عروسك ارتش يا پهلوان مستقل؟

كاپيتان پيشين تيم ملي كريكت پاكستان كه 26 سال پيش توانسته‌بود تيم ملي كريكت پاكستان را براي اولين و آخرين بار به قهرماني جام جهاني كريكت برساند، حالا در آستانه نشستن بر صندلي رهبري اجرايي كشور قرار دارد. روز جمعه با اعلام نتايج نهايي انتخابات سراسري پاكستان، مشخص شد كه حزب تحريك انصاف، تحت رهبري عمران خان، موفق شده است تا 115 كرسي از 342 كرسي مجمع ملي پاكستان را در اختيار خود بگيرد. نتايج اعلام شده از سوي كميسيون انتخابات پاكستان با اعتراضاتي از سوي احزاب ديگر مواجه شده است و رهبران احزابي همچون حزب مسلم ليگ شاخه‌نواز، حزب مردم و حزب جمعيت علماي اسلامي، اعلام كرده‌اند كه نسبت به نتايج انتخابات معترض هستند. حزب عمران خان هر چند موفق شد تقريبا دو برابر نزديك‌ترين رقيبش، حزب مسلم ليگ شاخه‌نواز، كرسي كسب كند، اما براي تشكيل دولت مجبور است كه با يك حزب ديگر ائتلاف كند، چراكه حداقل كرسي‌هاي لازم براي ائتلاف حاكم 137 كرسي است. او اكنون جهانگير تارين، از چهره‌هاي شناخته شده حزبش را مامور كرده است تا براي ائتلاف با احزاب كوچك‌تر رقيب براي تشكيل دولت مذاكره كند. با اين حال در نيم قرن گذشته اين اولين‌بار است كه فردي خارج از دو حزب اصلي مردم و مسلم ليگ، مي‌تواند در انتخابات پاكستان و بدون كودتاي نظامي به دولت برسد. عمران خان، با وعده‌هايي كه براي مبارزه با فساد و خويشاوندگرايي در دولت پاكستان داده است و ادعاهايش براي پيگيري يك سياست خارجي مستقل در اسلام‌آباد، مي‌تواند پايه‌گذار تحولي اساسي در پاكستان باشد. هر چند اتهامات مبني بر دخالت ارتش در سياست براي كنار زدن رقباي او از قدرت و همچنين حمايت گروه‌هاي اسلام‌گراي افراطي از نامزدي او در كنار مشكلات اقتصادي كم‌سابقه پاكستان، نكاتي هستند كه برخي ناظران را نسبت به آينده حكومت او نگران مي‌كنند.

اتهام تقلب

رقباي عمران خان پيش از انتخابات، او را نامزد محبوب ارتش پاكستان معرفي مي‌كردند و بعد از برگزاري انتخابات هم اين ادعا را با ارايه شواهدي در مورد تقلب گسترده در انتخابات و جلوگيري از حضور نمايندگان احزاب در شمارش آرا، تكرار كردند. در كنار اين اتهام‌ها، محكوميت نواز شريف، نخست‌وزير پيشين پاكستان و رهبر سياسي حزب مسلم ليگ شاخه نواز، در دادگاه مبارزه با فساد دولتي به 10 سال زندان، به گمانه‌زني‌ها در مورد توطئه براي كنار زدن نواز از قدرت دامن زد. نوازشريف حكم دادگاه خود را كه كمتر از يك ماه پيش از انتخابات صادر شده‌بود، كاملا با انگيزه‌هاي سياسي عنوان مي‌كرد. با تمام اين احوال، نظام سياسي پاكستان به تدريج از فضاي انتخاباتي عبور مي‌كند و به نظر مي‌رسد در شرايطي كه نواز شريف پشت ميله‌هاي زندان قرار دارد، برادرش شهباز شريف كه توانست 64 كرسي پارلمان را در اين انتخابات براي حزبش به ارمغان بياورد، نتايج انتخابات را نهايتا قبول كند. به گزارش بي‌بي‌سي مقام‌هاي ارشد حزب مسلم ليگ شاخه نواز گفته‌اند كه با وجود اعتراض‌هايي كه به نتايج اعلام شده دارند، اين نتايج را به خاطر حفظ دموكراسي در كشور قبول مي‌كنند. حمزه شهباز شريف گفته است كه حزب مسلم ليگ شاخه نواز، با وجود «ملاحظات» در مورد نحوه اجراي انتخابات، به دليل حفظ «توان دموكراسي در كشور» پيروزي حريف را مي‌پذيرد. به گفته حمزه شهباز «حزب مسلم ليگ شاخه‌نواز آماده است با وجود همه ملاحظات در مقام اپوزيسيون خواهد نشست. حتي اگر دموكراسي هم معيوب باشد، راه‌حل آن در دموكراسي و دموكراسي بيشتر است. » در حالي كه 371 هزار نظامي ارتش پاكستان براي امنيت انتخابات در حوزه‌هاي راي‌گيري و اطراف آن حضور داشتند، اتهام به دخالت ارتش در انتخابات كه سابقه تاريكي در سياست پاكستان دارد، براي بسياري از راي‌دهندگان ممكن به نظر مي‌رسد، با اين حال، ناظراني كه از سوي اتحاديه اروپا براي نظارت بر اين انتخابات فرستاده‌شده‌ بودند، ضمن اظهار نگراني نسبت به «سايه نابرابري در تبليغات، محدوديت‌ها و نقض آزادي بيان» در اين انتخابات «شاهدي بر تقلب سازمان يافته در اين راي‌گيري نديده‌اند.»

از زمين كريكت تا كاخ وزير اعظم

عمران خان 62 ساله كه نزديك به يك دهه كاپيتان تيم ملي كريكت پاكستان بود و سال 1992 با به ارمغان آوردن تنها جام جهاني تاريخ كريكت پاكستان از زمين كريكت خداحافظي كرد، 22 سال پيش با تاسيس حزب تحريك انصاف وارد دنياي سياست شد. او كه آرزوي ملي ورزش پاكستان را يك بار عملي كرده ‌بود، اين‌بار در سوداي رسيدن به قدرت سياسي، او شش سال بعد از تاسيس حزبش براي اولين‌بار توانست به عنوان نماينده وارد مجمع ملي پاكستان شود. سال 2008، حزب عمران خان به دليل برگزاري انتخابات تحت شرايط اضطراري وضع شده توسط دولت ژنرال پرويز مشرف، انتخابات را تحريم كرد. سال 2013 فرصت دوباره‌اي براي عمران خان بود تا به سياست بازگردد، براي اولين‌بار در تاريخ پاكستان يك پارلمان و دولت غيرنظامي، بدون وقوع كودتا، با برگزاري انتخابات قدرت را به دولت بعدي واگذار مي‌كرد. عمران خان در اين انتخابات توانست دوباره وارد مجمع ملي شود و حزبش 35 كرسي به دست آورد. هر چند تعداد كرسي‌هاي كسب شده در انتخابات 2015 بعد از حزب مسلم ليگ شاخه نواز و حزب مردم، تحريك انصاف را در جايگاه سوم قرار مي‌داد، اما بر مبناي شمارش آراي مردمي، اين حزب دومين حزب پرطرفدار پاكستان بود. حال بعد از گذشت 5 سال و تكرار انتقال مسالمت‌آميز قدرت در پاكستان براي دومين بار، عمران خان به آرزوي 22 ساله خودش براي نشست پشت فرمان دولت پاكستان نزديك‌تر شده است.