اطلاعات قديمي، آفت مقابله با قاچاق مواد مخدر
بنفشه سام‌گيس
رييس پليس مبارزه با مواد مخدر پايتخت از افزايش سه برابري قيمت شيشه به دنبال گراني قيمت دلار خبر داده است. سرهنگ محمد بخشنده كه روز گذشته با خبرگزاري‌ها صحبت كرده، اعلام كرده: «قيمت ارز بر قيمت پيش‌سازهاي شيشه تاثير دارد، شيشه در حال حاضر به ازاي هر كيلو 90 تا 100 ميليون تومان به فروش مي‌رسد درحالي كه قبلا قيمت اين ماده كيلويي 30 ميليون تومان بود. البته بخشي از دليل افزايش قيمت هم، اقدامات انجام شده از سوي پليس است چرا كه ما با عمليات‌هاي انجام شده حدود 8000 معتاد متجاهر را جمع‌آوري كرده و بسياري از قاچاقچيان و موادفروشان را نيز دستگير كرده‌ايم و در اين شرايط، قيمت اين ماده نيز افزايش يافت.»
با تمام احترامي كه براي اين مقام مسوول در پليس مبارزه با مواد مخدر قائلم و بنا به آشنايي با ايشان، اطلاع كامل دارم كه براي ردزني و مقابله با شبكه قاچاق در پايتخت به عنوان قطب مراودات مالي و جابه‌جايي تناژ محموله‌هاي ترانزيت و توليد شده در اطراف پايتخت، زحمت شبانه‌روزي بر خود و همكارانش تحميل مي‌كند، اما بر اين ادعا اصرار دارم كه اطلاعات ايشان از قيمت ماده «محرك» شيشه و علت افزايش قيمت، مربوط به نيمه اول سال 94 است؛ زماني كه بخش قابل توجهي از ماده پيش‌ساز مورد نياز شيشه؛ «سودوافدرين»، از تحليل و تجزيه داروهاي آنتي‌هيستامين و سرماخوردگي توليد داخل يا قاچاق وارداتي از همسايه غربي به دست مي‌آمد و حجم دريافتي «سودوافدرين» از اين داروها در آن حد قابل توجه بود كه نياز به واردات قاچاق «سودوافدرين» نزديك به صفر شده بود. «سودوافدرين» استخراج شده هم عموما چيني بود و اتفاقا در اين زمان و از چند سال قبل ترش، قيمت شيشه؛ خرده‌فروشي و عمده‌فروشي در آن حد ارزان بود كه مصرف‌كنندگان خياباني كه عموما، كارتن‌خواب‌هايي بودند كه با جمع‌آوري و فروش ضايعات، هزينه مواد مصرفي خود را تامين مي‌كردند، مصرف غالب هرروزه‌شان را شيشه انتخاب كرده بودند و هرويين، اولويت دوم بود. «اعتماد» پس از اطلاع از اين موضوع و براي تاييد صحت شنيده‌ها، با رييس وقت سازمان غذا و دارو، معاون كاهش تقاضاي ستاد مبارزه با مواد مخدر و رييس وقت مركز تحقيقات پليس مبارزه با مواد مخدر گفت‌وگو كرد و مقامات مسوول هم، پس از تاييد شنيده‌هاي «اعتماد»، خبر دادند كه اولا، سوءاستفاده از داروهاي حاوي «سودوافدرين» براي توليد شيشه، سابقه 7 ساله دارد و در طول 7 سال قبل‌تر از سال 94، هشدارهاي مسوولان وقت، بي‌اثر بوده اما با روي كار آمدن دولت يازدهم، اين فرصت فراهم شده كه در يك همكاري مشترك بين ستاد مبارزه با مواد مخدر، وزارت بهداشت و پليس مبارزه با مواد مخدر، اولا دستور سال 1387 معاون وقت غذا و داروي وزارت بهداشت براي حذف «سودوافدرين» از «فارماكوپه» دارويي كشور، ترتيب اثر داده شود و همچنين مقررات سختگيرانه‌اي براي واردات قانوني و