواهد گذاشت. برنده نوبل ادبيات 2016 در نامه‌اي شخصي اعلام كرد به علت «تعهدات از پيش تعيين شده» برايش مقدور نيست كه در مراسم اهداي جايزه حضور داشته باشد. دوم آوريل 2017 آكادمي سوئد در مراسمي خصوصي در استكهلم با باب ديلن ديدار و مدال طلايي و ديپلم افتخار نوبل را به او اهدا كردند. اما نوبل با جايزه نقدي 900 هزار دلاري‌اش، جايزه‌اي وسوسه‌برانگيز است. براي دريافت اين مبلغ برگزيده آكادمي بايد از زمان برگزاري مراسم رسمي نوبل تا شش ماه بعد متن سخنراني خود را تحويل بدهد. ديلن شش روز پيش از اينكه مهلتش تمام شود، از روي متن سخنراني‌اش خواند و آن را براي آكادمي فرستاد. در اين سخنراني اسطوره موسيقي راك درباره تاثيرات موسيقيايي‌اش مانند Leadbelly و Buddy Holly و همچنين مي‌گويد سه اثر ادبي كه در كودكي روي او تاثيرگذار بودند، «موبي ديك»، «در جبهه غرب خبري نيست» و «اوديسه» اثر هومر، قالب ترانه‌هاي او را شكل داده‌اند. سپس ديلن خلاصه‌ اين داستان‌هاي كلاسيك را شرح مي‌دهد و نقل‌قول‌هايي از اين كتاب‌ها مي‌آورد. حالا همين نقل‌قول‌ها براي او دردسرساز شده است چراكه آنها را از وب‌سايت «SparkNotes»، نسخه آنلاين كتاب‌هاي آموزشي ادبيات CliffsNotes، برداشته است. بن گرينمن، رمان‌نويس و روزنامه‌نگار امريكايي با بررسي‌ نقل‌قول‌هاي ديلن از موبي ديك مي‌گويد نقل‌قول‌هايي كه ديلن در سخنراني‌اش مي‌گويد ساختگي است چون چنين جملاتي در كتاب ملويل وجود ندارد. او متوجه مي‌شود كه ملويل هرگز در هيچ‌ جاي كتاب جمله‌ «بعضي‌ها بعد از جراحت، به سمت خدا هدايت مي‌شوند و برخي به سوي تلخي» را ننوشته است. گرينمن بعد از بررسي، درمي‌يابد كه شبيه همين جمله در سايت اسپارك‌نوتس آمده است. پس از اينكه گرينمن بررسي‌هايش را در وبلاگ خود فاش كرد، آندريا پيتزر خبرنگار Slate دست به كار شد و به شباهت توصيف‌هاي اين خواننده از «موبي ديك» و مطالب اسپارك‌نوتس پرداخت و حداقل ۲۰ جمله از سخنراني باب ديلن را در اين سايت ادبي ديد اما نتوانست آنها را در كتاب ملويل پيدا كند. ديلن در جايي از سخنراني خود مي‌گويد: «كاپيتان احب «موبي» را تجسم شيطان مي‌ديد.» اين در حالي است كه چنين عبارتي هرگز در كتاب ملويل نيامده است. اما در اين سايت‌ در توصيف «احب» آمده: «او نهنگ را به عنوان تجسمي از شيطان مي‌ديد.»هنوز باب ديلن درباره اين موضوع اظهارنظري نكرده است اما در واقع بايد منتظر اظهارنظر آكادمي سوئد كه براي اهداي اين جايزه ادبي از سوي برگزيدگان پيشين نوبل از جمله ماريا بارگاس يوسا و اورهان پاموك سرزنش شد، باشيم.