تلاش پليس و وزير ارتباطات براي رفع ابهام از واقعيت وجود مزرعه خشخاش در كشور
زاهديان: مزرعه خشخاش در ايران نداريم
جهرمي: عكس‌هاي ماهواره‌اي را ببينيد
گروه اجتماعي | توييت روز چهارشنبه محمدجواد آذري‌جهرمي، وزير ارتباطات درباره كشف يك مزرعه 70 هكتاري كشت خشخاش توسط رصد ماهواره‌اي پژوهشگاه فضايي ايران، واكنش و تكذيب رييس پليس مبارزه با مواد مخدر را به دنبال داشت. جهرمي در توييت صبح چهارشنبه خود نوشته بود: «در پايش سطوح زير كشت كشور توسط پژوهشگاه فضايي ايران، به مزرعه‌اي ۷۰ هكتاري در يكي از شهرهاي كشور برخوردند كه در آن خشخاش كشت مي‌شود. خواسته‌ام همه شهر‌ها بررسي شود. باز هم فناوري در خدمت شفافيت، هر چند برخي نمي‌پسندند.»
به دنبال اين اعلام در فضاي مجازي و در حالي كه به گفته وزير، مزرعه محل كشت، در يكي از شهرهاي غرب كشور شناسايي شده بود، سردار محمد مسعود زاهديان، رييس پليس مبارزه با مواد مخدر ناجا در واكنش به اين اظهارنظر به خبرگزاري‌ها گفت: «به نظرم مي‌رسد اشتباهي در انعكاس اين خبر صورت گرفته و خبر اعلام شده دقيق يا صرفا مربوط به كشور ما نبوده است. ماهواره‌اي كه دوستان با آن كار مي‌كنند، كل منطقه غرب آسيا و كشورهايي مانند ايران، افغانستان، تركيه و… را پوشش مي‌دهد و به عبارتي كشورهاي ديگر نيز در اين منطقه هستند و رصدي كه صورت گرفته هم مربوط به اين منطقه است. در عين حال، بيشترين توليد مواد مخدر افغانستان در حاشيه مرز با كشور ماست و احتمالا ماهواره‌اي كه اقدام به رصد كرده، گزارشي از كل منطقه كه افغانستان هم در آن قرار دارد، داده است و به نظر مي‌رسد كه دوستان در جمع‌بندي موضوع اشتباه كرده‌اند.»
زاهديان در اين باره افزود: «در برخي فصول سال، گياهاني مانند شقايق وحشي رشد مي‌كند كه احتمالا طيف‌هاي نوري آن با توجه به رنگي كه شبيه گياه خشخاش دارد، ماهواره‌ها را دچار اشتباه كرده است.» وي ضمن تاكيد بر اينكه گزارش و مستنداتي در اين باره در اختيار پليس مبارزه با مواد مخدر قرار نگرفته، گفت: «ما در ايران مزرعه خشخاش آن هم به وسعت 70 هكتار نداشته و نداريم. وجود ۷۰ هكتار مزرعه خشخاش در كشور، انگار پليس خواب است؛ درحالي كه ما اشراف اطلاعاتي خوبي داريم و چنين چيزي صحت ندارد و تاكنون هم مستندي در اين خصوص به دست ما نرسيده است.» اظهارات زاهديان كه در واقع، تكذيب شواهد دال بر كشفيات مزرعه خشخاش تلقي مي‌شد، اصرار وزير بر صحت اين كشف را به دنبال داشت و آذري جهرمي، اين‌بار در صفحه توييتر خود، علاوه بر آنكه بر واقعيت كشفيات پژوهشگاه فضايي ايران تاكيد كرد، خبر داد كه از رييس پليس مبارزه با مواد مخدر ناجا هم دعوت كرده كه به پژوهشگاه آمده و شاهد جزييات اين تصاوير ماهواره‌اي باشد كه اتفاقا، اين درخواست هم با موافقت زاهديان مواجه شده است. كشت خشخاش در ايران، اتفاق تازه‌اي نيست. حدود 200 سال قبل، سلسله پادشاهي قاجار، خشخاش كشت شده در كشور را صادر مي‌كرد و سود آوري صادرات خشخاش در حدي بود كه در برخي نقاط كشور به كشت جايگزين در مزارع غلات و پنبه هم تبديل شد. مركز و جنوب ايران در تمام سال‌هاي پيش از 1357، مرغوب‌ترين خاك را براي كشت خشخاش عرضه مي‌كردند و بيشترين ترياك مصرفي معتادان ثبت نامي در دهه 40 و 50 و مشمول دريافت سهميه ترياك دولتي هم از محصول حدود 30 هزار هكتار مزرعه خشخاش داخلي تامين مي‌شد. پس از سال 1357 و صدور فرمان مبارزه با توليد و مصرف مواد مخدر، كشت خشخاش در كشور متوقف شد؛ آن هم در حالي كه شبكه توزيع ترياك كه پس از سال 57، به مافياي زيرزميني و دور از دسترس دولت تبديل شده بود، به دولت وقت هشدار داد كه با جمع‌آوري كشت خشخاش، نه‌تنها همسايه شرقي ايران، به قطب توليد ترياك منطقه تبديل خواهد شد، بلكه كشور هم در معرض خطر جدي واردات غيرقانوني ترياك از مرزهاي شرقي و ناتواني در مهار اعتياد قرار مي‌گيرد. نتايج مهم‌ترين مطالعه كشوري درباره شيوع مصرف ترياك در نيمه دهه 70، نشان داد كه 73 درصد معتادان كشور، مصرف‌كننده ترياك وارداتي از افغانستان بودند. اوايل دهه 80، مجمع تشخيص مصلحت نظام، به كشت شقايق الي‌فرا براي استخراج مورفين و استفاده در داروهاي مخدر و تحت نظارت وزارت جهاد كشاورزي و وزارت بهداشت راي موافق داد اما براي جلوگيري از توليد مهار گسيخته ترياك در همسايه شرقي، بسيار دير شده بود. حالا، شبكه غيرقانوني توليد ترياك افغانستان، نه‌تنها بيش از 80 درصد ترياك مصرفي جهان را تامين مي‌كند، راه‌هاي مواصلاتي ايران را هم به عنوان امن‌ترين و ارزان‌ترين مسير براي انتقال محموله‌هاي ترانزيت قاچاق انواع مخدرهاي برپايه ترياك برگزيده است. محصول سياست‌هاي شتاب‌زده‌اي كه در سال‌هاي 1357 تا نيمه اول دهه 60 و به عنوان «مبارزه با مواد مخدر» اتخاذ شد، امروز به وجود دو ميليون و 808 هزار معتاد، بيش از چهار هزار شهيد و 12 هزار جانباز مبارزه با قاچاق مواد مخدر و بيش از 50 هزار ميليارد تومان خسارت سالانه بر اقتصاد كشور بر اثر مصرف مواد مخدر و ناتواني معتادان و خروج نيروي كار و توليد از چرخه بازدهي و اشتغال، بروز و شيوع آسيب‌هاي اجتماعي مرتبط و به اعتبار‌دهي دولت براي درمان و بازتواني بيماران معتاد منجر شده است.