تمديد مفيد نيست، زمان توافق فرا رسيده است

گروه ديپلماسي| ايران جديت و اراده سياسي خود در مذاكرات را به تصوير كشيد. اين جمله برآيند فعاليت‌هاي ديپلماتيك تيم مذاكره‌كننده هسته‌اي ايران در مونيخ در سه روز گذشته است. برآيندي كه در رسانه‌هاي بين‌المللي چون خبرگزاري فرانسه و خبرگزاري آسوشيتدپرس هم بازتاب داشته است. سخنان محمد جواد ظريف در واپسين روز حضور در خاك آلمان و در حاشيه پنجاه و يكمين نشست امنيتي مونيخ بازتاب‌هاي فراواني داشت. دستگاه ديپلماسي جمهوري اسلامي ايران در يك سال و نيم گذشته و پس از روي كارآمدن دولت حسن روحاني به گفت‌وگوهاي ديپلماتيك و ترجيح تعامل بر تقابل روي آورد تا در سايه آن بتواند به پرونده قطور هسته‌اي ايران پس از 12 سال مذاكره پايان دهد. در نتيجه يك سال و نيم مذاكره‌اي كه در نوامبر 2013 با امضاي توافقنامه موقت ژنو رسميت يافت، توپ در زمين 1+5 قرار گرفته است و رييس تيم مذاكره‌كننده با برخورداري از حمايت‌هاي رهبري و رييس‌جمهور موفق به تغيير بازي به نفع ايران در جدال با شش قدرت سياسي و اقتصادي جهان شد. در حالي كه با تطويل مذاكرات هسته‌اي و دوبار تمديد آن برخي گمانه‌زني‌هاي منفي در خصوص احتمال به نتيجه رسيدن اين مذاكرات به راه افتاده است اما مقاومت تيم مذاكره‌كننده ايراني به عقب‌نشيني 1+5 از بسياري از مواضع زياده خواهانه پيشين منتهي شده است. مذاكره در دقيقه نود ادامه دارد و اين در حالي است كه به گزارش آسوشيتدپرس ايران تمايل خود براي رسيدن به توافق جامع هسته‌اي را در مونيخ علني كرده است. خبرگزاري آسوشيتدپرس در تازه‌ترين گزارش خود از فعاليت‌هاي وزير امور خارجه ايران در مونيخ مي‌نويسد: وزير ايران به جهان گفت كه در حال حاضر فرصتي براي توافق به دست آمده است.
مذاكرات فشرده ميان ايران و 5 عضو دايم شوراي امنيت به انضمام آلمان در حالي ادامه دارد كه دو ضرب‌الاجل زماني مقابل ايران و طرف مقابل ترسيم شده است: پايان ماه مارس براي رسيدن به توافق سياسي و پايان ماه ژوئن براي رسيدن به توافق در كليات فني و سياسي توامان و امضاي توافق جامع هسته‌اي. محمد جواد ظريف در مدت زمان حضور خود در مونيخ با تمام اعضاي حاضر در مذاكرات هسته‌اي به استثناي چين كه وزير امور خارجه آن در اين شهر حضور نداشت ديدارهاي دوجانبه‌اي را برگزار كرد. ديدارهايي با چاشني بحث در خصوص جزييات مذاكرات هسته‌اي. جمله‌اي كه به كرات از زبان محمد جواد ظريف در مونيخ شنيده شد اين بود كه ايران و 1+5 در حال حاضر با يك فرصت براي رسيدن به توافق روبه‌رو هستند و بايد از اين فرصت استفاده كنند چرا كه شايد دوباره تكرار نشود.
