جيم متيس كره شمالي را به واكنش عظيم نظامي تهديد كرد
لبه پرتگاه جنگ هسته‌اي
شهاب شهسواري
كره شمالي و ايالات متحده همچنان در مرحله قدرت‌نمايي براي يكديگر قرار دارند. هر چند وزير دفاع امريكا، جيم متيس در سفرش به آسيا چند بار تاكيد كرد ترجيح امريكا براي رويارويي با توان هسته‌اي كره شمالي ديپلماسي است، اما همچنان بعد از گذشت ماه‌ها جنگ لفظي ميان رهبران دو كشور، هنوز گزينه ديپلماتيكي براي حل و فصل اختلافات مطرح نشده است، اين در شرايطي است كه پيونگ‌يانگ و واشنگتن به صورت پيوسته يكديگر را به استفاده از نيروي نظامي و اتمي تهديد مي‌كنند. درست دو روز بعد از آنكه يك ديپلمات بلند پايه كره شمالي در گفت‌وگو با سي‌ان‌ان از «جدي بودن آزمايش بمب هيدروژني كره شمالي بر فراز اقيانوس آرام» سخن گفت، جيم متيس در دو ديدارش با رييس‌جمهور و وزير دفاع كره جنوبي همسايه شمالي اين كشور را به «واكنش عظيم نظامي» تهديد كرد. همزمان در شرايطي كه نگراني از آثار يك جنگ تازه در شبه‌جزيره كره افزايش پيدا كرده است، نمايندگان دموكرات كنگره امريكا طرحي را تسليم كنگره كرده‌اند كه بر اساس آن اختيار رييس‌جمهور در اعلام پيش‌دستانه عليه كره‌شمالي محدود مي‌شود.
سلاح اتمي به كره جنوبي ارسال نمي‌شود
وزير دفاع كره جنوبي روز شنبه در كنفرانس خبري مشترك با همتاي امريكايي‌اش اعلام كرد كه بازگشت سلاح‌هاي اتمي امريكا را به خاك كره جنوبي در راستاي منافع ملي كره جنوبي نمي‌داند. وزير دفاع امريكا هم تاكيد كرد كه برنامه‌اي براي بازگشت سلاح‌هاي اتمي تاكتيكي امريكا بعد از دو دهه به خاك كره جنوبي وجود ندارد. جيم متيس وزير دفاع امريكا يك روز بعد از اينكه با همراهي مون جائه اين، رييس‌جمهور كره جنوبي، از «منطقه غيرنظامي» و «شهرك صلح» در مرز دو كره بازديد كرد، روز شنبه در نشست مشترك با همتاي كره‌اي‌اش گفت: «هيچ شرايطي را نمي‌توانم تصور كنم كه در آن، امريكا حاضر به پذيرش كره شمالي به عنوان يك قدرت هسته‌اي باشد.» متيس به‌شدت نسبت به «سرعت گرفتن مسير توسعه توانايي‌هاي موشكي و هسته‌اي غيرقانوني و غيرضروري» كره شمالي هشدار داد اما بر اولويت ديپلماسي بر جنگ تاكيد كرد. متيس گفت: «اشتباه نكنيد! هر حمله‌اي به ايالات متحده يا متحدانش با شكست مواجه خواهد شد، هر نوع استفاده كره شمالي از سلاح اتمي با واكنش عظيم نظامي مواجه مي‌شود.» سخنان متيس در شرايطي بيان مي‌شود كه يك ديپلمات بلندپايه كره شمالي هفته گذشته در مصاحبه با سي‌ان‌ان گفته‌بود ايالات متحده امريكا بايد احتمال آزمايش «يك بمب هيدروژني بر فراز اقيانوس آرام» را كاملا جدي بگيرد. هر چند روز گذشته رييس‌جمهور كره جنوبي در ديدارش با وزير دفاع امريكا گفته‌بود «انتقال سريع تسليحات سنگين امريكايي به شبه‌جزيره كره باعث شده است كه تهديدهاي كره شمالي به صورت قابل توجهي كاهش پيدا كند» اما در جلسه روز شنبه وزراي دفاع امريكا و كره‌جنوبي در پاسخ به خبرنگاران در مورد انتقال سلاح‌هاي هسته‌اي تاكتيكي امريكا را به كره جنوبي كاملا رد كردند. كره جنوبي پيش از اين ميزبان سلاح‌هاي هسته‌اي تاكتيكي امريكا بود، اما در دهه 1990 و بعد از فروپاشي شوروي، دولت امريكا تصميم گرفت اين سلاح‌ها را از خاك كره جنوبي خارج كند. سونگ يونگ مو، وزير دفاع كره جنوبي در پاسخ به سوالي در مورد احتمال بازگشت سلاح‌هاي هسته‌اي امريكا به كره جنوبي گفت: «زماني كه منافع ملي كشورم را در نظر مي‌گيرم، بسيار بهتر است كه اين سلاح‌ها وارد نشوند. » وزير دفاع كره جنوبي در عين حال توضيح داد كه او و متيس براي خريد «پيشرفته‌ترين سلاح‌ها» براي تامين امنيت كره‌جنوبي موافقت كرده‌اند اما در پاسخ به سوال خبرنگاري كه پرسيد آيا اين تسليحات جديد شامل زيردريايي‌هاي اتمي هم مي‌شود، حاضر به پاسخگويي نشد.
