محمد هاشمي در گفت‌وگو با «اعتماد»:
راه ورود به نهادهاي انتخابي بازتر شود
رييس‌جمهور در روز سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي از نهادها و ارگان‌هاي انتخاباتي و شوراي نگهبان خواست تا راه انتخابات را سهل كنند. اينكه مردم را در احراز صلاحيت‌ها مشاركت دهيم تا همه سلايق در انتخابات بتوانند شركت كنند. اين گفته حسن روحاني در شرايطي كه فيلتر شوراي نگهبان در چند انتخابات گذشته مانع محكمي در برابر چهره‌هاي اصلاح‌طلب قرار داده است، شايد راه گريزي براي اين جريان سياسي باشد. محمد هاشمي، عضو اسبق حزب كارگزاران در گفت‌وگو با «اعتماد» مي‌گويد كه چندي است كه شوراي نگهبان علاوه بر استعلام از مراجع چهارگانه، استعلام از نمايندگان اين شورا در سراسر كشور را نيز قرار داده كه راه انتخابات را تنگ‌تر كرده است.
رييس‌جمهور در سخنراني اخير خود بر تسهيل راه انتخابات توسط ارگان‌هاي مختلف تاكيد كرده است. اين مساله به كدام ارگان‌ها و نهادهاي كشور مربوط مي‌شود؟
سخنراني اخير آقاي روحاني در مورد تلاش مسوولان و نهادها از جمله شوراي نگهبان براي تسهيل راه انتخابات به دو نهاد وزارت كشور و شوراي نگهبان مربوط مي‌شود. وزارت كشور بررسي‌هاي اوليه در مورد نامزدهاي انتخابات را انجام مي‌دهد. طي اين فرآيند عده‌اي از ثبت‌نام‌كنندگان احراز صلاحيت نمي‌شوند. به اين شيوه تعدادي از داوطلبين كم مي‌شوند. سپس تحت عنوان نظارت استصوابي ليستي نزد شوراي نگهبان مي‌رود و احراز صلاحيت در اين ارگان هم انجام مي‌شود. در سال‌هاي اخير شوراي نگهبان درصد زيادي از كساني را كه ثبت‌نام مي‌كنند، احراز صلاحيت نكرده است. بنابراين تعداد افرادي كه در نظارت استصوابي از نامزد شدن براي انتخابات محروم مي‌شوند، در جامعه زياد است.
آيا دخيل كردن نگاه جناحي، حزبي و گروهي در مساله احراز صلاحيت‌ها نيز به نوعي سخت كردن راه انتخابات است؟
ثبت‌نام‌كنندگان در انتخابات، متعلق به اقشار مختلف جامعه هستند و الزاما متعلق به يك گروه و حزب نيستند. معمولا متعلق به همه اقشار جامعه و سلايق و قوميت‌ها و مذاهب مختلف هستند. لابد آقاي رييس‌جمهور خواستند كه اين دو سازمان يعني وزارت كشور و شوراي نگهبان نسبت به نحوه و نگرش به مساله احراز صلاحيت تجديد نظر كنند.
عملكرد شوراي نگهبان تا الان چگونه بوده است؟
از نظر شوراي نگهبان در قانون چهار مرجع ذكر شده كه اطلاعاتي را در مورد نامزدهاي انتخابات مي‌دهند. چهار مرجع از مراكز رسمي كشور يعني وزارت كشور، دادستاني و نيروي انتظامي و ثبت‌احوال در مورد افراد ثبت‌نام‌كننده اطلاعاتي مي‌دهند. شوراي نگهبان در چند سال اخير سازمان ديگري را به اين مراجع اضافه كرده است و آن نمايندگان اين شورا در سطح كشور است. مراجعي كه خودشان در نظر گرفته‌اند. اين مورد در قانون پيش‌بيني نشده است. شوراي نگهبان علاوه بر آن چهار مرجع، اين مرجع را نيز اضافه كرده است كه به عنوان نمايندگان شوراي نگهبان در سراسر كشور در اين تصميم‌گيري دخالت مي‌كنند. معمولا بخش زيادي از كساني كه حذف مي‌شوند، با نظر اين نمايندگان است. من تصور مي‌كنم كه آقاي روحاني وقتي مي‌گويد كه قانون ملاك باشد، بايد همان چهار مركز به عنوان مراجع تصميم‌گيري شوراي نگهبان عمل كند و راه احراز صلاحيت‌ها و انتخاب مردم تسهيل شود. اينكه عدم احراز يا ردصلاحيت‌ها در اين سطح كه الان انجام مي‌شود، نباشد و افراد بيشتري بتوانند در معرض راي مردم قرار بگيرند، بهتر است. افرادي كه از شهرت خوبي برخوردار هستند و متخصص هستند، بايد بتوانند به مجلس شوراي اسلامي، رياست‌جمهوري، خبرگان، شوراهاي شهر و ديگر نهادهاي انتخابي ورود كنند.
با بازتر شدن راه انتخابات، چه ثمراتي را شاهد خواهيم بود؟
در اين صورت سطح كيفي نهادهاي انتخابي بالا مي‌رود و مي‌توان از ظرفيت افراد شايسته براي پيشرفت كشور بهره گرفت. آدم‌هاي زيادي در كشور هستند كه تخصص بالايي دارند اما به دليل محدوديت‌هاي راه انتخابات امكان ورود به رقابت را از دست مي‌دهند. حتي برخي به دليل شرايط احراز صلاحيت‌ها اصلا وارد عرصه نمي‌شوند. ملاك‌ها هم به طور دقيق مشخص نيست. اگر ملاك‌ها اعلام مي‌شد و مبناها را مي‌دانستيم، راه آسان‌تر بود. امروز جمله‌اي كه اغلب شوراي نگهبان مي‌گويد اين است كه صلاحيت احراز نشد. اين جمله به لحاظ عيني با رد صلاحيت تفاوتي ندارد. چون وقت ندارند رسيدگي كنند يا دلايل قانع‌كننده‌اي ندارند، به استناد اينكه 5 هزار نفر زياد هستند، بيان مي‌كنند كه صلاحيت افراد احراز نشد. اين مسائل در راه انتخابات مسائلي را به وجود آورده است. لابد رييس‌جمهور منظورشان اين بوده كه در اين زمينه‌ها تسهيلاتي به وجود بيايد.