جام ملت‌هاي آسيا 2019، از يك نظر جام ويژه‌اي
به حساب مي‌آيد. رقابت‌هايي كه به سختي مي‌توان از قبل تيمي را برنده يك مسابقه دانست. يكي از دلايل بروز اين وضعيت تدارك كامل همه تيم‌ها براي حضور در بالاترين سطح فوتبال آسياست. اولين نمود تدارك كامل تيم‌ها را نيز مي‌توان روي نيمكت‌ها جست‌وجو كرد. نيمكت‌هايي كه در اختيار مربيان صاحب سبك و بزرگ فوتبال دنيا قرار گرفته‌اند. با اين وجود نتايج تيم‌ها در هفته ابتدايي جام، باعث شد نيمكت برخي تيم‌ها دچار تحول شود. ابتدا فدراسيون فوتبال تايلند به خاطر شكست عجيب 4 بر 1 مقابل هند، دست به تغيير سرمربي تيمش زد و ميلوان رايواچ صرب را از كار بركنار كرد و به جاي او دستيار تايلندي اين مربي يعني سيريساكا يوتخاكتايي را روي نيمكت نشاند. اين مربي نيز در اولين حضورش روي نيمكت تايلند موفق شد در يك بازي سخت بحرين را شكست دهد و به صعود اميدوار بماند. اما دومين مربي بركنار شده جام هفدهم آسيا، سرمربي آلماني سوري‌ها بود. برند اشتانگه پس از تساوي و شكست تيمش مقابل فلسطين و اردن بدون درنگ بركنار شد تا ايمن حكيم هدايت سوريه را بر عهده بگيرد. اين تغيير و تحولات باعث شد تعداد تيم‌هايي كه از سرمربيان داخلي استفاده مي‌كنند به 7 برسد. غير از تايلند و سوريه، تيم‌هاي تركمنستان، فلسطين، ژاپن، كره شمالي و استراليا نيز از مربيان بومي استفاده كرده‌اند. در ادامه نگاهي كوتاه داريم به سرمربيان حاضر در جام ملت‌هاي آسيا 2019.
گروه 1: همه نگاه‌ها به زاكروني
امارات: يكي از آشناترين اسامي دنياي مربيگري. آلبرتو زاكروني ايتاليايي كه سابقه نشستن روي نيمكت بزرگ‌ترين تيم‌هاي سري‌آ را در كارنامه دارد. زاك در مهرماه 1396 هدايت امارات را بر عهده گرفت. به گفته كارشناسان فوتبال امارات، دليل انتخاب اين مربي با تجربه ايتاليايي، سابقه قهرماني او در آسيا با ژاپن در سال 2011 بوده. امارات تحت هدايت او بعد از دو بازي 4 امتياز اندوخته. اين مربي با دستمزد سال 2.5 ميليون، دومين مربي گران‌قيمت جام است.
بحرين: اين چهارمين تجربه نشستن روي نيمكت يك تيم بزرگسال براي ميرسلاو سوكاپ به حساب مي‌آيد. مربي 54 ساله اهل جمهوري چك، پيش از هدايت بحرين، سرمربي تيم يمن و دو تيم باشگاهي نسبتا گمنام بوده و قبل از آن هدايت تيم‌هاي رده سني كشورش و همچنين مصر را به عهده داشته. بزرگ‌ترين موفقيت سوكاپ كسب عنوان چهارمي با تيم زير 20 سال چك در جام ملت‌هاي اروپا در سال 2006 است.
هند: استفن كونستانتين انگليسي دومين باري است كه هدايت هند را بر عهده مي‌گيرد. اين مربي و آناليزور 56 ساله، يك بار از سال 2002 تا 2005 هدايت هندي را برعهده داشت و مرتبه دوم از سال 2015 هدايت اين تيم را پذيرفت. كونستانتين سابقه زيادي در سرمربيگري كشورهايي كه مي‌خواهند صاحب فوتبال شوند، داشته. روآندا، سودان و مالاوي از جمله كشورهايي كه مرد انگليسي در آنها فعاليت داشته است.
