قهرمان و قرباني

بهترين نتيجه واليبال ايران پس از اوج‌گيري و تبديل شدن به يكي از قدرت‌هاي جهان، با اسلوبودان كواچ رقم خورد. اما اگر بريده صحبت‌هاي گزارشگران رسانه ملي در آن مقطع را گوش كنيم؛ گويي با يكي از ضعيف‌ترين و بدترين تيم‌هاي تاريخ واليبال ايران مواجهيم و كواچ در حال تيشه زدن به ريشه واليبال ايران است. گزارشگران مدام از ضعف او مي‌گفتند و حتي شيوه ايستادن او را مورد تمسخر قرار مي‌دادند. آنها از اين مي‌گفتند كه كواچ غرق در جريان بازي مي‌شود و برايش زود است كه هدايت تيم بزرگي مثل ايران را برعهده بگيرد. سوم تيرماه 1394 تابناك در گزارشي از «عذاب‌آور بودن» تماشاي بازي‌هاي تيم ملي واليبال نوشت. در آن مقطع گزارشگران با نگاهي از بالا حتي مصدوميت بازيكني مثل فياضي كه داخل زمين و با برخورد توپ مصدوم شده بود را هم گردن تمرينات اشتباه كواچ مي‌انداختند. تمام پيروزي‌ها براي بازيكنان و ولاسكو بود و تمام شكست‌ها براي كواچ. در حالي كه تيم ملي به چهار برد پياپي رسيده بود، همچنان از اين مي‌گفتند كه اسلوبودان كواچ سطحي پايين‌تر از بازيكنان تيم ملي ايران دارد و لياقت هدايت ايران را ندارد. در حالي كه چنين رويه‌اي، بر خلاف رويه معمول صداوسيما بود كه حمايت بي‌چون و چرا از تيم‌هاي ملي، يكي از اصول اوليه آن به شمار مي‌رفت. در آن زمان پاي ثابت تحليل‌هاي رسانه‌ها از تيم ملي واليبال اين بود كه آيا كواچ در حد تيم ملي هست يا خير. دليل اينكه چنين سوالي مطرح مي‌شد، نه نتايج تيم كه انتقادات بي‌پايان گزارشگران صداوسيما از او بود چرا كه تيم ملي واليبال ايران در آن دوره از ليگ جهاني به مقام چهارمي رسيد كه هنوز هم بهترين نتيجه تاريخ واليبال ايران است و هيچ مربي پرآوازه ديگري نتوانسته آن كاري كه كواچ كرد را تكرار كند. اما آن زمان بيشترين جمله‌اي كه از گزارشگران مي‌خوانديم اين بود: «اگر يك مربي بزرگ روي نيمكت تيم ملي نشسته بود، ايران قطعا به مدال مي‌رسيد.» در دنياي كارشناسي ورزشي، معمولا بعد از «اگر»، «قطعا» نمي‌آيد چراكه متغيرهاي بسياري وجود دارد كه مي‌تواند در تعيين نتيجه اثرگذار باشد. اما زماني كه غرض‌ورزي در كار باشد، بعد از اگر، قطعا مي‌آيد.

