ايران و ادامه ابهام در مورد نشست شوراي امنيت
كوروش احمدي
ضد و نقيض‌گويي‌هاي مقامات امريكايي در مورد يك نشست شوراي امنيت كه قرار است ترامپ رياست آن را برعهده داشته باشد، يك‌بار ديگر آشفتگي در دولت ترامپ و غير حرفه‌اي بودن كارگزاران آن را به نمايش گذاشته است. از 19 روز قبل تاكنون تنها يك چيز در مورد نشست مد نظر شورا مشخص بوده و آن اينكه اين نشست در چهارشنبه 4 مهر برگزار خواهد شد. نمايندگي امريكا در سازمان ملل كه در ماه جاري (سپتامبر) رياست دوره‌اي شورا را برعهده دارد و ديگر مقامات امريكايي طي اين 19 روز دايما در مورد ديگر ابعاد اين نشست سخنان متضاد گفته‌اند. نيكي هيلي، سفير امريكا در سازمان ملل، طي مصاحبه‌اي در 13 شهريور از برگزاري نشستي به رياست ترامپ در 4 مهر در مورد «نقض حقوق بين‌الملل و اشاعه بي‌ثباتي در خاورميانه توسط ايران» خبر داد. با توجه به اينكه او در اين مصاحبه در پاسخ به سوالي از مقررات سازمان ملل و امكان حضور و سخنراني ايران در اين نشست سخن گفت، روشن بود كه او در آن مقطع يك نشست شورا با فرمت «بحث باز» (open debate) را مد نظر داشت. در 16 شهريور، نمايندگي امريكا با انتشار بيانيه‌اي از ميزان تمركز نشست شورا بر ايران كاست و خبر داد كه در نشست مذكور علاوه بر موضوع «تهاجم بي‌ثبات ساز و باني تروريسم بودن ايران» موضوع عدم اشاعه سلاح‌هاي كشتار جمعي در جهان نيز مورد توجه خواهد بود؛ اين در حالي بود كه هنوز در برنامه سپتامبر كار شورا اثري از اين نشست وجود نداشت. در 20 شهريور موضوع تحت عنوان «نشست توجيهي (briefing) درباره حفظ صلح و امنيت بين‌المللي: عدم اشاعه سلاح‌هاي كشتار جمعي» در برنامه شورا درج شد. در ادبيات شوراي امنيت، اين نوع نشست و عنوان كلي گوياي برگزاري يك نشست علني بود كه در آن يك مقام ذي‌ربط سازمان ملل گزارشي ارايه مي‌كند و تنها 15 عضو شورا سخن مي‌گويند؛ لذا طي حدود 10 روز گذشته فرض بر اين بود كه تنها اعضاي شوراي امنيت در نشست 4 مهر ذيل يك عنوان كلي (تماتيك) و نه مصداقي سخن خواهند گفت و در آن امكان سخنراني كشورهاي غير عضو شورا وجود نخواهد داشت. نمايندگي امريكا در سازمان ملل در 27 شهريور نيز با انتشار گزارشي توجيهي (concept paper) همين امر را مورد تاكيد قرار داد.
در حالي كه به نظر مي‌رسيد تكليف اين نشست شورا به اين شكل روشن شده، ناگهان ترامپ در صبح جمعه
(30 شهريور) طي توييتي اعلام كرد كه «هفته آينده يك نشست شوراي امنيت در مورد ايران را رياست خواهم كرد.» اين اعلام ترامپ برنامه نشست مذكور را به خانه اول يعني همان كه نيكي هيلي در 13 شهريور اعلام كرده بود، برگرداند كه حاكي از به‌هم ريختگي و آشفتگي كامل در تيم ترامپ بود. اكنون ترامپ برخلاف آنچه در برنامه رسمي شورا درج شده و آنچه در گزارش توجيهي رسمي نمايندگي امريكا آمده، از يك نشست شورا در مورد ايران سخن گفته است. مطابق مقررات و آيين كار شورا، هر جا سخن از يك كشور به خصوص است آن كشور به خصوص نيز مي‌تواند در صورت تمايل از ابتدا پشت ميز شورا بنشيند و بعد از اعضاي شورا سخن بگويد؛ لذا، تفاوتي مهم بين آنچه ترامپ گفت و آنچه نمايندگي امريكا نهايتا به آن رسيد و اعلام كرد، وجود دارد. اكنون نمايندگي امريكا و دبيرخانه سازمان ملل دو روز (دوشنبه و سه‌شنبه) وقت دارند، تا اين به‌هم ريختگي را به نوعي رفع كنند. راه ديگري كه وجود دارد تبديل اين نشست به يك نشست باز (open debate) است تا ديگر اعضاي سازمان ملل نيز بتوانند در آن شركت كنند و از تمركز آن بر تقابل ايران و امريكا خارج شوند.
با توجه به توييت ترامپ قاعدتا ايران در صورت تمايل بايد بتواند در اين نشست شورا شركت و سخنراني كند و اگر چنين شود بي‌شك اين نشست به يكي از پر مخاطب‌ترين نشست‌ها در تاريخ شورا تبديل خواهد شد. در مجموع به سود ايران خواهد بود كه در چنين نشستي شركت كند. ترامپ و تيم او تاكنون با استفاده از رسانه‌هاي پر مخاطب بين‌المللي هر چه داشته‌اند عليه ايران گفته‌اند و قطعا ترامپ حرف تازه‌اي در اين نشست نخواهد داشت. اما براي ايران مهم است كه از اين فرصت استفاده كند و از طريق رسانه‌هاي پر مخاطب نظرات خود را به‌طور مستقيم به گوش ده‌ها ميليون مخاطب اين نشست برساند و تيم ترامپ را در آستانه انتخابات كنگره در محظور قرار دهد.
ضمن اينكه بايد بدانيم از جهاتي در اين نشست تنها نخواهيم بود. اكنون غير از امريكا و دو، سه متحد منطقه‌اي‌اش، هيچ كشور ديگري موافق شكست برجام نيست. به‌علاوه، برجام براي متحدين اروپايي امريكا به يك مساله اصولي تبديل شده است؛ اصولي كه اروپا، نه قطعا به خاطر ايران، بلكه براي حفظ خود در برابر خودسري و زورگويي و نيز حفظ حداقلي از چندجانبه‌گرايي بايد حداقل در سطح سياسي به آن پايبند باقي بماند.
ديپلمات پيشين