تايلند: همان‌طور كه ذكر شد، در ابتداي مسابقات هدايت تايلند بر عهده رايواچ بود كه اين مربي جاي خودش را بعد از باخت به هند به دستيار تايلندي‌اش داد. جالب است كه رايواچ پيش از مسابقات، درخواست هندي‌ها براي بازي دوستانه را به دليل ضعف شديد فوتبال اين كشور رد كرده بود!
گروه 2: پديده‌اي به نام كلمانس
استراليا: بعد از حذف استراليا در مرحله گروهي جام جهاني، گراهام آرنولد به جاي فن مارويك، سرمربي تيم ملي كشورش شد. آرنولد بعد از شكست تيمش در اولين قدم مقابل اردن، تحت فشار شديد رسانه‌هاي كشورش قرار گرفت. رسانه‌هايي كه نوشتند: «بهتر است او و تيمش همين امروز برگردند به استراليا!» آرنولد 55 ساله سابقه هدايت تيم‌هايي در كشورش و همچنين تيم سنداي ژاپن را در كارنامه دارد. آرنولد به همراه تيم‌هاي باشگاهي استراليا و ژاپن چند جام داخلي را نيز فتح كرده.
اردن: بدون شك موفق‌ترين مربي جام پس از يك هفته، ويتال بوركلمانس بلژيكي است. مردي كه موفق شد عنوان اولين تيم صعود‌كننده به دور حذفي را به دست بياورد. اردن تحت هدايت اين مربي 55 ساله، دو پيروزي مقابل استراليا و سوريه به دست آورده. بوركلمانس سابقه دستياري در تيم ملي بلژيك را در كارنامه دارد.
فلسطين: نورالدين علي يكي از معدود سرمربيان وطني جام است كه تجربه چنداني در اين حوزه ندارد. اين مربي 46 ساله اولين‌بار است كه هدايت يك تيم را بر عهده مي‌گيرد. او قبلا در تيم‌هاي كشورش و بحرين به عنوان دستيار فعاليت مي‌كرده. علي هيچ‌گاه يك بازيكن حرفه‌اي فوتبال نبوده.
سوريه: برند اشتانگه سرمربي 70 ساله اين تيم بود كه بعد از باخت به اردن كنار گذاشته شد و به گفته رسانه‌ها از جمله فاكس اسپورت جاي خودش را به ايمن حكيم داد. ايمن حكيم همان كسي است كه با سوريه در مقدماتي جام جهاني دو بار تيم كي‌روش را متوقف كرده بود. ايمن حكيم سابقه هدايت تيم‌هاي باشگاهي عربي را نيز در كارنامه دارد.
گروه 3: جنگ غول‌ها
كرهجنوبي: پائولو بنتو در اولين تجربه مربيگري‌اش موفق شد، اسپورتينگ ليسبون را قهرمان پرتغال كند و سپس به تيم ملي كشورش رسيد. بنتو پرتغال را به نيمه نهايي يورو 2012 رساند اما در جام جهاني برزيل نااميدكننده ظاهر شد و راهي ليگ‌هاي برزيل و يونان شد. بنتو بعد از جام جهاني 2018، هدايت كرهجنوبي را بر عهده گرفت.
چين: بدون شك نه تنها در آسيا، بلكه در جهان هم كمتر كسي تعداد عناوين و افتخاراتش به مارچلو ليپي مي‌رسد. مردي كه در سال‌هاي آخر حرفه‌اي‌اش به چين آمده تا رسم بزرگي را به اين كشور در فوتبال ياد بدهد. ليپي با قرارداد 20 ميليون يورويي گران‌ترين مربي جام به حساب مي‌آيد. پيرمرد ايتاليايي در دو ديدار ابتدايي‌اش در جام دو پيروزي به دست آورده.
فيليپين: حضور اريكسون، در كنار ليپي و بنتو باعث شده گروه سوم جام ملت‌هاي آسيا تبديل به يكي از هيجان‌انگيزترين گروه‌هاي مسابقات شود. اريكسون معروف پس از هدايت چندين تيم كوچك و بزرگ دنيا و مجموعه‌اي از افتخارات هدايت فيليپين كوچك را بر عهده گرفت و در اولين ديدارش تيم كرهجنوبي را حسابي اذيت كرد. البته اريكسون مقابل ليپي در دومين قدم شكست سنگيني را تجربه كرد . اين مربي فعلا به صورت مشروط تا پايان جام روي نيمكت فيليپيني‌ها خواهد نشست.