زمان ثابت كرد كه انتقادات از كواچ چقدر پوچ و تا چه اندازه شخصي بودند. تيم ملي واليبال ايران ديگر به آن نتايج درخشان دست نيافت. كسب مقام چهارمي ليگ جهاني و عنوان ششم مسابقات جهاني اتفاقاتي بود كه در تاريخ واليبال ايران نمونه نداشت و حتي هنوز هم با گذشت ۴ سال از جدايي او، مربي ديگري نتوانسته با ايران چنين افتخاراتي را به دست بياورد. يك سال قبل از المپيك داورزني، رييس وقت فدراسيون واليبال ترجيح داد او را بركنار و كار ايران را در المپيك از همان موقع تمام كند. كواچ كه بعد از جدايي از ايران در تيم‌هاي باشگاهي ايتاليا و تركيه مربي‌گري كرد، چندي قبل روي نيمكت اسلووني نشست. اين تيم كه به هيچ وجه جزو قدرت‌هاي اروپا و دنيا نبود، با هدايت كواچ به سطح بالايي رسيد و رقيب قدرت‌مندي براي تيم‌هاي بزرگ جهان شد. كارنامه كواچ در اين سال‌ها به قدري پربار بود كه سرانجام به آرزوي بزرگش برسد روي نيمكت تيم ملي كشورش بنشيند. كواچ با صربستان تا فينال مسابقات قهرمان اروپا رفت و در فينال مقابل تيمي قرار گرفت كه خودش آن را تبديل به يك ابرقدرت كرده بود؛ اسلووني. اسلوبودان كواچ در فينال هم موفق به شكست اين تيم شد و صربستان را تبديل به قهرمان اروپا كرد. صربستان از سال 2011 به عنوان قهرماني مسابقات دست پيدا نكرده بود و در طول اين هشت سال به مقام‌هاي سوم، هفتم و سوم رسيده بود. حالا بايد ديد تيمي كه مجوز حضور در مسابقات المپيك ريو 2016 را به دست نياورده بود، در المپيك 2020 توكيو چه خواهد كرد. البته صربستان هنوز جواز حضور در المپيك را به دست نياورده، اما به نظر كار چندان سختي براي رسيدن به المپيك نداشته باشد.

در همين روزهايي كه كواچ قهرمان اروپا شده، تيم ملي ايران بعد از قهرماني در جام ملت‌هاي آسيا روانه جام جهاني شده و در اولين گام مقابل روسيه شكست خورده است. ايران بعد از كواچ رائول لوزانوي آرژانتيني را استخدام كرد و بعد از كسب نتايج ضعيف، سراغ ايگو كلاكوويچ رفته و هنوز هم با اين مربي به كارش ادامه مي‌دهد. ايران براي سومين بار در يك سال گذشته با روسيه روبه‌رو شده و در حالي كه روسيه با سه تيم متفاوت به مصاف ايران آمد، كلاكوويچ از همان تركيب ثابت و هميشگي تيم ملي استفاده كرده است. ايران در اولين ديدار امسال مقابل روسيه سه بر صفر در خانه پيروز شد، البته در ادامه همان مسابقات روسيه قهرمان ليگ ملت‌ها شد و فقط در دور اول با بازيكنان ذخيره‌اش به ميدان آمده بود. در انتخابي المپيك در خاك روسيه به اين تيم سه بر صفر باختيم و از صعود مستقيم به المپيك از آن طريق بازمانديم و در نهايت هم كه ديروز صبح در جام جهاني ژاپن مقابل اين تيم شكست خورديم. يكي از انتقاداتي كه به كواچ وارد مي‌شد، اين بود كه به بازيكنان جوان زيادي بازي مي‌داد و اتفاقا همان جوان‌ها امروز تبديل به ستارگان تيم شده‌اند. حالا همان گزارشگر- كارشناسان كه مدام از كواچ بابت ميدان دادن به جوانان و تعويض‌هايش انتقاد مي‌كردند، آرزوي‌شان شده ميدان دادن كلاكوويچ به چهره‌هاي جوان و تعويض‌هاي درست در جريان بازي. كلاكوويچ در بازي با روسيه در ست آخر يلي را به جاي غفور به بازي آورد. امير غفور از ليگ ملت‌ها تا انتخابي المپيك و جام ملت‌هاي آسيا در تهران، در 90درصد بازي‌ها فيكس بوده؛ اين در حالي است كه به زودي و كم‌تر از 3 ماه ديگر آخرين شانس‌مان براي انتخابي المپيك 2020 فرا مي‌رسد و اين سطح از خستگي بازيكنان، شايد مقابل حريفان آسيايي كار دست‌مان بدهد.