نگاهي به آلبوم موسيقي من همان «نايام»
باز بانگي از نيستان ميرسد
محمدجواد صحافي
جاي خالي ني در كارگان موسيقي ايراني همواره احساس شده است. آهنگسازان موسيقي ايراني در سازبندي قطعات خود توجه كمتري به اين ساز كرده و در اغلب آثار توليدي موسيقي از سازهاي معمول موسيقي ايراني استفاده ميكنند. در اين ميان عده اندكي از هنرمندان همچون حسين عليزاده سالها قبل قابليتهاي اين ساز را در آلبوم ماندگار «نينوا» نشان داد با اين حال و پس از گذشت ساليان دراز از توليد و انتشار «نينوا»، كمتر اثري در اين زمينه توليد شده كه بر پايه ساز ني تنظيم و ارايه شده باشد. «من همان نايام» نام آلبومي است كه توسط آهنگساز خلاق موسيقي ايراني، سيامك جهانگيري و با صداي مهدي امامي در دستگاه همايون توليد و برخلاف آلبومهاي معمول و رايج بازار، از ساز «ني» به عنوان تنها ساز ملوديك در طول اثر استفاده شده است. نبيل يوسف شريداوي نوازنده توانمند سازهاي كوبهاي در اين آلبوم، جهانگيري را با سازهاي بندير و دف همراهي ميكند. آهنگساز براي اين آلبوم از اشعار هوشنگ ابتهاج و مولانا بهره برده و همانگونه كه روي كاور درج شده آن را به هوشنگ ابتهاج تقديم كرده است. جداي از برتري شيوه آهنگسازي سيامك جهانگيري، اين آلبوم را بايد از نمونههاي كمياب توليد شده در سالهاي اخير دانست كه برخلاف ساير توليدات صوتي، توجه بيشتري به بخش «بيكلام» و «ساز و آواز» نسبت به «تصنيف» دارد. به گونهاي كه تنها تصنيف اين آلبوم در قالب قطعهاي سه بخشي در انتهاي اثر به مخاطب عرضه شده و در مقابل 9 قطعه به صورت آوازي و 4 قطعه «بانگ ني»، «شرحه شرحه» (كه با الگوبرداري از قطعه «زنگ شتر» رديف ميرزا عبداله توليد شده است) «دمساز» (كه برگرفته از آهنگي از عود نواز لبناني است) و «شرح هجران» (كه بر اساس گوشه «جامهدران» از رديف ميرزا عبدالله ساخته شده) از قطعات بيكلام اين آلبوم هستند. از ديگر نقاط قوت اين اثر ميتوان به اجراي دو صدايي برخي قطعات توسط خواننده با فاصله زماني اندك اشاره كرد كه به مخاطب خاصيت انعكاس صداي خواننده را القا ميكند. قطعات «من همان نايام» و «بشنو از اين خموش» داراي همين شاخصه هستند.
ساسان فاطمي موسيقيدان و پژوهشگر ارزنده موسيقي ايران در بخشي از يادداشت خود روي كاور اين آلبوم نوشته است: «آلبوم حاضر، نمونه درخور توجهي است از اندكي آثار «شنيدني» كه به بازار پشت ميكند و در عين پشت گرمي به بنيانهاي اصيل موسيقي كلاسيك ايران، از خلاقيت باز نميماند.» وي همچنين پس از ستايش عملكرد خواننده اثر -مهدي امامي- معتقد است كه نبايد سهم وي را كه با ايجاد فراز و فرودهاي غافلگيركننده و بديع، انرژي اثر را حفظ ميكند، ناديده گرفت. با وجود اين يكي از معدود نقاط قابل نقد آلبوم را ميتوان در نهمين قطعه آن جستوجو كرد؛ آنجا كه خواننده، با دست بردن در مصرع نخستين شعر، واژه «در» را جايگزين «چون» كرده و با اداي اشتباه مصرع چهارم در بيت: «عشق از جاني به جاني ميرود، داستان از جاوداني ميرود» و ناديده گرفتن ياي وحدت، در واژه «جاوداني» معناي شعر را دچار خلل كرده است. سيامك جهانگيري هنرمندي توانمند، با دانش و پركار است كه جداي از همكاري با بزرگان بسياري از جمله حسين عليزاده و كيهان كلهر، آثار ارزشمندي در زمينه نوازندگي ني از خود به جاي گذاشته كه برخي از اين آثار در كنار ارزش والاي هنريشان به عنوان مرجعي براي يادگيري دورههاي تكميلي ساز ني مورد استفاده قرار ميگيرند. مجموعه «ني نوازي رديف ميرزا عبدالله»، «رديف آوازي به روايت استاد محمود كريمي براي ساز ني» و «24 مضراب از استاد ابوالحسن صبا» از آن جملهاند، جداي از آثار ذكر شده تعداد آلبومهاي منتشر شده وي حكايت از آن دارد كه اين هنرمند ارزنده، كارنامهاي پربار و پركار براي خود ثبت كرده است. آلبوم موسيقي «من همان نايام» نيز يكي از موفقترين تجربههاي هنري جهانگيري محسوب ميشود كه ميتواند عنوان بهترين آلبوم سال موسيقي 1397 را از آن خود كند. اين آلبوم در 12 قطعه و توسط انتشارات «ماهور» در بهار 1397 منتشر شده است كه شنيدن آن به علاقهمندان موسيقي ايراني پيشنهاد ميشود.