آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني:
مذاكرات هسته‌اي به نتيجه نزديك است
گروه سياسي| ديروز رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام در همايش ملي توسعه پايدار و متوازن منطقه‌اي با زباني تندتر و برنده‌تر به دل اردوگاه مخالفان دولت زد. اردوگاهي كه سياست محوري حسن روحاني يعني مذاكرات هسته‌اي را نشانه گرفته و هاشمي‌رفسنجاني هم يك بار ديگر در قامت مدافع تمام قد اين سياست ظاهر شد. حمايت او اما از سياست باز و تعاملي روحاني در عرصه خارجي تنها به پيوند او با اين دولت برنمي‌گردد. اين موضوعي است كه خود هاشمي هم بيش از دو دهه پيش و از زمان رسيدن به مقام رياست‌جمهوري در دستور كار دولتش قرار داده بود. اگر اين روزها نام روحاني با تنش‌زدايي در پرونده هسته‌اي پيوند خورده است، روزگاري هم نام هاشمي‌رفسنجاني با تلطيف روابط جمهوري اسلامي ايران و كشورهاي منطقه و علي‌الخصوص عربستان پيوند خورده بود. پيوندي كه هنوز جايگزيني براي آن پيدا نشده است. بعد از گذشت دو دهه از زماني كه هاشمي‌رفسنجاني توانست اعتماد عربستان را به عنوان يك قدرت منطقه‌اي و رقيب ايران جلب كند و قدم به قدم دو كشور را به هم نزديك كند، هنوز هم خيلي‌ها بر اين باورند كه تنش زدايي با اين كشور نيازمند استفاده از ظرفيت‌هاي هاشمي‌رفسنجاني است. ظرفيتي كه در معادلات داخلي ايران هم هنوز آنقدر شان و منزلت دارد كه بتواند بعد از هشت سال فشار و حملات سياسي در دولت‌هاي نهم و دهم، دولتي همسو با خود را در پاستور تجربه كند. هاشمي‌رفسنجاني به وضوح نگران از دست رفتن موقعيت دولت يازدهم و در پي آن، از دست رفتن فرصت تنش‌زدايي‌هاي خارجي است. او كه نامش با پروژه‌هاي بزرگ و برنامه‌هاي توسعه اقتصادي پيوندي عميق خورده است، همچنان باز شدن دروازه ايران به روي سرمايه‌گذاران خارجي را راه كاهش از مشكلات اقتصادي مي‌داند. راهي كه در هشت سال دولت احمدي‌نژاد نيز هيچگاه از تاكيد بر آن در صحبت‌هايش كوتاه نيامد. سخنان ديروز هاشمي‌رفسنجاني در آستانه دور نهايي مذاكرات كه قرار است تكليف كار را مشخص كند و همين‌طور در روزهايي كه جريان‌هاي رقيب و مخالف او براي صدور حكم فرزندش لحظه‌شماري مي‌كنند، مي‌تواند واكنش‌هايي جدي از اردوگاه مقابل وي را در‌پي‌داشته باشد. واكنش‌هايي كه هر چند تا حالا خود هاشمي آنها را چندان جدي نگرفته است اما جديت مخالفانش براي نشان دادن آن بسيار بالا است. اين اما تنها وجه سخنان ديروز هاشمي‌رفسنجاني نبود. او هر چند رسيدن به توافق با كشورهاي 1+5 و باز شدن گره تحريم‌ها را براي كشور مهم ارزيابي كرده اما در جاي ديگري تكيه بر توان داخلي را نيز مورد تاكيد قرار داده و مي‌گويد: « البته تحريم‌ها ضربه مي‌زند ولي با همين تحريم‌ها هم مي‌توانيم برنامه سازندگي را انجام دهيم. در همه شهرستان‌ها كساني هستند كه امكانات مالي دارند و مي‌توانند در خيلي امور كمك كنند يا اينكه دانشگاه‌ها مي‌توانند در مباحث علمي به پيشرفت كمك كنند. » صحبتي كه نشان مي‌دهد نگاه اين سياستمدار كاركشته نيز تنها معطوف به بيرون مرزها نيست. سابقه او در دوران سازندگي هم چنين چيزي را تاييد مي‌كند. سابقه‌اي كه خود او هم با اشاره به آن مي‌گويد: «وقتي من مي‌خواستم از مجلس به دولت بروم بعضي از دوستان مي‌گفتند چرا مي‌خواهيد از جايي كه پرسشگر هستيد به جايي برويد كه با دست خالي بايد پاسخگو باشيد؟ كه من مي‌گفتم اگر من نروم پس چه كسي برود. بالاخره يكي از ماها اين كار را بايد انجام بدهيم. من عقيده داشتم كه مي‌شود و ديديم كه شد. » نهايتا هم بيشترين تاكيد هاشمي‌رفسنجاني بر موضوعي است كه سال‌هاست آن را ياددآوري مي‌كند؛ اصل مساله اتحاد ملت است. اتحادي كه در سخنان ديروز هم چند بار به آن اشاره كرد.
