همراهي‌هاي پرهزينه وزير دفاع با ترامپ
رضا شريفي
جيمز متيس، وزير دفاع ايالات متحده كه به تعبير بسياري از كارشناسان به عنوان تنها شخص بالغ و ناظر قابل اعتماد ارزش‌هاي امريكايي در كابينه ترامپ حضور دارد، اين روزها آماج انتقادات متنوع قرار گرفته است. متيس اخيرا به گزارشگران پنتاگون گفت: «هيچ ارتباط واضحي بين قتل جمال خاشقجي، روزنامه‌نگار سعودي و محمد بن سلمان، وليعهد عربستان وجود ندارد.» پيرو اين اظهارات، متيس با افزايش اعتراض از سوي افكار عمومي مواجه شد. همزمان انتقاد‌هاي ديگري هم به متيس وارد شده است. سوژه يكي از اين انتقادها، دستور جنجالي وزير دفاع براي ارسال نيروهاي نظامي به مرز مكزيك براي جلوگيري از مهاجرت غيرقانوني به خاك ايالات متحده بود؛ دستوري كه به تفسير بسياري از منتقدان رفتار نمايشي سياسي و محكوم است.
در مورد قتل جمال خاشقجي، روزنامه‌نگار سعودي، انتقادات از وزير دفاع ايالات متحده و در كنار او وزير امور خارجه، مايك پمپئو در بين سناتورهاي امريكايي از هر دو حزب بالا گرفته است. به گزارش خبرگزاري فرانسه، شديدترين اين انتقادات متعلق به سناتور هم‌حزبي ترامپ، ليندي گراهام بوده كه هر دو وزير امريكايي را به نوعي چشم‌پوشي تعمدي در برابر اين جنايت متهم مي‌كند. البته سناتورهاي ديگر نيز همچون سناتور جمهوريخواه باب كروكر (رييس كميسيون روابط خارجي در سنا) و يا سناتور دموكرات كريس مورفي، دو وزير خارجه و دفاع را متهم به كنار گذاشتن آگاهانه سوالات مربوط به اتهامات وليعهد سعودي در قتل جمال خاشقجي كرده (سوالاتي كه در سنا مطرح شده است) و در واقع اين دو را به تلاش جهت گمراه كردن قانونگذاران امريكايي متهم مي‌كنند. براي نمونه، مورفي به تلويزيون سي‌ان‌بي‌سي امريكا اين گونه مي‌گويد: «ما (به يقين) مي‌دانيم كه بدون رضايت و هدايت مستقيم بن سلمان، وليعهد سعودي امكان ارتكاب چنين جنايتي وجود نداشت.» در پاسخ به اين انتقادات، جيمز متيس به تكرار محتاطانه جمع‌بندي دستگاه‌هاي امنيتي امريكا دال بر عدم وجود ارتباط قابل اعتنا بين قتل خاشقجي و وليعهد سعودي پرداخته و مي‌گويد: «اگر من چيزي بگويم بايد مستند باشد.» و در ادامه با اشاره به در جريان بودن تحقيقات مرتبط با اين پرونده، بر پرهيز از هر گونه پيشداوري تاكيد مي‌كند. ماه ميلادي گذشته وزير دفاع امريكا در بحبوحه انتخابات ميان‌دوره‌اي سنا و كنگره ايالات متحده، يك‌بار ديگر مركز توجه افكار عمومي و رسانه‌هاي امريكايي قرار گرفته بود و اين به علت حملات پياپي ترامپ به كاروان‌هاي مهاجران غيرقانوني بود، كاروان‌هايي كه از امريكاي جنوبي به سمت مرزهاي مكزيك و امريكا روان بودند و رييس‌جمهوري ايالات متحده، براي ارسال هزاران نيروي فعال ارتش امريكا (جهت افزايش توان بازدارندگي در مرزهاي جنوبي) دستوري اكيد صادر كرده بود. كلي مگسمن به عنوان يكي از مقامات