تركيه و نمايش دروغين حمايت از فلسطين
سيد علي قائم‌مقامي
تحليلگر مسائل بين‌الملل
گروه: اول
روابط تركيه و اسراييل عادي بود و نيازي به عادي‌سازي نداشت، اما اين روابط در سطح كاردار بود و حالا دو طرف تصميم گرفته‌اند روابط را به سطح سفير ارتقا دهند. يعني سفيري از سوي تركيه به اسراييل مامور شود و اسراييل نيز سفيري به آنكارا ارسال كند. در تمام مسائل ديگر نظير مسائل تجاري، اقتصادي، نظامي، امنيتي و دانشگاهي تركيه روابط گسترده‌اي با اسراييل داشته و حتي زماني كه ماجراي كشتي مرمره آبي اتفاق افتاد نيز نتوانست اين روابط را تحت‌تاثير قرار دهد و همكاري‌ها با شدت ادامه يافت. در آن زمان تنها اقداماتي نمادين و محدود از سوي تركيه در دستور كار قرار گرفت و براي مثال به جنگنده‌هاي اسراييلي اجازه داده نشد در مانور مشترك ناتو در حريم هوايي دشت قونيه تمرين نظامي انجام دهند. پيش از آن، تركيه از جمله كشورهايي بود كه با نيروي هوايي اسراييل تمرينات و رزمايشات هوايي مشترك انجام مي‌داد و خلبانان جنگنده‌هاي اسراييلي كه در تمرينات نظامي توانايي‌هاي‌شان افزايش پيدا مي‌كرد به ماموريت‌هايي براي بمباران مردم فلسطين، لبنان و سوريه اعزام مي‌شدند. بعد از ماجراي كشتي مرمره آبي اين مساله متوقف شد، اما باقي همكاري‌ها به قوت خود باقي است.
٭ بر اساس آخرين آمارهايي كه منتشر شده، تركيه بيش از 11 ميليارد دلار تجارت دوجانبه با اسراييل دارد و هرچند در اين تجارت دوجانبه وزنه به سمت تركيه سنگيني مي‌كند، اما نبايد از سودي كه نصيب اسراييل مي‌شود، غافل شد. در حال حاضر دست‌كم 900 شركت اسراييلي در تركيه فعاليت مي‌كنند. فعاليت اين شركت‌ها به صورت پوششي يا شراكت 50 - 50 است و به واسطه اين شركت‌ها كالاهاي اسراييلي از طريق تركيه به ساير كشورهاي اسلامي صادر مي‌شود. اسراييل با ايالات متحده و اروپايي‌ها تجارت آزاد دارد و تركيه از فرصت همكاري با تل‌آويو استفاده مي‌كند تا بتواند وارد بازار امريكا شود.
٭ بنابر گفته‌هاي رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه همكاري‌هاي اطلاعاتي ميت (سرويس اطلاعاتي تركيه) - موساد (سرويس اطلاعاتي اسراييل) نيز همچنان ادامه دارد و حتي زماني كه تنش ميان دو طرف ظاهرا به اوج رسيد، اين همكاري‌هاي امنيتي قطع نشد و موساد و ميت به همكاري‌هاي خود ادامه دادند.
٭ حجم تجارت تركيه با فلسطيني‌ها تنها يك‌پنجم حجم تجارت دوجانبه اسراييل با تركيه است. لازم به ذكر است حتي همين تجارت اندك هم به واسطه اسراييلي‌ها انجام مي‌شود و روابط تجاري مستقيمي با فلسطين وجود ندارد.
٭ تركيه از طرح دو دولتي سازمان ملل متحد در قبال فلسطين حمايت مي‌كند، حامي تقسيم قدس به دو بخش شرقي و غربي است و همه اينها در شرايطي است كه براساس واقعيت‌هاي ميداني عملا از خاك فلسطين چيزي باقي نمانده و بيشتر مناطقي كه از نگاه سازمان ملل متعلق به فلسطين است يا در اختيار شهرك‌نشينان اسراييلي است يا به صورت محاصره شده و جدا افتاده از ساير قسمت‌هاست. غزه باقي مانده كه كاملا تحت محاصره است و 85 الي 90 درصد خاك فلسطين دراختيار شهرك‌نشينان مسلح و افراطي رژيم اسراييل قرار دارد. محلات فلسطيني در محاصره است و ساكنان نيز تحت فشار شديد پليس و نيروهاي امنيتي اسراييل هستند.