محمد جواد ظريف و جان كري، وزير امور خارجه ايالات متحده روز گذشته براي دومين بار در مونيخ با هم ديدار كردند. ديداري كه 90 دقيقه به طول انجاميد. ظريف پس از اين ديدار با اشاره به اينكه احساس مي‌كند دو طرف در چند ماه گذشته پيشرفت‌هايي داشته‌اند، گفت: تمديد دوباره مذاكرات عملا بي‌فايده خواهد بود. من فكر نمي‌كنم يك تمديد ديگر به نفع هيچ كس باشد. ما به نقطه‌اي رسيده‌ايم كه توافق كاملا ممكن است.
وزارت امور خارجه امريكا هم بحث‌هاي مطرح شده ميان ظريف و كري در سومين روز از نشست امنيتي مونيخ را سازنده خواند. در نشست نخست دو وزير امور خارجه كه روز جمعه رخ داد جان كري به همتاي ايراني خود يادآور شد كه امريكا به دنبال رسيدن به توافق سياسي در ماه مارس يا همان ضرب‌الاجل نخست است. در شرايطي كه ماه مارس در ذهن بسياري از ناظران اين مذاكرات به تاريخي مقدس بدل شده است كه يا در آن توافق انجام مي‌گيرد يا ذات مذاكرات از دست خواهد رفت اما خبرگزاري آسوشيتدپرس در اين خصوص مي‌نويسد: «وزير امور خارجه ايران تاكيد كرده است كه اگر رسيدن به توافق به زمان بيشتري از ضرب الاجل‌هاي مدنظر نياز داشته باشد؛ پايان جهان نخواهد بود.» محمد جواد ظريف تا لحظه تنظيم اين خبر در سومين روز حضور در مونيخ علاوه بر ديدار با جان كري با لوران فابيوس، همتاي فرانسوي خود و رييس‌جمهور اسلووني هم ديدار كرد.
روي توافق كار مي‌كنيم نه تمديد
محمدجواد ظريف در آخرين روز حضور در مونيخ در نشستي به ميزباني «ديويد ايگناتيوس» تحليلگر روزنامه واشنگتن‌پست حضور يافت و در مورد موضوعات متفاوت از جمله مذاكرات هسته‌اي و نقش منطقه‌اي ايران صحبت كرد. مهم‌ترين سرفصل‌هاي سخنان رييس دستگاه ديپلماسي كشورمان در اين نشست به شرح زير است:
 در يك دهه گذشته، ايران احتمالا بيش از هر كشور ديگري تحت نظارت‌ها و بازرسي‌هاي آژانس بوده است، با اين حال حتي يك مدرك پيدا نشده كه نشان دهد برنامه هسته‌اي ايران، غيرصلح‌آميز است.
  تحريم‌ها به هدف خود نرسيده‌اند، چراكه ايران امروز 20000 سانتريفيوژ دارد.
 طرفين بايد براي خود اهداف، مقاصد و منافع مشترك تعريف كنند.
 طرف مقابل هم بايد درك كند كه تحريم‌ها علاوه بر ايران، به اروپا، امريكا و جهان خسارت زده است. آنها بايد درك كنند كه تحريم‌ها يك سرمايه نيستند.
 من معتقدم كه تمديد مذاكرات جاري براي هيچ‌يك از طرفين مفيد نخواهد بود و همه انرژي من و همكارانم روي رسيدن به توافق در مدت كنوني خواهد بود.
  مي‌خواهيم در شش هفته آينده، بر رسيدن به يك راهكار تمركز كنيم و نه بر شكست. بايد به موفقيت برسيم، اما اگر شكست بخوريم، مردم ايران ما را متهم نخواهند كرد، بلكه كساني را متهم مي‌كنند كه درخواست‌هاي زياده‌خواهانه از ايران دارند.
 در برنامه اقدام مشترك بحث اقدامات متقابل مطرح است، اما هيچ اشاره‌اي به لغو گام به گام تحريم‌ها نشده است. تحريم‌ها شكست خورده‌اند و لغو آنها شرط توافق است.
 ما براي تعامل با كشورهاي منطقه، با عربستان، با تركيه و با مصر آمادگي داريم و با ديگر كشورها هم مثل عراق و سوريه از قبل تعامل داشته‌ايم.
