حمايت از فلسطين؛ شعار تا عمل

تحولات اخير فلسطين نه تنها باعث شد روابط ميان آنكارا و تل‌آويو بيش از پيش شكراب شود، بلكه توانسته است در آستانه برگزاري انتخابات زودهنگام رياست‌جمهوري و پارلماني در تركيه، رونق تازه‌اي به كارزار انتخاباتي رجب طيب اردوغان بدهد. اردوغان از فرصت محكوميت جنايات صهيونيست‌ها استفاده كرده است تا خود را در جايگاه رهبري جهان اسلام معرفي كند، موضوعي كه چه به لحاظ پرستيژ سياسي و چه به لحاظ باور عمومي از قدرت سياسي رييس‌جمهور تركيه باعث بهبود جايگاه او در افكار عمومي شده است. هر‌چند منتقدان اردوغان معتقدند كه ادبيات تند او در برابر اسراييل، فقط در حد حرف باقي مانده است و به اقدام عملي تبديل نمي‌شود. با اين حال اخراج و فراخواندن سفراي تركيه از تل‌آويو و واشنگتن و اخراج سفير اسراييل، همزمان با برگزاري سريع و بدون تاخير جلسه سران سازمان همكاري اسلامي با حضور 13 رييس دولت و چندين وزير خارجه، باعث شده است كه جايگاه اردوغان در ميان هوادارانش به عنوان يك قهرمان ملي و حامي اصلي فلسطينيان در جهان اسلام، بهبود پيدا كند، بهبودي كه اردوغان و حزبش به‌شدت در آستانه انتخابات سراسري نيازمند آن هستند. منتقدان اردوغان مي‌گويند كه مشت‌هايي كه اردوغان به سمت تل‌آويو مي‌اندازد، پوچ و توخالي هستند. استدلال آنها توسعه سريع روابط تجاري ميان تركيه و اسراييل طي سال‌هاي گذشته است كه اخيرا بر اساس گزارش رسانه‌هاي ترك رقم صادرات تركيه به اسراييل، به 2 ميليارد و 500 ميليون دلار در سال گذشته رسيده است. به نظر رقباي اردوغان او نه تاكنون توانسته گامي عملي براي فلسطين بردارد و نه حتي قصد دارد گامي بردارد، بلكه همه توجه او به استفاده از شعار فلسطين براي اهداف سياسي است. وقتي حزب رقيب اردوغان، هفته گذشته پيشنهاد طرح قطع كامل روابط اقتصادي، سياسي و امنيتي را با اسراييل در پارلمان مطرح كرد، طرفداران اردوغان كه اكثريت كرسي‌هاي پارلمان تركيه را در اختيار دارند، حتي اجازه ندادند اين طرح در صحن به بحث گذاشته‌شود و آن را مسكوت نگه داشتند. محرم اينجه، اصلي‌ترين نامزد رقيب اردوغان براي كرسي رياست‌جمهوري از حزب جمهوري‌خواه خلق در سخنراني انتخاباتي خود در شهر آماسيه، ضمن حمايت از ملت فلسطين، به‌شدت به اظهارات پوچ اردوغان حمله كرد. او خطاب به اردوغان گفت: «تو نمي‌تواني رابطه تجاري با اسراييل را قطع كني، فقط حرفش را مي‌زني. تنها كاري كه بلدي اين است كه تجمع‌هاي بزرگ براي سخنراني خودت راه بيندازي. بگذاريد به شما بگويم او فقط مي‌تواند تجمع راه بيندازد، چرا كه هيچ اهميتي به مسلمانان فلسطيني نمي‌دهد، تنها چيزي كه براي او اهميت دارد، انتخابات پيش روست. آقاي اردوغان! اگر آماده باشي واقعا اسراييل را به چالش بكشي، من خودم در كنار تو مي‌ايستم.»