فشار داخل بيشتر است
آيت‌الله اكبر هاشمي‌رفسنجاني در همايش ملي توسعه پايدار و متوازن منطقه‌اي اظهار كرد: مذاكرات هسته‌اي به نتيجه نزديك است. در شرايط كشور همدلي ملت براي ما خيلي مهم است، البته الان به هر دليلي اين همدلي مقداري آسيب ديده است. در مهم‌ترين پروژه دولت كه تلاش مي‌شود به سرانجام برسد و تيم مذاكره‌كننده هسته‌اي نيز مورد حمايت رهبري است، باز اين دلواپسان چه بر سرشان مي‌آورند و با نتانياهو همزبان شده‌اند. وي افزود: نتانياهو آنجا اوباما را تهديد مي‌كند و اينجا هم دلواپسان مي‌گويند كه ما اسرار را مي‌گوييم. البته ما نمي‌دانيم اين چه سري است. تا تيم مذاكره‌كننده با طرف مقابل كه آنها هم شيطنت مي‌كنند به نتايجي مي‌رسد، بعضي از اين دلواپسان به جاي استقبال در فرودگاه مي‌آيند و حرف‌هايي مي‌زنند.
هاشمي ادامه داد: انتقاد سازنده بايد مطرح شود ولي كارشكني نبايد انجام شود، ما امروز با اين همه فشار بين‌المللي مواجهيم اما در داخل فشار بيشتري وجود دارد و يكسري آدم‌هايي هستند كه خيلي آسان آمدند و جايگاهي پيدا كردند و حرف‌هايي مي‌زنند، اگر كسي حرف منطقي دارد بايد بزند و جواب بگيرد كه اين همان انتقاد سازنده است، اما تخريب با انتقاد فرق مي‌كند و در فضاي تخريب دشمني، كينه و يأس به وجود مي‌آيد و موجب ضرر عمومي جامعه مي‌شود. وي همچنين يادآور شد: ان‌شاء‌الله اين عده خودشان را تغيير بدهند مثلا مي‌بينيم مقابل چه اختلاس‌هايي كه برخي شخصيت‌هاي بزرگ انجام دادند سكوت كردند، اما در جايي كه به خاطر حفظ كشور و منافع مردم فعاليتي صورت مي‌گيرد، اينچنين سر و صدا مي‌كند. ما بايد محيط دانشگاه‌ها را آزاد بگذاريم تا بحث‌ها انجام شود. البته بحث با زبان نرم به‌طوري كه دلسوزانه هدايت صورت گيرد و استاندارها نيز نبايد تحت تاثير تندروها و برخي نهادها در استان‌هاي‌شان قرار بگيرند. متاسفانه آنها كه سهمي در مبارزه نداشتند امروز پيداي‌شان شده و مزاحم دولت مي‌شوند كه نبايد اين اتفاق بيفتد.
انتقاد از اجراي ناقص سند چشم‌انداز
رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام درباره همايش ملي توسعه پايدار و متوازن منطقه‌اي گفت: اصول مساله توازن منطقه‌اي و توسعه دانش محور كه خوشبختانه دراين سال‌ها مجمع تشخيص مصلحت روي آن كار كرده و خدمت رهبري فرستاده و ايشان هم تاييد و ابلاغ كرده‌اند، آماده است. ما مساله آمايش سرزميني را با دقت طي دو تا سه سال در كميسيون زير‌بنايي مجمع كه خود من مسووليتش را بر عهده داشتم بررسي كرده و مي‌دانيم كه ايران از لحاظ بنيه طبيعي و شرايط جغرافيايي و نيروي انساني نيرومند است. وي ادامه داد: پيش از اين ما سند چشم‌انداز 20 ساله را نوشتيم كه البته آلترناتيوي براي برنامه تمدن بزرگ اسلامي بود كه در دولت سازندگي طراحي كرده رهبري هم اسم آن را حيات طيبه گذاشتند. ما در اين سند كه از پايين شروع كرديم، از فرمانداران و استانداران خواستيم كه امكانات و ظرفيت‌ها، نيازها و موانع‌شان را براي ما بفرستند تا جمع‌بندي و تصميم‌گيري كنيم. ولي با پايان دولت ما به اجرا نرسيد و بعد از من ديگر اين فكر انجام نشد. هاشمي افزود: در مجمع به اين فكر افتاديم كه سند چشم‌انداز توسعه را به عنوان سند بالادستي مسوولان مطرح كنيم و به رهبري هم گفتيم كه خود ايشان نيز در ذهن‌شان چنين چيزي بود. برنامه‌اي نوشته شد كه برنامه عملياتي بسيار خوبي بود اما متاسفانه دولت وقت عقيده‌اي به آن نداشت و پس از برآورد تنها 23 درصد اين برنامه عملي شده بود كه اگر آن را همين‌طور رها هم مي‌كرديم به همين ميزان عملي مي‌شد. هر چند هنوز چند سالي از اين چشم‌انداز باقي است و شما مي‌توانيد آن را به سرانجام برسانيد.
