دنگ شيائو پنگ رهبر و اصلاحگر اقتصادي چين دقيقا 40 سال پيش در چنين روزهايي به توكيو سفر كرد تا با امضاي پيمان صلح و دوستي بين چين و ژاپن فصل جديدي از روابط ميان دو كشور ايجاد شود. چرا كه اختلافات ميان چين و ژاپن ريشه در تاريخ و جنگ‌هاي ميان دو كشور داشت. دنگ شيائو پنگ در آن زمان پس از بازديد از ژاپن و ديدن پيشرفت‌هاي تكنولوژيك اين كشور به نخست‌وزير وقت ژاپن گفت: در شرايط آشفته حال حاضر چين نياز به دوستي با ژاپن دارد.
چهاردهه از آن دوران گذشته است و اكنون چين بالاتر از ژاپن تبديل به دومين اقتصاد جهان شده است و ديگر چيني‌ها متعجب از قطارهاي سريع‌السير ژاپني‌ها نيستند بلكه خود قطار سريع‌السير توليد مي‌كنند. اما به نوشته واشنگتن‌پست شايد در ديداري كه شينزو آبه نخست‌وزير ژاپن از چين داشته باشد، باز هم سخناني به مانند 4دهه قبل از زبان
شي جين پينگ رييس‌جمهور حال حاضر جمهوري خلق چين مطرح شود. چرا كه اكنون چيني‌ها مي‌دانند، در وسط يك جنگ تجاري جدي با ايالات متحده قرار دارند و در اين شرايط بهبود روابط با ژاپن تا حد زيادي مي‌تواند به چيني‌ها در اين زمينه كمك كند. رهبران دو كشور بناست روز چهارشنبه در پكن با يكديگر ديدار كنند. اين سفر در طول هفت سال گذشته بي‌سابقه بوده است. آخرين ديدار رسمي سران دو كشور در حاشيه اجلاس اپك در پكن بوده است كه شينزو آبه به پكن سفر كرد و با شي جين پينگ ديدار و گفت‌وگو كرد. اما در طول اين سال‌ها هيچ سفر رسمي براي ديدار دوجانبه صورت نگرفته است.
يو سون متخصص حوزه چين در گفت‌وگو با واشنگتن‌پست مي‌گويد: اين براي اولين‌بار پس از مدت زماني طولاني است كه رهبران چيني به دنبال رابطه مثبت با ژاپن هستند. در حال حاضر حضور ترامپ در راس قدرت امريكا ، محاسبات و معادلات بين‌المللي را تغيير داده و ژاپن و چين احساس كرده‌اند كه در اين شرايط بايد به يكديگر نزديك‌تر شوند.
آبه روز چهارشنبه در حالي وارد پكن مي‌شود كه هيات همراه از گستردگي بسيار بالايي برخوردار است. گفته مي‌شود كه در اين سفر بيش از 500 رهبر كسب و كار ژاپن شينزوآبه را همراهي خواهند كرد و بناست دو طرف با حضور در تالاري بزرگ 40سالگي توافق دوستي ميان دو كشور را جشن بگيرند.
اما جلسات رسمي روز پنجشنبه برگزار خواهد شد كه طرفين بنا دارند توافقنامه‌هايي را براي همكاري در پروژه‌هاي اقتصادي در كشورهايي مانند تايلند به امضا برسانند. انتظار مي‌رود كه در اين نشست توافقنامه‌هايي براي بيش از 30 پروژه زيربنايي به امضا برسد.
گفتني است در سال 2014 ميلادي رهبران دو كشور در دوره‌اي با يكديگر ديدار كردند كه اختلافات جدي ميان دو كشور در خصوص جزاير درياي چين جنوبي داشتند و اين نگراني وجود داشت كه دو كشور درگير يك نبرد نظامي شوند. شركت‌هاي ژاپني از چين خارج شدند و در اين شرايط بحراني دو رهبر با يكديگر بسيار سرد برخورد كردند.
اما طي يك سال گذشته دو كشور شروع به اصلاح روابط خود كردند، هرچند كه اين اصلاحات بيشتر سطحي بوده است. انتظار مي‌رود كه تا پايان سال جاري ميلادي نيز وزيرخارجه و نخست‌وزير چين به ژاپن سفر كنند و انتظار مي‌رود كه تعداد گردشگران چيني به ژاپن به حدود 8 ميليون نفر برسد. بر مبناي اطلاعاتي كه در يك ماه اخير از سفر گردشگران چيني به ثبت رسيده ژاپن مقصد اصلي گردشگران در تعطيلات اخير چيني‌ها بوده است.
اما در اين بين يك چيز وجود دارد كه مي‌تواند دوطرف را از يكديگر دور يا نزديك كند و آن هم دونالد ترامپ است. چين مشتاق است كه تلاش كند تا از بهبود روابط اقتصادي ميان دو كشور بهره‌برداري كند تا به نحوي از اثرات مواجهه با ايالات متحده بكاهد. در روزهايي كه دونالد ترامپ صحبت از تعرفه‌هاي سنگين عليه چين مي‌كند بهبود روابط با ژاپن به عنوان يكي از متحدان اصلي امريكا در منطقه مي‌تواند اهميت بسزايي داشته باشد.
