جنگ امريكا در افغانستان پايان نيافته است
ايمل فيضي ٭
دن ساليوان، سناتور آلاسكا، بزرگ‌ترين ايالت كشور ايالات متحده امريكا، در جلسه‌اي از اشتون كارتر، وزير نامزد از سوي رييس‌جمهور اوباما براي تصدي وزارت دفاع، پرسيد كه آيا وي با اظهارات رييس‌جمهور مبني بر ختم عمليات نظامي امريكا در افغانستان موافق است؟ سناتور سوليويان گفت: رييس‌جمهور حرف از ختم جنگ در افغانستان مي‌زند، در حالي كه ما حضور نيرومند خود را براي عمليات ضد تروريسم (CT) در آن كشور همچنان حفظ مي‌كنيم. وي افزود: «حضور نيرومند ما براي عمليات ضد تروريسم (در افغانستان)، ختم عمليات جنگي نيست!» واقعيت‌هاي عيني امروز افغانستان نشان مي‌دهد كه با وجود اظهارات باراك اوباما، رييس‌جمهوري امريكا، كه گويا «ماموريت نظامي امريكا در افغانستان پايان يافته است»، اين جنگ هنوز هم ادامه دارد و شعله اين جنگ ۱۴ ساله در افغانستان هنوز هم باعث قتل افغان‌ها و اتباع خارجي، ازجمله امريكايي‌ها مي‌شود. جنگ ايالات متحده امريكا در افغانستان را با اين تفاوت كه تعداد نيروهاي امريكايي به گزارش پنتاگون اكنون به 10 هزار و 600 نفر (حدود ۷۸۵۹ نيروي خارجي غيرامريكايي) كاهش يافته است و اينكه اين نيروها ديگر مستقيما رهبري جنگ روزمره با طالبان را به عهده ندارند، مي‌توان پايان ماموريت نظامي نوع ۱۳ سال قبل آن كشور خواند. ولي ماشين جنگ امريكا در افغانستان را اكنون بيشتر هواپيماهاي بدون سرنشين، نيروهاي شبه‌نظامي سي‌آي‌اي، نيروهاي خاص، نيروهاي قراردادي پنتاگون و... تشكيل مي‌دهند.
فعاليت نيروهاي خاص و سازمان اطلاعاتي امريكا
نقش و فعاليت‌هاي نيروهاي خاص امريكا در افغانستان در چارچوب ماموريت جنگي امريكا عليه تروريسم در توافقنامه دوجانبه امنيتي با افغانستان روشن نيست و مانند فعاليت‌هاي نيروهاي شبه نظامي سي‌آي‌اي كه از آنها هيچ نوع ذكر در توافقنامه يادشده صورت نگرفته است، بيشتر مخفي است. مقامات امريكايي تاييد كرده‌اند كه بر اساس ماموريت جديد جنگي، براي انجام عمليات ضد تروريسم يا Counter-terrorism در افغانستان حضور نيرومند و فعال خود را حفظ كنند. عملي كردن استراتژي عمليات ضد تروريسم يا CT نيازمند فعاليت بيشتر سازمان اطلاعاتي و نيروهاي خاص آن كشور است. موافقتنامه دو جانبه امنيتي ميان افغانستان و ايالات متحده امريكا، با وصف تلاش‌هاي زياد از جانب حكومت قبلي افغانستان در موارد تعريف جنگ، تعريف دشمن و ماموريت جديد «عمليات ضد تروريسم» امريكا در افغانستان، خيلي مبهم است. هيچ تضمين حقوقي وجود ندارد كه مانع عمليات نظامي نيروهاي امريكايي فراتر از توافقات صورت‌گرفته، شود.
عمليات پهپادها در افغانستان
بر اساس گزارش‌ها افغانستان اولين كشور در سطح جهان است كه بيشترين بمباران هواپيماهاي بدون سرنشين را در خاك خود داشته است. عمليات پهپادهاي امريكا در افغانستان همچنان ادامه دارد و بعضا تلفات غيرنظامي را نيز در پي داشته است. رييس‌جمهور سابق افغانستان با عمليات جنگي هواپيماهاي بدون سرنشين امريكا و انگلستان قويا مخالف بود و همواره اين مخالفت و نگراني افغانستان را با مقامات امريكايي و بريتانيايي مطرح مي‌كرد. حكومت فعلي افغانستان نيز با اين سوال مواجه است: عمليات جنگي پهبادها بر اساس كدام توافق صورت مي‌گيرند؟
نقش نيروهاي امريكايي در افغانستان
نقش و حضور نيروها و كارمندان امريكايي در افغانستان كه وظايف امنيتي و نظامي مختلف را براي پنتاگون، سي‌آي‌اي و اداره ايالات متحده امريكا براي توسعه بين‌المللي يا USAID انجام مي‌دهند، قابل ملاحظه است. تعداد نيروهاي امريكايي در افغانستان را منابع رسمي و غيررسمي بين ۳۹ الي ۴۵ هزار نفر ذكر مي‌كنند. حكومت ايالات متحده امريكا در جريان مذاكرات روي سند موافقتنامه امنيتي BSA با افغانستان، خواهان گرفتن حقوق و مصونيت‌هاي خاص براي نيروهاي امريكايي بود. رييس‌جمهور سابق، حامد كرزاي به دليل اينكه برخي از اين حقوق و مصوونيت‌ها در تضاد كامل با حاكميت ملي افغانستان بود و مي‌توانست زمينه فعاليت‌هاي نظامي و اطلاعاتي را كه روي آن در سند توافق نشده بود براي نيروهاي امريكايي فراهم كند، شديدا مخالفت كرد و تا حد امكان در كلمات و جملات ماده‌هاي مربوطه در موافقتنامه امنيتي تغييرات بزرگ را به وجود آورد. فعاليت و حضور احتمالي داعش در افغانستان
اگر به توافقات صورت گرفته ميان امريكا-ناتو و افغانستان نظر اندازيم، ايالات متحده امريكا و ناتو تاريخ ختم ماموريت‌هاي جديدشان در افغانستان را تعيين نكرده‌اند. آقاي كارتر، نامزد وزارت دفاع امريكا اخيرا گروه داعش را يك «تهديد بزرگ براي ايالات متحده امريكا و متحدين آن» خوانده، گفت كه به دليل گزارش‌هاي موجود راجع به فعاليت داعش در افغانستان، اگر وضعيت افغانستان بحراني‌تر شود، در مورد موضوع خروج نيروهاي امريكايي از افغانستان بايد تجديد نظر صورت گيرد. وزارت دفاع امريكا در صفحه رسمي توييتر خود اين سوال را پرسيده است كه چه خواهد شد اگر دولت اسلامي يا داعش به افغانستان برسد؟ با توجه به موارد فوق، نه تنها اينكه جنگ ايالات متحده امريكا در افغانستان پايان نيافته است بلكه افغانستان اكنون وارد يك سناريوي جنگي جديد شده است. حكومت افغانستان بايد با كشور‌هاي بزرگ منطقه همكاري‌هاي خود را بيشتر كند تا بتواند با تهديدات كه تحت نام نو (داعش) اكنون در حال ظهور است، مشتركا مبارزه كنند.
*سخنگوي حامد كرزاي، رييس‌جمهور سابق افغانستان