چرا برگردند؟ شما بگوييد آقاي رييسي!
سيامك رحماني
صحبت‌هاي آقاي رييسي درباره دعوت از بازگشت ايرانيان خارج از كشور و اطمينان دادن به آنها براي سرمايه‌گذاري در ايران مورد توجه بسياري قرار گرفت. پس از اين صحبت‌ها كه در نشست خبري روز دوشنبه رييس‌جمهور منتخب بيان شد، خيلي‌ها ياد بهروز وثوقي و ديگر ايرانيان مهاجري افتادند كه بارها براي بازگشت ابراز تمايل كرده‌اند. كارشناساني هم بودند كه از شرايط بازگشت سرمايه‌ها گفتند و نوشتند. همه اينها نشانه‌هاي مثبتي است و جز معدودي، بعيد است هموطني از چنين تحولاتي استقبال نكند. درباره آقاي رييسي هر چه بگويند و دولت ايشان با هر تصميم و سياستي آغاز به كار كند، اينكه ايراني‌هاي بيرون از مرزها بتوانند برگردند و زمينه براي فعاليت و سرمايه‌گذاري آنها در وطن مهيا شود، رويداد بزرگي است و براي ادامه مسير نويدبخش و برانگيزاننده خواهد بود.
اما شايد بد نباشد صميمانه نكاتي را با آقاي رييسي مطرح كنيم.
جناب آقاي رييسي! بازگشت هموطنان به كشور پيش‌نيازهايي دارد كه اگر تا پيش از اين به طور جدي به آنها توجه نكرده‌ايد، شايد بد نباشد در همين روزهاي باقي مانده تا آغاز به كارتان مرورشان كنيد و آنها را به تيم همفكران‌تان يادآوري كنيد. بازگشت سرمايه‌هاي فكري و متخصصان و شهروندان عادي به كشور نياز به كاهش سختگيري‌ها و سوء‌تفاهم‌ها دارد. پيش از اين كم نبوده‌اند مسوولان كشور كه وعده باز شدن درها را داده‌اند و حتي با خواهش و دعوت از ايرانيان مهاجر، خواستار بازگشت آنها شده‌اند. اما در عمل آنچه مانع از تسريع يا توقف اين روند شده، برخوردهاي گزينشي، تهديدها و سوء‌رفتار با كساني بوده كه تمايل به بازگشت داشته‌اند. شما به دليل حضور طولاني‌مدت‌تان در مسند قضا حتما با اين پديده آشناييد و بسياري كه قصد بازگشت به وطن داشته‌اند و قبل از سفر يا بعد از آمدن به ايران منصرف شده‌اند، را مي‌شناسيد. مي‌دانيد كه به دليل تندروي‌ها يا امكان كار در ايران براي‌شان مهيا نشده يا اگر هم شده به دردسر افتاده‌اند و عطاي بازگشت را به لقايش بخشيده‌اند.
موضوع پيچيده نيست آقاي رييسي! كسي كه مي‌خواهد به ايران برگردد، كار و زندگي آسوده مي‌خواهد. اگر بتوانيد براي همكاران و همفكران‌تان جا بيندازيد كه اين دعوت شما چقدر جدي است و بابتش چه شرايطي بايد در كشور فراهم شود، نه فقط مهاجران كه حتي هموطنان داخل كشور هم دعاي‌تان خواهند كرد.
آقاي رييسي! در چند دهه گذشته بسياري از هموطنان ما جلاي وطن كرده‌اند. اكثريت‌شان نه با طيب خاطر كه از سر ناچاري. با تلخي و اشك و آه. قريب به اتفاق‌شان سال‌هاي غربت را با درد و مصيبت تحمل كرده‌اند. اين مهاجرت چند ميليوني و اين مقاومت در برابر بازگشت، دلايلي دارد كه شما هم مثل ما مي‌دانيد. جز عده‌اي قليل، بقيه به دنبال يك زندگي آرام و ساده مقيم غربت شده‌اند. براي گريز از انبوه مشكلات اقتصادي و اجتماعي كه غيرقابل حل نيستند. حل مشكلات اقتصادي نياز به ثبات و تعامل دارد. به ايجاد شغل و كاهش تورم. همه اينها تنها در محيطي امن و اميدوار به آينده امكان‌پذير است و بدون تنش‌زدايي در داخل و خارج و با ادامه سياست‌هايي كه تا امروز دنبال شده جز تشديد مصايب حاصلي نخواهيم داشت.
حل مشكلات اجتماعي اما ساده‌تر است و زمان كمتري مي‌خواهد. كافي است نگاه كنيد كه براي جذب آراي مردم، نياز به چه وعده‌هايي داشته‌ايد. توجه به حقوق زنان، كم كردن محدوديت‌هاي دست و پاگير جوانان، امكان دسترسي بهتر به اينترنت و كم كردن سانسور و فيلتر و بگير و ببندهاي رايج در عالم هنر و رسانه. تعارف نكنيم! اگر قصد داريد به جامعه اميد و آسودگي‌خاطر را هديه كنيد، بايد مردم را به خودشان بگذاريم. اصرارها براي ترويج شكل خاصي از زندگي و كلنجار با نسل‌ها و اقشار مختلف جامعه براي جا انداختن نوعي تفكر و ايدئولوژي خاص، تنها به نارضايتي انجاميده. اين را حضور مردم در انتخابات و ميليون‌ها غايب و ميليون‌ها راي باطل شهادت داد اگر گوش شنوايي باشد.
