دشوارتر شدن
خروج امريكا از برجام
اما با توجه به سقف بلند بي‌اعتمادي بين اروپا و ترامپ، مساله اين است كه آيا اين پيشرفت‌ها، متناسب با اهداف سياسي ترامپ خواهد بود و موجبات رضايت او را فراهم خواهد كرد يا خير.
تحول ديگر نفس همكاري بين امريكا و فرانسه و انگليس در حمله اخير به سوريه است. اين همكاري كه اولين در نوع خود بعد از شروع به‌كار ترامپ بود، مي‌تواند در كاهش تنش بين آنها و زمينه‌سازي براي همكاري‌هاي آتي، از جمله در ارتباط با برجام، موثر باشد. انتظار اين است كه حدود يك هفته تماس تلفني مستمر بين سران اين سه كشور و هماهنگي و همكاري نزديك بين تيم‌هاي امنيتي آنها زمينه‌ساز شكل‌گيري حداقلي از آشنايي و اعتماد بين آنها و همكاري‌هاي درازمدت‌تر آنها در ارتباط با سلاح‌هاي كشتار جمعي شده باشد. تشكر ترامپ از انگليس و فرانسه در اين رابطه كه ظاهرا بي‌سابقه بود و نيز برنامه سفر ماكرون و مركل به واشنگتن به ترتيب در 24 و 27 آوريل مي‌تواند جو جديدي را در روابط آنها ايجاد كند و در ارتباط با برجام بي‌تاثير نباشد.
آخرين تحول نقش عمده‌اي است كه ماتيس، وزير دفاع امريكا، در قضيه حمله اخير به سوريه بازي كرد. از مجموعه اظهارات مقامات امريكايي و نوع عملياتي كه در سوريه انجام شد، مي‌توان چنين استنباط كرد كه نهايتا مواضع نسبتا ميانه و متعادل‌تر ماتيس در تيم امنيتي ترامپ غلبه يافت. ماتيس تنها كسي بود كه دولت را در مورد انجام حمله شيميايي و انتساب آن به دولت دمشق به احتياط فرا مي‌خواند، از لزوم انتخاب اهداف به نحوي كه نيروهاي غيرسوري هدف قرار نگيرند، سخن مي‌گفت و تنها يك حمله و آن هم به صورت محدود را كافي مي‌دانست. اينكه در اين موارد حرف ماتيس پيش رفت و نه حرف افراطيوني مانند جان بولتون، حائز اهميت است. مي‌دانيم كه بولتون هميشه بر لزوم نابودي تمامي امكانات نظامي و امنيتي دولت بشار اسد تاكيد داشته و قاعدتا بايد براي بهره بردن از اين فرصت جهت تامين نظر خود تلاش كرده باشد. لذا اين احتمال هر چند ضعيف است، اما منتفي نيست كه تنها «فرد بالغ» در تيم امنيتي ترامپ همچنان نفوذ خود را حفظ كرده باشد. اين احتمال نيز وجود دارد كه كساني چون بولتون و پمپئو در زماني كه مسووليت دارند، اندكي عقل و منطق را در موضع‌گيري‌هاي خود دخالت دهند. سخنان پمپئو در استماع اخير در كنگره اگر چه عمدا هدف دريافت راي سناتورها را دنبال مي‌كرد، اما قابل توجه بود.
لذا، اين احتمال را كه ترامپ در 22 ارديبهشت تصميم به خروج از برجام را اندكي به تاخير بيندازد، نمي‌توان كاملا منتفي دانست. در هر حال، بايد توجه داشت كه ايران اكنون به لطف برجام در شرايطي بسيار بهتر قرار دارد و با توجه به حمايت همه كشورها از برجام و انزواي ترامپ، برگشت به شرايط قبل از برجام ممكن نيست. بلاتكليفي‌هاي ناشي از تهديدات ترامپ نيز اگر چه مهم است، اما كليد اصلي حل معضلات اقتصادي و اجتماعي ما در داخل كشور است.
ديپلمات سابق