تحولات اخير در فلسطين اشغالي، از جمله انتقال سفارت امريكا از تل‌آويو به قدس اشغالي و شهادت 62 فلسطيني در روز افتتاح سفارت با گلوله مستقيم نظاميان صهيونيست، همگي كمتر از 6 هفته مانده به انتخابات سراسري در تركيه روي دادند. انتخاباتي كه ناظران معتقدند سخت‌ترين انتخابات براي اردوغان و حزب عدالت و توسعه از زمان رسيدن‌شان به قدرت در سال 2002 خواهد بود. نظرسنجي‌ها تا هفته پيش احتمال از دست رفتن اكثريت كرسي‌هاي پارلمان را از اختيار ائتلاف نزديك به اردوغان زياد نشان مي‌داد. هر چه به انتخابات نزديك‌تر مي‌شويم، نگراني بابت نتايج انتخابات در حزب عدالت و توسعه بيشتر مي‌شود، در شرايطي كه نظرسنجي‌ها نشان مي‌دهد حزب عدالت و توسعه نزديك به 40 درصد آرا را به دست مي‌آورد، در حالي كه متحد ملي‌گراي آنها، يعني حزب حركت ملي ممكن است به دليل نرسيدن به سقف آراي لازم، از رسيدن به پارلمان باز بماند. همزمان رقباي اردوغان در انتخابات رياست‌جمهوري هم طي هفته‌هاي گذشته در جذب آرا موفق عمل كرده‌اند، مرال آكشنر، رهبر حزب تازه تاسيس خوب و محرم اينجه، نامزد حزب جمهوريخواه خلق دوشادوش يكديگر با نزديك به 22 درصد آرا براي هر يك در نظر سنجي‌ها ايستاده‌اند و اردوغان با كمتر از 50 درصد آرا ممكن است مجبور شود براي رسيدن به كرسي رياست‌جمهوري در دور دوم با يكي از اين دو نفر رقابت كند كه پيش‌بيني نظرسنجي‌ها نشان مي‌دهد اگر انتخابات به دور دوم بكشد، رقابت بسيار نزديك‌تر خواهد شد تا جايي كه احتمال شكست اردوغان نيز وجود دارد. به همين دليل فرصت تبليغاتي اخير براي جلب افكار عمومي، يك گنج گرانبها براي اردوغان و حزبش است تا بتوانند جايگاه خود را در افكار عمومي بهبود ببخشند و آراي بيشتري را به اردوگاه خود بياورند.

اردوغان تلاش زيادي مي‌كند تا در بين طرفدارانش خود را به عنوان رهبر جهان اسلام معرفي كند. عصر جمعه هفته گذشته، درست ساعتي قبل از اينكه به عنوان رييس دوره‌اي نشست سران سازمان همكاري اسلامي به سالن كنگره مركزي استانبول برود، در جمع چند 10‌هزارنفري طرفدارانش در استانبول، كه براي حمايت از مردم غزه برگزار شده‌بود، حاضر شد تا در ميان آنها سخنراني آتشينش را در انتقاد از اسراييل ايراد كند. » اما سوداي رهبري، يا دست‌كم نمايش رهبري اردوغان در جهان اسلام، فقط به موضوع فلسطين خلاصه نمي‌شود. او روز يكشنبه در تجمعي كه در حمايت از او در جمهوري بوسني برگزار شده‌بود سخنراني كرد و خود را «حامي همه مسلمانان اروپا» ناميد. در شرايطي كه بسياري از كشورهاي اروپايي از جمله آلمان كه ميزبان 3 ميليون نفر از مهاجران تركيه است، برگزاري كارزارهاي تبليغاتي انتخابات رياست جمهوري تركيه را در خاك خود ممنوع كرده‌اند، اردوغان سارايوو، پايتخت بوسني را به عنوان محلي براي برگزاري سخنراني انتخاباتي خود در جمع مهاجران ترك انتخاب كرد. با اين حال تعداد زيادي از اتباع تركيه از كشورهاي اتريش، هلند و آلمان به سارايوو آمده‌بودند تا در سخنراني بزرگ اردوغان حاضر شوند، جايي كه اردوغان از آنها خواست تا در كشورهاي محل اقامت خود براي انتخابات پيش روي رياست‌جمهوري در تركيه تبليغ كنند. او در جمع طرفدارانش از آنها خواست كه با شركت در انتخابات به حزب عدالت و توسعه راي دهند و تاكيد كرد: «در همه انتخابات‌هاي گذشته، ترك‌هاي اروپا با اكثريت بالايي به حزب عدالت و توسعه راي داده‌اند، اين‌بار هم از شما مي‌خواهم كه روز 24 ژوئن با راي‌تان بار ديگر از حزب حمايت كنيد.»

بعد از انتخابات اسراييل را تحريم مي‌كنيم

رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه در مسير بازگشت از كارزار تبليغاتي انتخاباتي‌اش در بوسني و هرزگوين به انتقادهاي رقباي انتخاباتي در مورد استفاده تبليغاتي از مساله فلسطين پاسخ داد و تاكيد كرد كه دولتش اراده كافي براي قطع روابط تجاري با اسراييل را دارد. رييس‌جمهور تركيه شامگاه دوشنبه گفت: بعد از برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري 3 تير، در روابط تجاري و اقتصادي آنكارا با رژيم صهيونيستي تجديدنظر خواهد كرد. به گزارش فارس و به نقل از روزنامه حريت وي توضيح داد: «اميدوارم كشورهاي عضو سازمان همكاري اسلامي تصميم تحريم را اعمال كنند. بعد از آن ديگر راهي براي فروش محصولات‌شان (به ما) نخواهند داشت... تركيه نيز روابطش را مجددا بررسي خواهد كرد، مخصوصا روابط تجاري و اقتصادي با آنها.» رييس‌جمهور تركيه با انتقاد از تصميم «دونالد ترامپ» همتاي امريكايي خود براي قطع حمايت‌ها از معارضان سوري و گروه كلاه‌سفيدها، گفت: روس‌ها در شمال سوريه مستقر هستند و اين اظهارات ترامپ با واقعيت ميداني همخواني ندارد.