اگر مي‌خواهيد ايراني‌ها حامي‌تان باشند، از زندگي لذت ببرند، بي‌خيال رفتن شوند و به فكر برگشتن به شهر و وطن بيفتند، اجازه بدهيد خودشان باشند و ببينيد چه كساني سرشان در زندگي مردم است. منابع آزار و رنجش خلق را شناسايي كنيد و از اختياري كه داريد براي تعطيلي و كنترل اين منابع و مراكز بهره ببريد.
آقاي رييسي! گفته‌ايد ايراني‌ها دارايي‌شان را بردارند و به خانه برگردند چون اينجا امن‌ترين كشور دنياست. لابد مي‌دانيد كه در سال‌هاي اخير بسياري از ايراني‌ها داشته و نداشته‌شان را دلار كرده‌اند و دنبال پاسپورتي غيرايراني و خانه‌اي در فراسوي مرزها هستند. لابد مي‌دانيد كه اين سال‌ها، ركورد خريد خانه در تركيه دست هموطنان ما بوده. سرمايه‌هايي كه تبديل به ارز مي‌شوند و از ايران مي‌روند تا ما در داخل فقيرتر و ضعيف‌تر شويم. آقاي رييسي! آوردن سرمايه به داخل كشور سخت است. مي‌خواهد سرمايه‌گذار ايراني باشد يا خارجي. ديديد كه حتي در ماه عسل برجام هم نتوانستيم سرمايه‌گذاران خارجي را جذب كنيم چون تحريم‌هاي سخت اقتصادي اجازه نمي‌داد و بانك‌هاي بين‌المللي اجازه نمي‌دادند، چون ريسك سرمايه‌گذاري در ايران بالا بود. اگر مي‌خواهيد سرمايه‌ها بيايند به فكر اين باشيد كه تحريم‌ها برداشته شوند و بانك‌ها با ما كار كنند و آوردن سرمايه به ايران اين‌قدر پرخطر نباشد. اينها هم با آشتي و زبان نرم و دنيافهم ممكن مي‌شود. مي‌گويند شما برخلاف ظاهر سخت‌تان دنبال راهگشايي هستيد و به عقلا تكيه مي‌كنيد و از آنها مشورت مي‌گيريد. اگر خودتان دنبال آن آرامش و توسعه و پيشرفتي هستيد كه مي‌گوييد، اگر واقعا راست است كه دل‌تان مي‌خواهد مردم رفاه داشته باشند، اينها راهش معلوم است و با شعارها و بددلي‌ها و ستيزه‌جويي‌هاي بعضي تندرو ها نمي‌شود. اگر همان‌طور كه دوستان‌تان ادعا مي‌كنند، به دنبال بستن باز هم بيشتر شبكه‌هاي ارتباطي باشيد و اگر در سوداي خودكفايي اقتصادي، چشم به بازمانده محيط‌زيست و آب كشور داشته باشيد و اگر در هنر و فرهنگ هماني را دنبال مي‌كنيد كه عوامل ستاد انتخاباتي‌تان آدرس مي‌دادند، مقصد جاي ديگري است. اين‌طوري كدام ايراني حاضر مي‌شود زندگي‌اش را در كشوري آرام و مرفه رها كند و برگردد. اما اگر مي‌گوييد همه آن رفاه و اميد و عدالت براي‌تان مهم است، در اولين قدم ببينيد ايراني‌ها، هموطنان‌تان به دنبال چه از وطن مي‌روند. پاي حرف دل‌شان بنشينيد و براي حل مشكل چاره‌اي بينديشيد. شايد اين كار حتي بر بازگرداندن آنها كه رفته‌اند اولويت داشته باشد. آقاي رييسي! همين حالا كه اينها را مي‌خوانيد بسياري در كلاس‌هاي زبان و در دفاتر مشاوره حقوقي در روياي رفتن‌اند. شما براي‌شان بگوييد كه چرا نبايد بروند كه اگر بمانند چه روزهايي انتظارشان را مي‌كشد. شما از روياي ايران فردا براي‌شان بگوييد. آقاي رييسي! راهي كه آمده‌ايم ما را به نقطه مطلوبي نرسانده. بارها دارند بسته مي‌شوند. شما از نقطه مطلوب بگوييد و زندگي را نشان‌مان بدهيد. همه بارها را باز مي‌كنند و آرام خواهند گرفت. بسياري از رفته‌ها برخواهند گشت. كيست كه زندگي و اميد را پس بزند آقاي رييسي. اما حالا شماييد كه مي‌توانيد سرنوشت خلقي را بنويسيد. براي ما چه در چنته داريد آقاي رييسي؟