٭ تركيه و اسراييل همكاري‌هايي هم در حوزه انرژي دارند. اردوغان به نوعي درصدد است تا شريك دزد يعني اسراييل باشد و گاز مديترانه را كه متعلق به مردمان منطقه ساحلي مديترانه شرقي است از طريق اسراييل غارت كند كه يك مقدار از گاز كه به اصطلاح گاز اسراييل ناميده مي‌شود در تركيه مورد بهره‌برداري قرار خواهد گرفت و بخش ديگر به كشورهاي اروپايي صادر خواهد شد. از طرفي، قراردادي توسط اسراييل، مصر، يونان و قبرس جنوبي، قطر، امارات و شركت‌هاي صهيونيستي امريكا مانند نوبل انرژي و دالاك متعلق به اسراييل براي احداث خط لوله مديترانه شرقي موسوم به «ايست مد» امضا شد كه بيش از شش تا هفت سال احداث آن به طول خواهد انجاميد در حالي كه بيش از ده ميليون يورو هزينه دارد. جو بايدن با اين طرح مخالفت كرد و در نتيجه مجمع گازي مديترانه شرقي كه توسط يونان، اسراييل و قبرس امضا شده بود، به همراه اين خط لوله‌اي كه قرار بود احداث شود، از دور خارج شد؛ يعني سلب حمايت امريكا از طرح خطوط لوله گاز طبيعي مديترانه شرقي و فروپاشي طرح مجمع گاز طبيعي مديترانه شرقي مطرح شد. از سوي ديگر، اجراي «ايست مد» بدون مشاركت تركيه ممكن نبود. در نتيجه روند تقويت همكاري‌هاي ديپلماتيك تركيه با اسراييل در دستور كار قرار گرفت. تركيه پيش‌تر در سال 2015 قرارداد بسته بود كه گاز اسراييل از طريق تركيه به اروپا صادر شود، حتي البريك، داماد اردوغان نيز با مقام‌هاي اسراييلي مذاكره كرده بود تا گاز از طريق تركيه صادر شود و بعدا اختلافاتي پديد آمد و اكنون دوباره گفت‌وگوها در جريان است تا گاز اسراييل از طريق قبرس به تركيه و از تركيه به اروپا برود. اين گاز واقعا گاز اسراييل نيست، گاز مردم فلسطين، مردم لبنان و مردم سوريه است. سوريه را دچار جنگ داخلي كردند و نمي‌تواند از اين گاز استفاده كند، مردم لبنان در بحران گرفتارند و نمي‌توانند استفاده كنند و به فلسطيني‌ها نيز اجازه استفاده داده نمي‌شود.
٭ در آينده نزديك مولود چاوش اوغلو وزير خارجه و پس از او وزير انرژي تركيه به اسراييل خواهند رفت تا قراردادهايي امضا شود تا گازي كه گاز اسراييل خوانده مي‌شود ابتدا به قبرس، از قبرس به تركيه و از تركيه به اروپا صادر شود.
٭ همكاري‌هايي ميان تركيه و كردستان عراق وجود دارد كه گاز اين مناطق نيز به اروپا صادر شود و در شرايطي كه اين گاز متعلق به تمام مردم عراق است اما قرار شده به صورت قاچاقي اين اتفاق بيفتد و سود آن تنها به جيب بارزاني‌ها برود. رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه ادعا كرده است كه در مذاكرات با اسحاق هرتزوگ، رييس رژيم اسراييل بر اهميت ماه رمضان نزد مسلمانان تاكيد كرده و خواستار اين شده كه در اين ماه، آزار و اذيت مسلمانان فلسطيني متوقف شده و آنها بتوانند در بيت‌المقدس به عبادت بپردازند. هرچند اين ادعا وجود داشت كه اسراييلي‌ها خواسته رجب طيب اردوغان را پذيرفته‌اند اما شواهد به ما مي‌گويند هرروز و بيش از گذشته سركوب فلسطيني‌ها تداوم پيدا كرده، صدها نفر زخمي يا بازداشت شده‌اند، جوانان فلسطيني كشته شده‌اند و تجاوز به خانه و كاشانه فلسطيني‌ها ادامه دارد.
سخنان و اظهارات ضد اسراييلي اردوغان به صورت صد در صدي دروغ است و حتي مردم تركيه هم اظهارات او در خصوص حمايت از مردم فلسطين را باور ندارند. اردوغان بارها دولت اسراييل را تروريست يا نژادپرست خوانده اما دولت تركيه چنانكه ذكر شد همكاري‌هاي گسترده و همه‌جانبه با اين رژيم برقرار مي‌كند. واقعيت اين است كه اردوغان اين دروغ‌هاي عوام‌فريبانه را مطرح مي‌كند و مدعي است «تركيه تنها دولت حامي فلسطين در جهان است» و مي‌خواهد از اين طريق در جهان اسلام و جهان عرب اعتبار بخرد. اين در حالي است كه ايران بارها و به روش‌هاي مختلف از فلسطين آشكارا حمايت كرده است.