جنگ كره تلفات زيادي در پي خواهد داشت
بلومبرگ در گزارشي مي‌نويسد كه وقوع جنگ با كره‌شمالي در بهترين حالت، دست كم 30 هزار كشته در چند روز ابتدايي به جا خواهد گذاشت. بر اساس اين گزارش يك سند محرمانه از خدمات پژوهش‌هاي كنگره امريكا نشان مي‌دهد كه حتي در صورتي كه كره شمالي در چنين جنگي از سلاح‌هاي هسته‌اي و موشك‌هاي ميان‌برد خود نيز استفاده نكند، باز هم بين 30 تا 300 هزار نفر، در روزهاي ابتدايي شروع جنگ كشته‌خواهند شد. در اين ارزيابي 62 صفحه‌اي كه به صورت محرمانه براي قانونگذاران امريكايي ارسال شده و يك نسخه از آن در اختيار بلومبرگ قرار گرفته است، نوشته‌شده: «با توجه به چگالي جمعيت در شبه‌جزيره كره چنين جنگي مي‌تواند زندگي 25 ميليون نفر را در دو سوي مرز دو كره به خطر بيندازد و 100 هزار شهروند امريكايي را در معرض خطر قرار دهد. » اين گزارش خدمات پژوهش‌هاي كنگره، به صورت دقيق احتمالات مربوط به تلفات آغاز يك جنگ در كره شمالي را مورد بررسي قرار داده است.
بر اساس اين گزارش توپ‌هاي برد بلند كره شمالي، حتي در صورت حمله پيش‌دستانه از سوي ايالات متحده امريكا باز هم توانايي رساندن آسيب شديد به سئول پايتخت كره‌جنوبي را دارند. اين ارزيابي عنوان مي‌كند كه كره شمالي توانايي شليك 10 هزار گلوله توپ در دقيقه به سمت خاك كره جنوبي را دارد و در صورتي كه تصميم بگيرد فقط از سلاح‌هاي متعارف در اين جنگ استفاده كند، باز هم بين 30 تا 300 هزار نفر كشته در روزهاي ابتدايي درگيري وجود دارد. در عين حال با توجه به توانايي‌هاي موشكي كره شمالي، اين درگيري‌ها مي‌تواند به سرعت بازگيران ديگري مانند چين، ژاپن و روسيه را نيز وارد جنگ كند. اين گزارش تاكيد مي‌كند: «در صورت وقوع درگيري ممكن است يك جابه‌جايي عظيم براي ورود نيروهاي ايالات متحده امريكا به خاك كره جنوبي انجام شود كه مي‌تواند ميزان تلفات نظامي را به‌شدت افزايش دهد. » گزارش خدمات پژوهش‌هاي كنگره (CRS) در نهايت از ارزيابي خود نتيجه مي‌گيرد: «بازه زماني براي پيشگيري از رسيدن كره شمالي به فناوري حمله موشكي با توانايي حمل كلاهك هسته‌اي به خاك امريكا هر روز كوتاه‌تر مي‌شود و بايد ضرورت از سرگرفتن تلاش‌هاي چندجانبه ديپلماتيك براي پيشگيري از اين اتفاق در نظر گرفته‌شود.»