عربستان و تركيه در توسعه دانش‌بنيان از ما جلو زدند
وي در بخش ديگري از صحبت‌هاي خود بيان كرد: اخيرا مساله توسعه دانش‌بنيان را مطرح كرده‌ايم چون درگذشته معمولا از مواد و ماشين‌آلات بيشتر استفاده مي‌كرديم و نقش نيروي انساني كم و بهره‌وري ضعيف بود. طبق برآورد 5/2درصد از رشد اقتصادي مي‌تواند با بهره‌وري تامين شود كه اين فقط يك ادعا نيست. اگر همان چشم‌انداز عملي مي‌شد ما به آن نقطه‌اي كه در چشم‌انداز تعيين شده بود يعني مقام اول توسعه در منطقه در سال 1404مي‌رسيديم. ولي من تاسف مي‌خورم كه عدم توجه به آن سند باعث شد كه از آنجايي هم كه بوديم عقب بمانيم و تركيه و عربستان از ما جلو زدند.
انقلاب ما مردم را داشت
هاشمي همچنين به نقش مردم اشاره كرد و يادآور شد: انقلاب ما فقط با تكيه بر قدرت مردم توانست پيروز شود مي‌دانيم كه قدرت رژيم حاكم كم نبود و شرق و غرب و ارتجاع منطقه نيز حاميان رژيم گذشته بودند و در دنيا نيز اعتباري داشت كه مي‌توانست هر تكنولوژي را جذب كند اما انقلاب اسلامي يك چيز داشت كه توانست بر آن رژيم غلبه كند و آن هم مردم بودند. هاشمي خاطرنشان كرد: در جنگ تحميلي نيز مردم به صحنه آمدند و ما هم در ميدان نظامي و هم در سازمان ملل به پيروزي رسيديم. بعد از پايان جنگ و رفتن امام كه مشعل راه ما بود همين مردم در ميدان ماندند و با اتكا به صبر و حوصله آنها توانستيم ويراني‌هاي جنگ را به خوبي ترميم كنيم. الان مقايسه كنيد كه وضع فعلي بهتر است يا زمان بعد از جنگ؟ وي افزود: وقتي من مي‌خواستم از مجلس به دولت بروم بعضي از دوستان مي‌گفتند چرا مي‌خواهيد از جايي كه پرسشگر هستيد به جايي برويد كه با دست خالي بايد پاسخگو باشيد؟ كه من مي‌گفتم اگر من نروم پس چه كسي برود. بالاخره يكي از ماها اين كار را بايد انجام بدهيم. من عقيده داشتم كه مي‌شود و ديديم كه شد. البته اصل مساله اتحاد ملت بود چون مشكل داخلي و مردمي نداشتيم و مردم به نظام اعتماد داشتند و آماده هرگونه همكاي بودند و به همين دليل توانستيم.
نقدينگي اين سال‌ها كجاست؟
وي در بخش ديگري از صحبت‌هاي خود به مساله نقدينگي اشاره كرد و گفت: زمان ما نقدينگي بين 60 تا 70 هزار ميليارد بود و الان به 700 هزار ميليارد رسيده. بايد پرسيد كه اين همه نقدينگي كجاست. قطعا زير متكاي مردم يا در گاو‌صندوق نيست. اين پول‌ها در بانك‌ها است و بايد ديد كجا مصرف مي‌شود. آنها كه پول گرفته‌اند و پس نداده‌اند، پول‌شان كجاست. چون اگر تبديل به كالا و كارخانه شده باشد، باز اين پول به بانك بر مي‌گردد و بانك‌ها بايد جواب بدهند كه اين پول‌ها را چكار مي‌كنند. اگر شما جواب گرفتيد به من هم بگوييد چون هنوز در اين باره جوابي نگرفته‌ام.