تسهيل در ادامه تحصيل معلمان
كامل حسيني٭
هرساله آزمون كارشناسي ارشد توسط سازمان سنجش و دانشگاه آزاد برگزار مي‌شود كه عده زيادي در اين رقابت شركت مي‌كنند كه از ميان آنها معلمان حضور چشمگيري دارند... و اما اين آزمون مساله مهم و سرنوشت‌ساز و يك دغدغه اساسي معلمان را به ياد مي‌آورد و آن هم مساله ادامه تحصيل فرهنگيان در مقاطع بالاتر ارشد و دكتراست. بر همگان روشن است كه رسيدگي به وضعيت معيشتي و فرهنگي و اجتماعي معلمان امري ضروري است و در اين راستا دولت‌ها گاهي سعي مي‌كنند كه با افزايش حقوق و تسهيلات بيمه و... تا حدودي مشكلات آنها را حل يا كمتر كنند. اما آنچه در اين ميان كمتر به آن توجه شده است رسيدگي به وضعيت ادامه تحصيل در بعضي مقاطع تحصيلي است. براي مثال ادامه تحصيل از كارشناسي به كارشناسي ارشد از مهم‌ترين اين موارد است كه تاكنون متاسفانه براي آن چاره و راه‌حل مناسب و منطقي و درخور شأن معلمان و متناسب با شغل آنها در نظر گرفته نشده است. در واقع تسهيلات در نظر گرفتن براي معلمان تنها در افزايش حقوق يا مثلا اعطاي بيمه طلايي خلاصه نمي‌شود بلكه مهم‌تر از همه كه تجلي تسهيلات بهتر از افزايش حقوق و ديگر تسهيلات است همان آسان كردن و بهتر هموار كردن ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر ارشد و دكتراست. در واقع مصداق عيني بهبودي يكي از مهم‌ترين تسهيلات همان كمك و هموار كردن راه براي تحصيل در مقاطع بالاتر است. در حقيقت تسهيل در اين ادامه تحصيل موجب بهبودي وضعيت معيشتي معلمان مي‌شود چون معلمان ديگر مجبور نيستند وارد دانشگاه آزاد يا پيام نور شوند تا هزينه زيادي متحمل شوند و همچنين با داشتن مدرك تحصيلي بالاتر افزايش حقوق آنان را رقم مي‌زند و از طرفي ديگر تسهيلات ادامه تحصيل سبب بالارفتن سطح علمي معلمان مي‌شود البته اين به معناي آشفتگي و راحت‌طلبي در پذيرش بي‌قيد و شرط معلمان نيست بلكه زمينه بهتر و منطقي‌تر براي دامه تحصيل معلماني است كه به علت سنگين بودن امر تعليم و تربيت و حساس بودن و خسته شدن اعصاب به سختي و با تحمل مشكلات مادي و كاري قادر به ادامه تحصيل هستند آن هم از طريق پيام نور و آزاد كه بار سنگين مادي را بر آنها تحميل مي‌كند. همچنين با توجه به اينكه معلمان در ايام تحصيل مجبور به تدريس هم مي‌شوند از اين ميان چه مشكلات و آسيب‌هايي به امر مهم آموزش دانش‌آموزان و هم به زندگي شخصي وارد مي‌شود بماند. در همين راستا نگارنده معتقد است كه بايد دانشگاه فرهنگيان هرچه زودتر در تحقق امر مهم تسهيلات ادامه تحصيل فرهنگيان گام جدي و مفيد به حال بردارد. اما ملاحظاتي مهم در اينجا بايد در نظر گرفته شود كه اولا از اساتيد باتجربه و محقق و... دعوت به عمل آورند جهت تدريس در اين دانشگاه تا حداقل در صورت اخذ مدرك ارشد و دكترا با اعتماد به نفس و دانش كافي وارد كلاس شوند.
البته منظور ازين رويكرد پز دادن علمي و آكادمي نيست اما قطعا در ميزان احترام و توجه و اعتماد دانش‌آموز به معلمان نقش چشمگيري دارد. لازم است متناسب با شغل حساس دبيران آزموني معتبر جهت گزينش دانشجو براي ادامه تحصيل برگزار شود كه با درك شرايط و ارايه تسهيلات بيشتر به معلمان طراحي شود، معلماني كه به علت سختي شرايط روحي و كاري توانايي آماده شدن و رقابت در آزمون را تا حدودي از دست مي‌دهند.
ثانيا در صورت امكان، معلمان در سال‌هاي ادامه تحصيل به صورت نيمه‌وقت (ماموريت نيمه وقت) كار كنند نه تمام وقت. قبلا اعطاي ماموريت تمام وقت بود اما اين طرح به دلايلي از جمله كمبود بودجه برچيده شد كه البته شايد از لحاظ صرفه‌جويي مشكلاتي اندك را حل كرده باشد اما عملا مشكلاتي را هم به وجود آورد و آن هم اين بود كه معلمان با تحمل سختي‌ها و تلاش فراوان موقع پذيرش در مقاطع بالاتر ارشد و دكترا مجبور مي‌شدند كه هم تدريس كنند و هم مشغول ادامه تحصيل شوند و همان طور كه گفته شد تدريس و آموزش در شرايط سخت ادامه تحصيل ضربه‌هاي مخربي به مسائل آموزشي و زندگي و امور خصوصي معلمان وارد ساخته است كه صداي تخريب و ويراني را احساس كرده‌ايم و باز احساس خواهيم كرد. اما در اينجا ما براي بازگشت تعادل نياز داريم كه مشكل را طوري طراحي كنيم كه هم تا حدودي به كاهش هزينه كمك مي‌شود و هم تا حدودي مشكلات ادامه تحصيل معلمان حل مي‌شود و امر ادامه تحصيل ميسر‌تر؛ يعني كساني كه براي ادامه تحصيل در دانشگاه فرهنگيان يا هر دانشگاه ديگر موفق به ادامه تحصيل مي‌شوند از يك ماموريت نيمه‌وقت برخوردار شوند. به هر تقدير نگارنده ادعا ندارد كه با چنين اقدامي تمامي مشكلات معلمان حل شده اما توجه به اين مسائل مي‌تواند بارمشكلات و سختي‌هايي را از دوش معلمان و حتي نظام اجتماعي يك كشور بردارد و در همين راستا تسهيلات به مثابه گامي سرنوشت ساز براي معلمان تلقي مي‌شود تا با خيال آسوده‌تر بتوانند در راه اعتلاي فرهنگي و اجتماعي حركتي مثبت و سازنده از خود بروز داده باشند.
٭ ليسانس مطالعات اجتماعي (معلم)