قرقيزستان: قرقيزستان در بازي نخست با الكساندر كريستين روس، نزديك بود از مارچلو ليپي و تيمش امتياز بگيرد. كريستين 40 ساله كه هدايت همزمان يك باشگاه در كشور قرقيزستان و تيم ملي اين كشور را بر عهده دارد، در حال گذراندن دومين تجربه مربيگري‌اش در دنياي فوتبال است. كريستين با هدايت نفتچي قرقيزستان در سال 2010 وارد عرصه مربيگري شد.
گروه 4: كي‌روش و يك كروات ديگر
ايران: شايد تنها كسي كه نياز به معرفي در اين ليست ندارد، كارلوس كي‌روش سرمربي تيم ايران است. كي‌روش بين مربيان حاضر در رقابت‌ها، قديمي‌ترين مربي به حساب مي‌آيد. او 8 سال است كه هدايت ايران را بر عهده دارد. كي‌روش بعد از ليپي و زاكروني و كوپر چهارمين مربي گران جام است.
عراق: سرچكو كاتانچ كارش را با تيم زير 21 سال اسلووني شروع و بعد همان تيم را در يورو 2000 هدايت كرد و با اينكه در گروهش چهارم شد، تحسين همگان را برانگيخت. باخت خفيف مقابل اسپانيا و تساوي مقابل يوگسلاوي و نروژ نتايج اسلووني با كاتانچ بود. اين مربي 55 ساله از سال 2018 هدايت عراق را بر عهده گرفت و در جام ملت‌ها در اولين قدم با نتيجه 3 بر 2 از سد ويتنام گذشت.
ويتنام: تنها تيم آسيايي كه از سرمربي خارجي آسيايي استفاده مي‌كند، ويتنام است. پارك هانگ سئو از سال 2017 هدايت ويتنامي‌ها را بر عهده گرفته. اين مربي 60 ساله سابقه هدايت چند تيم باشگاهي در كي‌ليگ كره را بر عهده داشته و طبق نظر كارشناسان موفق شده تيم ويتنام را متحول كند.
يمن: شايد سخت‌ترين كار دنيا قبول هدايت تيم فوتبال يك كشور جنگ‌زده باشد. كاري كه يك ماه پيش از شروع مسابقات يان كوزيان 60 ساله و اسلواك انجام داد و سرمربي يمن شد. بدون شك نمي‌توان از او كه سابقه هدايت تيم‌هاي زياد باشگاهي در كشور خودش و كشورهاي همسايه نظير لهستان را دارد، انتظار چنداني براي موفقيت در جام ملت‌ها داشت.
گروه 5: مربياني از سه قاره
عربستان: يكي از معدود دفعاتي كه عربستان در يك تورنمنت نتيجه نگرفت و سرمربي‌اش بركنار نشد، جام جهاني 2018 بود. فدراسيون فوتبال عربستان بعد از شكست سنگين 5 بر صفر در ديدار افتتاحيه جام جهاني مقابل روسيه و در نهايت عدم صعود از گروه نسبتا آسان، باز هم تصميم گرفت با آنتونيو پيتزي آرژانتيني ادامه دهد. پيتزي 50 ساله دستمزدي هم‌ارز با كي‌روش دارد و سابقه هدايت تيم‌هايي نظير شيلي، سن لورنزو، والنسيا، روزاريو و يوونيورسيداد را در كارنامه دارد.
قطر: فليكس سانچز از جمله مربياني است كه سابقه فوتبال بازي كردن را ندارد. اين مربي 43 ساله كار خودش را با هدايت جوانان بارسلونا شروع كرد و بعد به كشور قطر آمد و از هدايت رده‌هاي سني اين كشور به هدايت تيم ملي قطر رسيد. اين مربي از سال 2017 هدايت عنابي‌ها را بر عهده گرفته و در جام ملت‌ها هم بازي‌ها را با برد مقابل لبنان آغاز كرده.