گفتني است كه به تازگي لي كچيانگ نخست‌وزير چين از اروپا بازگشته است. او در نشستي با سران كشورهاي اروپايي و آسيايي در بروكسل تلاش كرد تا راه‌هايي براي بهبود روابط با اروپا ايجاد كند. به نوشته واشنگتن پست حتي اكنون موضوعي وجود دارد كه ممكن است چين وارد توافق ترانس پاسفيك شود؛ اتحادي كه باراك اوباما عليه چين راه‌اندازي كرده بود. دونالد ترامپ با خروج از آن حالا فضا را براي مانور چين باز كرده است و چين مي‌تواند وارد توافقي فرا‌منطقه‌اي شود و اين معاهده را بدون امريكا زنده نگه دارد.
در حال حاضر ژاپن دومين بازار صادراتي چين پس از ايالات متحده است. اما چيني‌ها مي‌خواهند روابط اقتصادي با ژاپني‌ها را متنوع‌تر كنند. به گفته منابع آگاه چيني‌ها در حال فشار به شركت‌هاي ژاپني براي اعلام برنامه‌هاي مالي و معاملاتي در چين هستند تا همزمان با سفر آبه به پكن نهايي شوند.
تحليلگران در توكيو معتقدند كه به نظر مي‌رسد اين اقدام يك حركت تاكتيكي است. برخي تحليلگران معتقدند اين فقط حركتي مقطعي و تاكتيكي است تا بتواند تنش‌ها از سوي ايالات متحده را مهار كند و يك شكاف ميان ايالات متحده و ژاپن در زمينه برخورد با چين نيز ايجاد شود.
اما از طرفي اكنون دولت آبه نيز خوشحال است كه توانست در اين بين بهره‌برداري اقتصادي كند. به گفته مقام‌هاي دولتي ژاپن، شينزو آبه نخست‌وزير اين كشور علاقه‌مند است تا روابط ميان ژاپن و چين را به سطح جديدي ارتقا دهد.
چين در حال حاضر تبديل به بزرگ‌ترين شريك تجاري ژاپن شده است و بيش از 30هزار شركت ژاپني در اين زمينه فعاليت مي‌كنند و هر ساله بيش از 3/3 ميليارد دلار سرمايه‌گذاري مستقيم در اين كشور جذب مي‌كند و بازار بسيار جذابي است.
طبقه متوسط چين حدود 250 ميليون نفر را شامل مي‌شود كه اين دو برابر كل جمعيت ژاپن است. اين نشان‌دهنده يك فرصت شگفت‌انگيز براي شركت‌هاي ژاپني است كه كالاي مصرفي عرضه مي‌كنند.
اما شينزو آبه تلاش مي‌كند تا جايي كه مي‌تواند وارد دعواي تجاري ميان امريكا و چين نشود. چرا كه آبه در طول ساليان اخير تلاش زيادي كرده تا بتواند به صورت شخصي روابط خوبي با دونالد ترامپ ايجاد كند و توانسته روابط امنيتي با امريكا را به عنوان متحد مستحكم كند. از همين رو علاقه‌مند نيست نزديكي با چين به قيمت خدشه‌دار شدن روابط اين كشور با ايالات متحده شود.
ژاپن در حال حاضر نگران است كه تركش‌هاي آسيب‌هاي اين جنگ تجاري متوجه ژاپن نيز شود. مقام‌هاي ژاپني مي‌گويند: ما نمي‌خواهيم اين مساله تجارت ايالات متحده و چين به زنجيره اقتصاد بين‌المللي آسيب برساند. شركت‌هاي ژاپني در هر دو كشور فعال هستند و اين مي‌تواند اثرات منفي بر آنها داشته باشد. ما اميدواريم كه گفت‌وگو ميان ايالات متحده و چين منجر به حل و فصل ديپلماتيك اين مسائل شود. سان ژيابو روزنامه‌نگار چيني مي‌گويد: ژاپن و چين مي‌توانند به ثبات نه تنها در آسيا بلكه در كل دنيا كمك كنند. وي مي‌افزايد كه ژاپن بايد يك ايده روشن از چگونگي مقابله با نفوذ ايالات متحده در توسعه روابط خود با چين داشته باشد.
با اين وجود ژو يونگ شنگ كارشناس مسائل ژاپن در دانشگاه روابط خارجي چين معتقدند كه پكن مي‌داند كه وفاداري ژاپن دروغي است. او گفت: ژاپن هنوز هم متحد ايالات متحده است و از اتخاذ سياست‌هايي كه مي‌تواند سياست‌هاي ايالات متحده را تحت‌الشعاع قرار دهد اجتناب خواهد كرد.
با اين حال كارشناسان معتقدند صرف نظر از عامل امريكا كماكان محدوديت‌هايي براي ارتقاي روابط بهتر ميان دو كشور وجود دارد زيرا هنوز مسائل تاريخي زيادي وجود دارد كه ممكن است ميان دو كشور اصطكاك ايجاد كند.