پيامدهاي نشست ورشو
لهستان در شرق اروپا بيشترين تقابل را با روسيه دارد؛ محل استقرار يكي از سايت‌هاي ضد موشكي امريكا است، بيشترين شمار سربازان امريكايي در قالب ناتو در لهستان مستقرند و ايجاد پايگاه دائمي امريكايي در لهستان كه ورشو خواستار آن است، شرايط جديدي را در منطقه موجب خواهد شد. البته برخي از ابعاد مسائل خاورميانه نيز در برخورد منفي روسيه با اجلاس ورشو موثر بود. با توجه به مواضع روسيه، طبيعي بود كه چين نيز برخوردي منفي نسبت به نشست ورشو اتخاذ كند. به طور معمول، چين در امور نظامي و امنيتي بين‌المللي با فاصله چند قدم پشت سر روسيه حركت مي‌كند.
با اين حال مي‌توان نشست ورشو را از چند جهت يك نقطه عطف به شمار آورد:
1- متاسفانه نشست ورشو از اين جهت كه توانست براي اولين بار بعد از نشست مادريد در سال 1993، نمايندگان عاليرتبه برخي از كشورهاي عربي به همراهي نمايندگاني از اسراييل و امريكا را به طور علني زير يك سقف گرد هم آورد، تا حدودي موفق بود. اساسا بدون اين همگرايي بين اسراييل و برخي عرب‌ها ممكن بود برگزاري نشست ورشو در همين حد نيز ممكن نشود. اين سخن علني وزير خارجه بحرين كه مدعي شد كه از اين پس تهديد ايران مهم‌تر از مساله فلسطين است، سخني است كه مي‌تواند با توجه به عوامل ديگر اثراتي درازمدت بر منطقه داشته باشد. امريكا اميدوار است كه بر چنين مبنايي يك ائتلاف منطقه‌اي عليه ايران ايجاد كند و مساله فلسطين را بيش از پيش به حاشيه براند. در اين رابطه، عدم شركت دولت خودگردان فلسطين در اين نشست كه در ادامه تحريم كار با دولت ترامپ است، قابل توجه است.
2- در مقابل، تشديد اختلاف بين اروپا و امريكا در پي نشست ورشو، عامل تعديل‌كننده مهمي است. در جريان اين نشست، حمله تند پمپئو، وزير خارجه و مايك پنس، معاون رييس‌جمهور امريكا عليه سه كشور اروپايي موجب شد تا روند تشديد اختلاف بين امريكا و اروپا بر سر ايران كه بعد ازايجاد اينستكس شروع شده بود، وارد مرحله جديد و بي‌سابقه‌اي شود. پنس و پمپئو صريحا از اروپا دعوت كردند از برجام خارج شود و اروپا را به تلاش براي نقض تحريم ايران، از جمله از طريق ايجاد اينستكس متهم كردند، براي اولين بار به طور علني بر وجود شكاف بين دو سوي آتلانتيك در مورد ايران صحه گذاشتند و نشان دادند كه بيش از پيش مايل به كار با دولت‌هاي اقتدارگراي اروپا براي اعمال فشار بر اتحاديه اروپا هستند. اين در حالي است كه در گذشته دولت ترامپ تلاش داشت كه اختلاف با اروپا در مورد برجام را امر فرعي و غيرمهم جلوه دهد و اروپا را در جهت برخورد با ايران در ارتباط با ديگر موضوعات تشويق كند. لذا، مي‌توان نشست ورشو را از اين جهت يك نقطه عطف به شمار آورد.