گسترده سودوافدرين وضع شده، علاوه بر آنكه نظارت‌هاي مرزي براي مقابله با واردات قاچاق هم افزايش يافته و بنا بر دستور ابلاغي به تمام توليد‌كننده‌هاي داخلي داروهاي سرماخوردگي و آنتي‌هيستامين – از نوع شربت و قرص – مقرر است كه سودوافدرين از تمام داروهاي ايراني حذف شود. البته از زمان انتشار گزارش روزنامه «اعتماد» تا زماني كه سودوافدرين به طور كامل از فهرست تركيبات داروهاي سرماخوردگي و آنتي‌هيستامين حذف شد، تقريبا 6 ماه طول كشيد اما در همين مدت، پليس مبارزه با مواد مخدر هم در شناسايي و انهدام آشپزخانه‌هاي توليد شيشه در غرب و جنوب غربي تهران فعال‌تر شده بود و آشپزخانه‌ها از حاشيه تهران به سمت استان البرز نقل مكان كرد و با اين اقدامات مشترك، قيمت شيشه كه تا آن زمان در پاتوق‌هاي خياباني پايتخت، گرمي 25 الي 30 هزار تومان بود، يكباره به گرمي 60 الي 70 هزار تومان در خرده‌فروشي رسيد و اين قيمت، حتي در استان‌هاي غربي و جنوبي كشور كه به مرز واردات قاچاق «سودوافدرين» و شيشه نزديك بودند، تا گرمي 100 هزار تومان هم افزايش يافت. با افزايش 3 الي 4 برابري قيمت عمده‌فروشي شيشه كه بر خرده‌فروشي هم تاثير صددرصد داشت، هرويين به پاتوق‌هاي مصرف بازگشت آن هم با قيمتي تقريبا معادل قيمت پيشين شيشه؛ گرمي 25 الي 30 هزار تومان و اين‌بار، شيشه در اولويت دوم قرار گرفت. طي 3 سال گذشته، بنا به اطلاع دقيقي كه از الگوي مصرف در پاتوق‌هاي خياباني تهران دارم، هرويين، ماده غالب مصرف بوده با قيمت گرمي 25 هزار تومان و قيمت خرده‌فروشي شيشه هم در طول 3 سال گذشته به دليل تداوم همكاري‌هاي مشترك متوليان، از گرمي 50 الي 60 هزار تومان پايين‌تر نيامده است. اسفند ماه 96 كه براي يك ماموريت خبري به عسلويه رفته بودم، مدير مركز درمان اعتياد عسلويه تاييد مي‌كرد كه مصرف غالب معتادان در اين منطقه، شيشه وارداتي است و يك كارتن‌خواب هم در همان مركز به من گفت كه شيشه را در منطقه «نخل تقي»، گرمي 50 هزار تومان مي‌خرد و مدعي بود كه اين «شيشه» به دليل خلوص بسيار بالا و اينكه هنوز در راهروهاي شبكه قاچاق، دست به دست نشده كه بر ناخالصي آن افزوده شود، اگر به تهران برسد كمتر از گرمي 150 هزار تومان قيمت نخواهد داشت. بنا بر آخرين قيمتي كه ديروز از خرده‌فروشان شيشه در جنوب تهران داشتم، قيمت هر گرم شيشه، در حال حاضر در پاتوق‌هاي مصرف به 120 هزار تومان رسيده و امروز قيمت 30 هزار توماني، براي مصرف‌كنندگان و حتي فروشندگان خرد هم يك افسانه فراموش‌ناشدني است.
اين مستندات نوشته شد كه پانوشت يك درخواست از مسوولان زحمتكش در پليس مبارزه با مواد مخدر باشد؛ به روز شدن اطلاعات نقش بسيار مهمي در همقدم شدن با ترفندهاي مافيا دارد. اگر دولت اذعان دارد كه پليس و شبكه مقابله با قاچاق مواد مخدر در ايران، حداكثر 25 الي 30 درصد موفقيت دارد، بايد علت را در كهنه بودن برخي اطلاعات شبكه مقابله جست‌وجو كنيم.