 ايران هميشه يك بازيگر مهم در منطقه است و خواهد بود. وقتي كنفرانس ژنو درباره سوريه مطرح شد برخي‌ها پيش‌شرط گذاشتند كه ايران نبايد در آن باشد. ما هيچ‌وقت نگفتيم كه عربستان سعودي از اين فرآيند استثنا و خارج باشد، اما متاسفانه دوستان ما اين كار را كردند.
 ما هرگز يك برنامه نظامي هسته‌اي نداشته و نخواهيم داشت. ما هرگز نگفته‌ايم كه همه گزينه‌ها روي ميز است و هيچ كشوري را به اقدام نظامي تهديد نكرده‌ايم و تهديدي براي هيچ كسي نيستيم‬.
تمديد تنها در صورت مشخص شدن چارچوب توافق ممكن است
تمديد در قاموس هيچ كدام از مذاكره‌كنندگان ايران و 1+5 نيست. اين را مي‌توان از سخنان جان كري، وزير امور خارجه ايالات متحده در گفت‌وگو با شبكه ان‌بي‌سي هم دريافت. در شرايطي كه تيم مذاكره‌كننده ايران در حال ترك مونيخ و بازگشت به تهران بودند، از اظهارات وزير امور خارجه امريكا در خصوص مذاكرات هسته‌اي ايران با 1+5 رونمايي شد. جان كري به صراحت در اين گفت‌وگو كه روز شنبه انجام شده بود، تاكيد كرد كه كشورش با هرگونه تمديد مذاكرات براي رسيدن به توافق سياسي پس از 31 مارس مخالف است، مگر آنكه چارچوب اصلي توافق مشخص شده باشد و تنها براي تدوين آن به زمان بيشتري نياز باشد.
كري در ادامه اظهارنظر خود در اين خصوص گفت: اگر نتوانيم در چند هفته آتي تصميم‌هاي اساسي را بگيريم به نظر من تمديد غيرقابل ممكن خواهد بود. من فكر نمي‌كنم كه در چنين شرايطي ما به دنبال تمديد باشيم. يا شما تصميم مي‌گيريد كه صلح‌آميز بودن برنامه هسته‌اي خود را اثبات كنيد و اگر نمي‌توانيد به مرحله‌اي خواهيم رسيد كه هيچ كدام از ما تمايلي براي شنيدن نخواهيم   داشت.

برش

  محمد جواد ظريف، وزير امور خارجه ايران: من معتقدم كه تمديد مذاكرات جاري براي هيچ‌يك از طرفين مفيد نخواهد بود و همه انرژي من و همكارانم روي رسيدن به توافق در مدت كنوني خواهد بود.
 جان‌كري وزير امور خارجه امريكا: تمديد تنها در صورت مشخص بودن چارچوب توافق ممكن است.
  فدريكا موگريني، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا: اكنون موقعي است كه بايد اراده سياسي نشان داده و به توافق برسيم؛ به توافقي كه بر اساس آن ايران قادر به داشتن انرژي هسته‌اي صلح‌‌آميز است.
  بنيامين نتانياهو، نخست وزير رژيم صهيونيستي: ايران و 1+5 در حال رسيدن به توافق بد تا پايان ماه مارس هستند؛ توافقي كه ايران را به ساخت سلاح هسته‌اي قادر مي‌سازد.
  بوروت پاهور، رييس‌جمهوري اسلووني: حل مساله هسته‌اي ايران بسيار مهم است و آثار مثبتي خواهد داشت.
  كوفي عنان، دبيركل سابق سازمان ملل: اميدوارم مذاكرات هسته‌اي ايران و گروه 1+5 به نتيجه نهايي برسد، چراكه اين براي منطقه و جهان سودمند است.
 جان مك كين، سناتور جمهوريخواه: ايران يك چالش ژئوپولتيك براي امريكاست.