ميانگين مصرف بنزين ايراني‌ها هر روز بيش از ۷۰ميليون ليتر است و اين در حالي است كه تركيه و آلمان با جمعيتي نزديك به ايران مصرفي به مراتب كمتر دارند. اين ميزان از مصرف سوخت فسيلي نگراني‌هاي زيست‌محيطي و افزايش آلودگي هوا را دامن زده است.
وحيد حسيني دبير كارگروه ملي آلودگي هوا در همين رابطه گفته است: «يكي از دلايلي كه ما خودروهاي تك‌سرنشين زيادي داريم، همين است كه قيمت حاملان انرژي و بنزين كشورمان نسبت به ديگر كشورها بسيار ارزان است.»
اما آيا گراني بنزين مي‌تواند راهكاري براي مقابله با آلودگي هوا باشد؟
يك پاسخ اين است؛ افزايش قيمت ميزان تردد را در گذشته كاهش نداد.
حالا برخي مدعي شده‌اند كه گران شدن بنزين مي‌تواند تا حد زيادي اين مسائل را حل كند، تعداد خودروهاي تك‌سرنشين كاهش پيدا كند و به نوعي جلوي آلودگي هوا گرفته شود. حسيني در اين باره توضيح داده است: «اگر فرض كنيم افزايش قيمت بتواند باعث كاهش استفاده از خودروهاي شخصي شود و مردم را ترغيب كند تا از حمل و نقل عمومي استفاده كنند، قطعا مي‌توانيم بگوييم اين موضوع در كاهش آلودگي هوا هم نقش دارد.»
او البته براين باور است كه براي اينكه متوجه شويم، اين فرض گرفته شده صحيح است يا نه بايد به سوال ديگري پاسخ داد: «پاسخ اينكه واقعا اين موضوع چه تاثيري مي‌تواند بگذارد در اين است كه آيا گراني تاثيري در كاهش مصرف دارد يا نه؟ اينكه با افزايش قيمت بنزين، ميزان مصرف هم كاهش پيدا مي‌كند يا نه يك مساله اقتصادي و اجتماعي است. قبلا هم چنين اتفاقي افتاده و مي‌توانيم به آن نگاه كنيم و ببينيم واقعا تردد كم شده يا نه.»
ديگر پاسخ اين پرسش متفاوت است؛ اما موضوعي كه در رابطه با افزايش قيمت سوخت شايد بتواند به كاهش آلودگي هوا كمك كند، تخصيص بخشي از درآمد آن به محيط‌زيست است.
حسيني توضيح داد: «اگر قرار است، افزايش قيمتي به بهانه آلودگي هوا و حفظ محيط‌زيست انجام شود پس بخشي از آن هم بايد در محيط‌زيست صرف شود. اين هزينه مي‌تواند براي سرمايه‌گذاري در سيستم‌هاي جديد، در خودروهاي بهتر، سوخت‌هاي بهتر، توسعه فناوري برقي و هيبريدي مفيد باشد. بالاخره مصوبات متعددي از دولت در زمينه آلودگي هوا داريم كه اجرا نشده، چراكه بودجه و اعتبارات ندارند.»
دبير كارگروه ملي آلودگي هوا در همين رابطه گفت: «اگر قرار است اين موضوع درآمد اضافه‌اي داشته باشد ما درخواست داريم كه اين هزينه به دستگاه‌هايي داده شود كه در كاهش آلودگي هوا نقش دارند، مثلا در نوسازي ناوگان‌هاي اتوبوسراني از آن استفاده شود. در صورتي كه اين اتفاق بيفتد، مي‌توانيم بگوييم اتفاق خوبي افتاده البته اكنون هنوز هيچ پيشنهاد يا درخواستي براي اظهارنظر هم اعلام نشده.»
آمار شركت ملي پايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي ايران نشان مي‌دهد كه برخلاف اواخر دهه ۸۰، از سال ۹۱ تا ۹۴ مصرف بنزين در كشور روند رو به رشدي داشته است. براساس آمار اعلام شده در دو سال گذشته اين روند تاكنون به شدت افزايش پيدا كرده است.
بر اساس گزارش خبرگزاري تسنيم ميزان مصرف بنزين در سال‌هاي ۹۵ و ۹۶ هم افزايش پيدا كرده است؛ رشد مصرف بنزين در سال ۹۵ و ۹۶ به ترتيب ۲ و ۵.۱ درصد است. گزارش‌ها نشان مي‌دهد كه وضعيت مصرف بنزين از ابتداي سال تاكنون نسبت به مدت مشابه در سال پيش رشد قابل توجهي داشته است.
آخرين آمار موجود نشان مي‌دهد كه متوسط مصرف روزانه بنزين در شهريورماه سال جاري به ۸۸ميليون و ۲۰۰هزار ليتر رسيده كه اين ميزان مصرف بنزين نسبت به متوسط مصرف اين فرآورده در مدت مشابه سال گذشته ۹.۲درصد رشد داشته است.
حامد حوري‌جعفري مشاور مدير عامل شركت بهينه‌سازي مصرف سوخت ايران درباره همين موضوع در مهرماه سال ۹۵ گفته بود: «در مصرف انرژي با استانداردهاي جهاني فاصله زيادي داريم؛ به گونه‌اي كه متوسط مصرف سوخت كشور ۸.۵ درصد ولي متوسط جهاني آن 4 درصد است.»
يكي از اصلي‌ترين دلايل اين موضوع كه در مدت اخير به آن بارها اشاره كردند، ارزاني قيمت بنزين نسبت به ديگر كشورهاست، اين موضوع حتي باعث شده در چند سال اخير ميزان قاچاق بنزين هم به شدت افزايش پيدا كند. مقايسه قيمت بنزين ايران و ديگر كشورها هم اين موضوع را به خوبي نشان مي‌دهد؛ ايران بعد از ونزوئلا ارزان‌ترين بنزين جهان را دارد.
در واقع به نظر مي‌رسد، اين ارزاني قيمت بنزين در ايران در سال‌هاي گذشته پيامدهاي مختلفي هم براي كشور داشته و يكي از اصلي‌ترين آنها آلودگي‌هواست، اتفاقي كه همه روزه به سلامت مردم و محيط‌زيست آسيب وارد مي‌كند و خود پيامدي اقتصادي دارد؛ نتيجه يك پژوهش انجام شده توسط اتاق بازرگاني و صنايع و معادن تهران نشان مي‌دهد كه آلودگي هوا در شهرهاي ايران سالانه ۹ ميليارد دلار فقط به حوزه بهداشت هزينه تحميل مي‌كند، هزينه‌اي كه در ظاهر به چشم نمي‌آيد. خبرآنلاين