لبنان: مربي متولد يوگسلاوي كه اكنون مليتي مونته‌نگرويي دارد، بيش از 3 سال است كه هدايت لبنان را بر عهده دارد. ميودراگ رادولويچ كه 51 ساله است، سابقه هدايت تيم‌هاي بواويشتا در ليگ پرتغال و تيم‌هايي در ازبكستان و كويت و قزاقستان و تيم‌هاي رده سني كشورش را در كارنامه دارد. بهترين رتبه لبنان در رنكينگ فيفا 77 بوده است كه در زمان حضور رادولويچ به دست آمده.
كره‌شمالي: فدراسيون فوتبال اين كشور عجيب و غريب، هدايت تيم ملي كره‌شمالي را به عهده يكي از بازيكنان بازنشسته اين كشور گذاشته كه تنها يك بار به عنوان بازيكن مربي هدايت تيم پيونگ‌يانگ سيتي را بر عهده داشته. البته كيم يونگ جون 35 ساله، چهار سال سابقه دستياري در تيم‌هاي پايه كره‌شمالي را نيز تجربه كرده. اين مربي در اولين تجربه‌اش در جام ملت‌هاي آسيا با نتيجه 4 بر صفر از عربستان شكست خورد.
گروه 6: عاقبت هكتور كوپر
ژاپن: بعد از بازي‌هاي درخشان ژاپن در جام جهاني و صعود به يك‌هشتم و باخت در لحظات پاياني مقابل بلژيك، در كمال تعجب نيشينو جاي خودش را به سرمربي تيم زير 23 ساله‌هاي كشورش يعني هاجيمه موري‌ياسو داد كه نشان مي‌دهد ژاپني‌ها هر روز دنبال تفكرات تازه‌تري در فوتبال‌شان هستند. هاجيمه پيش از هدايت زير 23 ساله‌هاي ژاپن تنها هدايت تيم هيروشيما در ليگ ژاپن را در كارنامه داشته. اين مربي در اولين نگاه به سختي با نتيجه 3 بر 2 از سد تركمنستان گذشت.
ازبكستان: سومين مربي گران‌قيمت جام ملت‌ها روي نيمكت ازبكستان نشسته. هكتور رائول كوپر آرژانتيني سابقه دوبار حضور در فينال ليگ قهرمانان اروپا با والنسيا و نايب قهرماني در سري‌آ با اينتر را در كارنامه دارد. اين مربي با قراردادي 2 ميليون دلاري بعد از ناكامي با مصر در جام جهاني به ازبكستان آمده و در اولين گام موفق شد به سختي از سد تيم عمان بگذرد.
عمان: عماني‌ها براي هدايت تيم‌شان در جام ملت‌ها دست به دامان پيم فربيك هلندي شدند كه در جام جهاني هدايت كرهجنوبي را بر عهده داشت. فربيك
62 ساله جزو مربياني است كه از قرن قبل، كار مربيگري را آغاز كرده و سابقه هدايت تيم‌هاي ملي و باشگاهي زيادي را در كارنامه دارد. از جمله اين تيم‌ها مي‌توان به هدايت فاينورد و تيم ملي استراليا اشاره كرد.
تركمنستان: يكي از كشورهايي است كه از مربي بومي استفاده كرده. زگولي هوجاككدي‌اف دومين بار است كه هدايت تركمنستان را بر عهده مي‌گيرد. اين مربي تركمن جز تيم كشورش هدايت دو تيم باشگاهي در شهر عشق‌آباد در ليگ تركمنستان را عهده‌دار بوده و به افتخارات زيادي نيز با اين تيم‌ها دست پيدا كرده. تركمنستان در بازي نخست مقابل ژاپن، تحسين كارشناسان را بر انگيخت.
در جام ملت‌هاي آسيا 2019، شانزده سرمربي اروپايي حضور داشتند كه دو نفر از آنها بركنار شدند. همچنين 6 سرمربي آسيايي روي نيمكت تيم‌ها ديده مي‌شود و 2 مربي از آرژانتين نيز در جام حضور دارند.