اين قصه يك اتوبوس آبي است كه در يك خيابان نسبتا كم‌عرض در حومه كابل، پايتخت افغانستان توقف كرده است.
هر روز قرارشان همين است. اتوبوس آبي آنجا مي‌ايستد و كودكان قد و نيم‌قد با لبخندهاي پهن يكي‌يكي سوار مي‌شوند و هر كدام كتاب مورد علاقه‌شان را برمي‌دارند و شروع مي‌كنند به خواندن. هر كتاب براي آنها به معناي دريچه‌اي است كه دنياي ديگري را به آنها معرفي مي‌كند؛ مثل ماجراهاي يك ابرقهرمان، يك شاهد يا حتي مهرباني يك پري.
اسمش را گذاشته‌اند پروژه «چهارمغز». ايده‌اش كتابخانه سياري است كه مسافرانش كودكان هستند. اينها اما با همه كودكان ديگر هم‌سن و سال‌شان يك فرق بزرگ دارند؛ ميل به يادگيري در آنها بيداد مي‌كند.
عطش دارند براي فهم بيشتر. دوست دارند دنيا ديده باشند و چون امكان فيزيكي‌اش را ندارند به تخيل‌شان پناه برده‌اند. دنيا را ميان خطوط كتاب‌هاي قصه پيدا و تصور مي‌كنند.
سفر مي‌كنند به شهرهاي ديگر. مي‌روند ميان فرهنگ‌هايي كه از آن بي‌خبرند. سفر مي‌كنند به ناكجاهايي كه در عالم واقعيت شدني نيست. دل مي‌دهند به قصه آدم‌ها و ياد مي‌گيرند. آن طور كه فرشته كريم، بنيانگذار اين پروژه مي‌گويد:«آنها اميد فردا هستند.» اما اين اتوبوس از كجا آمد و به كجا مي‌رود؟
سفري كه مي‌آموزد
سال ۲۰۱۸ و براي اولين بار كتابخانه سياري در قواره يك اتوبوس آبي در كابل راه‌اندازي شد. از آن سال تا امروز بيش از ۴۰هزار مهمان كوچك داشته و هر روز به طور متوسط ۱۰۰ كودك قد و نيم‌قد مسافر اين كتابخانه سيار هستند. بيشتر كتاب‌ها از طريق كمك‌هاي مالي تهيه و تامين مي‌شوند. 3 نفر از كتابدارهاي معروف كابل مسووليت تامين كتاب‌هاي پروژه «چهارمغز» را به عهده
گرفته‌اند.
روزهاي اول راه‌اندازي اين كتابخانه سيار، خانواده‌ها اعتماد كافي نداشتند و مي‌ترسيدند كه كودكان‌شان را به يك اتوبوس آبي بسپارند. اما حالا خانواده‌ها دانسته‌هاي فرزندان‌شان را مديون همان اتوبوس آبي هستند و معتقدند اگر نبود، كودكان‌شان فهم امروز را نداشتند.
ميزان استقبال آنقدر زياد بوده كه قرار است به زودي اين پروژه به صورت منظم در اطراف شهر هم اجرا شود تا دست كسي كوتاه نماند. در حال حاضر اين اتوبوس به صورت روزانه كار مي‌كند و هر روز 4 گروه مختلف را در سطح شهر مي‌چرخاند كه هر گردشي حدود ۲ ساعت زمان مي‌برد. قرار بر اين است كه پروژه «چهارمغز» با همكاري وزارت آموزش و پرورش خدمات خود را به مدارسي كه امكانات كمتري دارند، گسترش دهد.
فرشته كريم مي‌گويد:«هدف اصلي كتابخانه سيار ارتقاي تفكر انتقادي است كه ما معتقديم در نظام آموزش و پرورش و جامعه ما وجود ندارد. وقتي كودكان داستان‌هاي سراسر دنيا را مي‌خوانند و از زاويه ديگران مسائل را مي‌بينند، ياد مي‌گيرند اتفاقات اطراف‌شان را به خوبي تحليل كنند و با پتانسيل‌هاي وجودي خود بيشتر و بهتر آشنا
شوند. يك سال بعد از اينكه كار با كودكان را شروع كرديم، متوجه شديم ميلي عجيب به فهميدن و يادگيري در وجود آنها موج مي‌زند كه تمامي ندارد. آنها تشنه دانستن هستند.»
آن طور كه «الجزيره» به نقل از فرشته كريم مي‌نويسد، حالا بار فرهنگي كودكان كابل را يك اتوبوس آبي به دوش مي‌كشد؛ اتوبوسي كه بناست مرزهاي دانش را جابه‌جا كند و از آنها منتقداني بسازد كه تسليم شرايط نمي‌شوند و براي هر چه بهتر شدن وضعيت جامعه‌شان مي‌كوشند.
آينده در دست مسافران اين اتوبوس است؛ آنهايي كه هر روز با عطش يادگيري روي صندلي‌هاي نه چندان تازه اتوبوس مي‌نشينند و با دنياي بيرون كابل آشنا مي‌شوند.
فرشته مي‌گويد:«حالا اين اتوبوس بزرگ‌ترين نقطه اميد كودكان كابل است. آنها به شوق حضور در اتوبوس آبي از خواب بيدار مي‌شوند و هر روز سفر تازه‌اي را تجربه مي‌كنند. قصه‌هاي مختلف را مي‌خوانند و با هر قصه‌اي به دنياي تازه‌اي سفر مي‌كنند.»
به اعتقاد فرشته كريم، بنيانگذار اين پروژه آموزش و پرورش، اين تنها راه تغيير كشور است. چراكه اگر كودكان امروز در مسيري متفاوت بزرگ شوند و ديدگاه انتقادي داشته باشند، مي‌توان اميد به تغيير و بهبود داشت.
در غير اين صورت همه چيز تكرار مكررات است و هيچ اتفاق تازه‌اي نمي‌افتد.
به گزارش الجزيره، پروژه كتابخانه سيار از مقامات محلي و ملي حمايت مي‌كند. همچنين يك كارگاه آموزشي براي بچه‌ها در اتوبوس برگزار مي‌شود كه ابتكار عمل را با آنها تمرين مي‌كند و خلاقيت‌شان را افزايش مي‌دهد.
مسافران كوچك اتوبوس آبي ياد مي‌گيرند كه با دستان خود چيزهاي تازه‌اي خلق كنند، كاردستي بسازند و از دورريزها حجم‌هايي زيبا خلق
كنند.
اين كارگاه آموزشي مجهز به پروژكتورهايي است كه بساط تماشاي فيلم‌هاي آموزشي و داستان‌هاي الهام‌بخش را براي كودكان فراهم مي‌كند. تيم 8 نفره «چهارمغز» تمام تلاش‌شان را مي‌كنند كه يك اتوپياي دوست‌داشتني براي كودكان كابلي بسازند؛ اتوپيايي كه در آن كودكان با اميد به ساخت فردايي بهتر قد مي‌كشند و از دنيا جا نمي‌مانند.