ورود به عصر ترامپيسم
نامزد راست افراطي برزيل پيروز دور اول انتخابات رياست‌جمهوري اين كشور شد
ميثم سليماني
دهه اول قرن 21 براي برزيل دوره‌اي تاريخي بود. دوره‌اي كه لولا داسيلوا بر مسند رياست‌جمهوري اين كشور نشست و در يك دوره 8ساله شرايط اين كشور را تغيير داد و برزيل را تبديل به يكي از قدرت‌هاي مهم اقتصادي جهان كرد. عملكرد او به حدي مثبت بود كه بخت به جانشين او يعني خانم ديلما روسف نيز روي آورد و توانست راه لولا را ادامه دهد. در طول اين سال‌ها برزيل توانست دو رويداد بين‌المللي يعني المپيك و جام جهاني را ميزباني كند. در طول اين سال‌ها تصور اينكه برزيل وارد يك بحران اقتصادي و سياسي شود بسيار سخت بود. اما در بحبوحه برگزاري جام جهاني 2014، اين كشور شاهد اعتراض‌هاي مردمي بود. رفته رفته پرونده‌هاي فساد از دوره لولا داسيلوا و ديلما روسف منتشر شد تا جايي كه روسف سال 2016 با استيضاح از سمت خود كنار گذاشته شد و كشور دچار يك خلأ سياسي شد. حتي «ميشل تمر» كه تصور مي‌كرد مي‌تواند قدرت را پس از ديلما روسف قبضه كند نتوانست كاري از پيش ببرد و پس از عزل روسف تنها دوسال توانست بر مسند رياست‌جمهوري قرار گيرد و حالا بايد جاي خود را به رييس‌جمهور منتخب بدهد. روز يكشنبه مردم برزيل به پاي صندوق‌هاي راي رفتند تا اين خلأ سياسي را پر كنند. مردم برزيل خسته از شرايط و بحران‌هاي پي درپي سياسي واقتصادي در اين سال‌ها تنها به دنبال يك روزنه اميد براي خروج از بحران بودند. اين‌بار نه چپ‌ها را انتخاب كردند و نه راست را، بلكه به فردي راي دادند كه راهي متفاوت برگزيده بود. دور اول انتخابات رياست‌جمهوري برزيل در حالي به پايان رسيد كه خاير بولسانارو كه عملا طيف راست‌هاي افراطي برزيل را هدايت مي‌كند با نزديك به 47 درصد آرا پيروز اين دور از رقابت‌هاي انتخاباتي برزيل شد. او كمي بيش از 3 درصد آرا كم داشت تا بتواند پيروز قطعي دور اول انتخابات شود و از كشيده شدن انتخابات به دور دوم جلوگيري كند. در جايگاه بعدي اين رقابت فرناندو حداد نامزد حزب چپگراي برزيل قرار داشت كه تنها توانست 29 درصد آرا را به خود اختصاص دهد و در جايگاه دوم قرار گرفت.هرچند كه اختلاف ميان «بولسونارو» و «حداد» قابل توجه است اما دو نامزد كماكان در مرحله دوم رقابت‌ها با يكديگر براي كسب كرسي رياست‌جمهوري برزيل رقابت مي‌كنند. مي‌توان گفت كه بولسانارو توانست پيروزي چشمگيري را كسب كند و تا حد زيادي نيز مي‌تواند با خيالي راحت پا به مرحله دوم رقابت با «فرناندو حداد» بگذارد.
برزيل در آستانه تقسيم‌بندي قطبي
برزيل را مي‌توان يكي از بزرگ‌ترين و متنوع‌ترين دموكراسي‌هاي جهان ناميد كه در آن احزاب از قدرت عمل و آزادي قابل توجهي برخوردار هستند و تحزب تا حد زيادي در اين كشور نهادينه شده است. از همين رو كسب چنين رايي از سوي بولسانارو در دور اول رقابت با وجود تعدد حزب‌هاي حاضر در انتخابات بسيار جالب توجه است. پشت سر دو نفر اول اين رقابت سيرو گومز از حزب دموكرات با 5/12درصد آرا بود كه در جايگاه سوم قرار گرفت. حال بولسانارو كه بيش از 46 ميليون راي جمع كرده بايد در 28 اكتبر براي آخرين مرحله از رقابت براي رسيدن به كرسي رياست‌جمهوري با حداد مبارزه كند. مونيكا دبول استاد مطالعات امريكاي لاتين در دانشگاه جان هاپكينز درگفت‌وگو با گاردين پيش بيني كرد كه چند هفته آينده تا برگزاري دور دوم رقابت ها، شرايط بسيار حساس خواهد شد و كشور در يك تقسيم‌بندي قطبي قرار خواهد گرفت. وي در اين باره افزود: دور دوم رقابت وحشتناك خواهد بود. زيرا بولسانارو قصد دارد با تمام قوا رقيب خود فرناندو حداد و حزب كارگران را از چرخه قدرت خارج كند كه احتمال اين امر نيز بسيار بالاست. از طرفي ديگر حزب كارگر نيز تمام تلاش خود را به كار خواهد بست تا بتواند قدرت خود را كماكان در بالاترين سطح حكومت حفظ كند و اين امر مي‌تواند يك رقابت چالشي را طي روزهاي آينده در برزيل ايجاد كند.