نگراني چين از پسماندهاي راديواكتيو
روزنامه ساوت چاينا مورنينگ پست در گزارشي مي‌نويسد كه دانشمندان ژئوفيزيك چيني به مقامات كره شمالي هشدار داده‌اند كه يك آزمايش جديد هسته‌اي از محل انجام آزمايش‌هاي هسته‌اي پيشين كره شمالي ممكن است آثار جبران‌ناپذير زيست محيطي و حتي نشت مواد راديواكتيو به خاك چين در پي داشته‌باشد. محققان موسسه زمين‌شناسي آكادمي علوم چين، ماه گذشته در سفر يك هيات كره شمالي به آنها توضيح داده‌اند كه انجام يك آزمايش هسته‌اي جديد در منطقه كوهستاني «پونگي-ري» ممكن است باعث ريزش كوه و انتشار پسماند راديو اكتيو بمب آزمايش شده در اطراف منطقه شود. كره شمالي به تازگي ششمين آزمايش هسته‌اي خود را در همين منطقه انجام داده است، آزمايشي كه دولت كره شمالي مدعي است در آن يك بمب هيدروژني با قدرت انفجار 100 كيلوتن منفجر شده است. منطقه كوهستاني پونگي-ري تنها 80 كيلومتر با مرز مشترك ميان كره شمالي و چين فاصله دارد و دانشمندان چيني معتقدند كه در صورت نشت پسماند راديواكتيو آزمايش هسته‌اي، مي‌تواند خاك چين را نيز تحت تاثير قرار دهد. روزنامه چيني مي‌نويسد كه درست دو روز بعد از هشدار دانشمندان چيني بود كه وزير خارجه كره شمالي ري يونگ هو، در مقر سازمان ملل متحد در نيويورك اعلام كرد آزمايش بعدي هسته‌اي كره شمالي بر فراز اقيانوس آرام انجام مي‌شود. به نوشته روزنامه ساوت چاينا مورنينگ پست ديدار هيات كره شمالي با دانشمندان چيني بيستم سپتامبر جاري انجام شده است و نگراني‌هاي دولت چين مبني بر آثار آزمايش‌هاي اتمي كره‌شمالي به هيات اين كشور اطلاع داده‌شده است.
اميد به مسكو براي ديپلماسي
روزنامه آسوشيتدپرس مي‌نويسد كه دولت امريكا كم‌كم در حال روي آوردن به روسيه براي ميانجي‌گري در زمينه آغاز مذاكرات با پيونگ‌يانگ براي خلع سلاح اين كشور است. به نوشته آسوشيتدپرس، هر چند چين همواره يك متحد نزديك و دوست كره شمالي محسوب مي‌شد، اما بعد از آنكه سال 2013، رهبر كره شمالي تصميم گرفت شوهر عمه‌اش را اعدام كند، روابط دو كشور شكرآب شده است. شوهر عمه كيم جونگ اون، اصلي‌ترين رابط ميان دولت‌هاي پكن و پيونگ‌يانگ بود و در دولت چين از اعتبار بالايي برخوردار بود. در چنين شرايطي، چيني‌ها كمتر مايل هستند در تلاش‌هاي امريكايي‌ها به عنوان دوست كره شمالي نقش بازي كنند. آسوشيتدپرس مي‌نويسد اما چين تنها دوست سنتي كره شمالي در شرق آسيا نيست، روسيه به عنوان يك همسايه مي‌تواند نقش بارزي در حل و فصل منازعه ميان كره شمالي و امريكا داشته‌باشد. جوزف يون، ديپلمات ارشد امريكا و مسوول سياست‌هاي كره شمالي در وزارت خارجه اين كشور مي‌گويد: «روسيه مي‌تواند نقش كارآمدي از لحاظ ديپلماتيك بازي كند. روسيه بايد موضع مشتركي با ايالات متحده، چين، كره جنوبي و ژاپن بگيرد كه ما نمي‌خواهيم در پيونگ‌يانگ تغيير نظام ايجاد كنيم، بلكه فقط قصدمان مساله سلاح‌هاي كشتار جمعي است، به گمانم آنها بهتر از هر كسي بتوانند كره شمالي را با چنين پيامي قانع كنند. » چو سون‌هوئي، مدير دفتر امريكاي شمالي وزارت خارجه كره شمالي، طي يك ماه گذشته دو بار به مسكو سفر كرده است و در يكي از اين سفرها در كنفرانس عدم اشاعه مسكو شركت كرد و كنار يك كارشناس غيردولتي امريكا در مورد پرونده هسته‌اي كره شمالي سخن گفت. به نوشته واشنگتن پست هر چند روابط تجاري روسيه با كره شمالي بسيار محدودتر از چين است، اما روابط سياسي دو كشور حتي با وجود پشتيباني روسيه از تحريم عليه پيونگ‌يانگ نيز كاهش نيافته. به نوشته اين خبرگزاري اخيرا اشاره به نقش روسيه در پرونده كره شمالي از سوي مقامات امريكايي بسيار بيشتر شده است، از جمله هفته گذشته كه اچ‌آر مك‌مستر، مشاور امنيت ملي رييس‌جمهور امريكا به «اثر قابل توجه» روسيه در پرونده كره‌شمالي اشاره كرد.