سابق امنيتي كه در دولت‌هاي دموكرات و همچنين جمهوريخواه مسووليت‌هاي رسمي داشته، با سياسي و انتخاباتي خواندن اين تصميم دونالد ترامپ، در يك وب‌سايت تحليل مسائل دفاعي (دفنس وان) مي‌نويسد: «جيمز متيس يا بايد حمايت صريح خود را از اين تصميم رييس‌جمهوري (ارسال نيروهاي نظامي به مرزهاي جنوبي) اعلام كند يا اگر به كاركرد اين سياست اعتقادي ندارد، كنار برود.» فاكس‌نيوز گزارش مي‌دهد كه جيمز متيس در پاسخ به انواعي از اين انتقادات با دفاع از اين برنامه ترامپ، آن را غيرسياسي ناميده و هدف اصلي اعزام نيرو به مرزهاي جنوبي را تامين ملزومات لجستيكي براي عمليات مرزباني متعارف ايالات متحده مي‌خواند و نه اقدام نظامي مستقيم در مواجهه با مهاجران غيرقانوني. وي در اين باره مي‌گويد: «ما در اين مجموعه (پنتاگون)، شيرين كاري و اقدامات نمايشي (با اهداف سياسي) انجام نمي‌دهيم.»
اعزام 5600 نيروي نظامي ارتش ايالات متحده به مرزهاي جنوبي اين كشور را مي‌توان بزرگ‌ترين تصميم وزير دفاع فعلي امريكا از زمان انتصاب وي ناميد و البته اخيرا به درخواست وزارت امنيت داخلي ايالات متحده و به دستور جيمز متيس، زمان ماموريت اين نيروها تا ژانويه 2019 تمديد شده است. در اين موقعيت، عربستان سعودي به دنبال مبرا كردن محمد بن سلمان، وليعهد خود از اتهام قتل جمال خاشقجي بوده و در اين مسير از حمايت‌هاي بي‌دريغ ترامپ برخوردار شده است. ترامپ به رياض تحت مديريت بن‌سلمان، به عنوان يك شريك استراتژيك براي تامين امنيت خاورميانه، صادركننده عمده نفت (و تعيين‌كننده قيمت آن) و همچنين يك خريدار اصلي تسليحات امريكايي نگاه مي‌كند. سناتور گراهام، پيرو اين ذهنيت ترامپ، جيمز متيس را متهم به «اظهار ترديد و عدم اطمينان» تعمدي در مورد پرونده قتل خاشقجي (صرفا براي خشنودي رييس‌جمهوري) مي‌كند. از سوي ديگر، قانونگذاران امريكايي روزبه‌روز نسبت به رابطه با سعودي‌ها، خصوصا در مساله حمايت امريكا از ائتلاف آنها در جنگ يمن حساس‌تر مي‌شوند. به گزارش خبرگزاري فرانسه، در نتيجه اين وضعيت، يگ گروه دوحزبي از سناتورهاي امريكايي طرحي را آماده مي‌كنند (البته طرحي غيراجرايي صرفا جهت اعلام مواضع) مبني بر اينكه سناي امريكا به درجات بالايي از اطمينان نسبت به دخالت بن‌سلمان، وليعهد سعودي در قتل خاشقجي رسيده است و همچنين رياض را به خاطر بحران انساني منتج از جنگ يمن محكوم خواهد كرد. همزمان سناتورهاي امريكايي به زودي مي‌توانند در مورد طرحي اجرايي و الزام‌آور براي پايان حمايت دولت ايالات متحده از ائتلاف سعودي درگير در جنگ يمن تصميم بگيرند. جملات حساسيت‌برانگيز از سوي جيمز متيس، وزير دفاع ايالات متحده در شرايطي بيان مي‌شود كه در واقع او بايد زيركانه بين اعلام مواضع عمومي و گفت‌وگوهاي خصوصي با رياض گام بردارد؛ گفت‌وگوهايي براي فشار بر عربستان در مسير صلح با حوثي‌ها در يمن.