طرفداران بولسانارو روز يكشنبه جلوي خانه وي در نزديكي ساحل غربي ريودوژانيرو گرد هم جمع شدند تا پيروزي در دور اول انتخابات را جشن بگيرند. يكي از طرفداران بولسانارو كه خوشحال از پيروزي بود گفت: بولسانارو به مردم برزيل اميد دوباره داده است. يكي ديگر از هواداران نيز گفت: بولسانارو يك افسانه است. برخي هواداران بولسانارو اميدوار بودند كه وي بتواند در همان مرحله اول پيروز انتخابات شود اما اين امر محقق نشد از همين رو برخي طرفداران ناراحت شدند. سيلواي 66 ساله كه يك سرهنگ بازنشسته ارتش برزيل است گفت كه لعنت، نتوانست همين دور اول كار را تمام كند. دور دوم اما اين آرا بيشتر خواهد شد.
برايان وينتر روزنامه‌نگار امريكايي مي‌گويد: حمايت از بولسانارو براي شكست سنگين حداد در اكثر ايالت‌هاي برزيل وجود دارد و طرفداران به اين امر به‌شدت علاقه‌مند هستند. وي افزود: شكاف زيادي ميان آراي دو طرف وجود دارد و بعيد است كه حداد بتواند اين شكاف را پر كند. مردم برزيل اكنون به بولسانارو اميد بسته‌اند تا بتواند كشور را نجات دهد، فساد را از كشور دور كند و رقم 13 ميليون بيكار در اين كشور را از بين ببرد. اين در حال حاضر ايده و اميد بسياري از برزيلي‌ها است.
به دنبال برزيل بزرگ تر
بسياري بولسانارو 63 ساله را با دونالد ترامپ مقايسه مي‌كنند و شعارهايش بي‌شباهت به ترامپ نيست. او در آستانه انتخابات به 7 ميليون دنبال‌كننده خود در فيس‌بوك گفت: بياييد برزيل را بزرگ كنيم! تا يك‌بار ديگر به وطن‌مان افتخار كنيم، شعاري كه بارها و بارها دونالد ترامپ آن را در خصوص امريكا بيان كرد. حتي برخي نگران تفكرات نظامي‌گرايانه بولسانارو هستند زيرا بين سال‌هاي 1971تا 1988 در ارتش برزيل خدمت كرده است. گفته مي‌شود كه او در سال 1993 عنوان كرده است كه من طرفدار يك ديكتاتوري هستم. ما هرگز اين مشكلات را با يك دموكراسي غيرمسوولانه حل نخواهيم كرد. او حتي در سال 2015 طي مصاحبه‌اي از دوره ديكتاتوري 1946تا1985 برزيل دفاع كرده است. حكومتي كه مسوول كشته و ناپديد شدن صدها تن از مخالفان شده است.او حتي در ماه گذشته ميلادي نيز هنگامي كه عليه مخالفان چپ خود به‌شدت انتقاد كرد و معتقد بود كه آنها بايد از سياست خارج شوند، مورد يك سوءقصد قرار گرفت كه از آن جان سالم به در برد اما بازهم كار خود را از روي تخت بيمارستان ادامه داد و به راي‌دهندگان برزيلي از اين طريق پيام داد كه به نحوي براي او در انتخابات هواداران بيشتري را به همراه آورد. ثريا دسوزا يك وكيل 56 ساله در گفت‌وگو با گاردين به‌شدت نگران شرايطي است كه پس از به قدرت رسيدن بولسانارو به وجود خواهد آمد. او مي‌گويد اكنون برزيل با يك انتخاب ميان دموكراسي يا فاشيسم روبه‌رو است. حتي برخي ديگر در برزيل به‌شدت نگران اصلاح قوانين اسلحه در برزيل هستند كه مي‌تواند با آزاد گذاشتن قوانين حمل اسلحه شرايطي مانند امريكا را در اين كشور ايجاد كند. برخي مخالفان بولسانارو معتقدند كه او تنها اسلحه را دوست دارد نه چيز ديگر.