سازمان ناتوان و دعاي مردم
امين شول سيرجاني
تهران ديروز يكي از آلوده‌ترين روزهايش را تجربه كرد. در روزي كه شاخص آلودگي هوا سر به فلك گذاشته بود و يازده منطقه شهر در وضعيت قرمز قرار گرفته بودند؛ عيسي كلانتري، رييس سازمان حفاظت محيط زيست در همايش سالانه حقوق شهروندي درباره چاره‌انديشي براي آلودگي هوا گفت: «دولت چاره‌اي ندارد. اگر جلوي خودروها را بگيريم تا هوا را آلوده نكنند حمل و نقل از بين مي‌رود. گازوييل‌ها هم غيراستاندارد است. بالاخره بايد بين بد و بدتر يكي را انتخاب كرد. بايد دعا كنيم باد بيايد تا آلودگي‌ها را جابه‌جا كند وگرنه مي‌توانيم بدون خودرو و بدون سوخت زندگي كنيم؟» حرف رييس سازمان حفاظت محيط زيست كشور ساده است. ايشان به ناتواني دستگاه‌هاي تصميم‌گير براي حل مشكل آلودگي اعتراف كرده و در عين حال هم محتواي سخن ايشان نشان مي‌دهد كه به عنوان مقام ارشد مهم‌ترين سازمان حفاظت از محيط زيست معتقد است به جز دعا كردن براي وزش باد چاره ديگري نيست. مسلما معضل آلودگي هواي تهران و شماري ديگر از كلان‌شهرهاي ايران را نمي‌توان يك شبه حل كرد و عبور از آن نيازمند برنامه‌ريزي و پايبندي به برنامه، اقتدار دستگاه‌هاي اجرايي، آموزش عمومي، مشاركت مردمي و... است. اما اينكه رييس سازمان حفاظت محيط زيست در همايش حقوق شهروندي با ناديده گرفتن حقوق شهروندان و به جاي پاسخگويي به آنها، توصيه مي‌كند دست به دعا بردارند تا «باد» بيايد را در خوشبينانه‌ترين حالت مي‌توان به پاي «بذله گويي» ايشان نوشت. به نظر مي‌رسد بهتر است رييس سازمان حفاظت محيط زيست و روساي ساير سازمان‌هاي مسوول در زمينه آلودگي هوا به وظايف‌شان در قانون هواي پاك عمل كنند و به طور مرتب به افكار عمومي گزارش دهند كه چه كرده‌اند و نتايج عملكرد آنها چه بوده است. براي مثال ايشان گفته است اگر جلوي خودروها را بگيريم حمل ونقل از بين مي‌رود. در حالي كه بحث جلوگيري از حمل و نقل نيست. بلكه سياستگذاري محيط زيست در شهرهاي آلوده بايد مبتني بر كاهش تردد خودروهاي شخصي، افزايش كيفيت سوخت و... باشد. اگر سازمان محيط زيست و ديگر دستگاه‌ها در انجام اين وظايف ناتوان هستند كه حرفي باقي نمي‌ماند. اما اگر ادعاي كارآمدي در ميان است، آن وقت بهتر است كه رييس محترم سازمان حفاظت محيط زيست تجربه‌هاي شهرهاي مهم جهان را در كاهش آلودگي هوا مطالعه كنند؛ آن وقت شايد با ادبيات ديگري سخن بگويند.