چين مالكيت معنوي را به رسميت شناخت
پينگ پنگ اقتصادي چين و امريكا
آويده علم جميلي
جنگ تجاري ميان چين و امريكا، مهم‌ترين خبر سال گذشته ميلادي بود كه نه تنها بر شاخص‌هاي بازار سرمايه كه بر طلا، نفت و ارزش پول دو كشور نيز تاثيراتي گذاشت. بسياري اين نزاع را بزرگ‌ترين ريسك بازارهاي جهاني تلقي مي‌كنند. بعد از كش و قوس‌ها و جنگ تعرفه‌اي تقريبا يك ساله اين دو كشور به نظر مي‌رسد اين دو به توافق تجاري نزديك شده‌اند. روز دوشنبه گزارش هايي منتشر شد كه نشان مي‌داد، چين و امريكا بعد از يك سال جنگ تعرفه‌اي كه به تنش‌هايي در جهان نيز منجر شد، قصد دارند از تنش بيشتر جلوگيري كنند. با اينكه هنوز توافقي امضا نشده است اما سهام آسيايي نسبت به اين خبر واكنش نشان داده و رشد كردند.
داستان از يك توييت آغاز شد
در سوم آوريل سال گذشته، ترامپ در يك توييت فهرست 1300 كالاي چيني راكه بيشتر شامل تلويزيون، قطعات هواپيما و وسايل پزشكي مي‌شد، منتشر و اعلام كرد با هدف برقراري عدالت تجاري ميان دو كشور قصد دارد بر اين كالاها تعرفه‌اي 25 درصدي وضع كند. البته ترامپ در جريان مبارزه‌هاي انتخاباتي نيز بارها از وضعيت تجارت با چين انتقاد كرده بود اما اين بار با عملي كردن حرف خود، جرقه اول جنگ تجاري را زد. او با وضع تعرفه‌هاي جديد واردات ۵۰ ميليارد دلار كالاي چيني را نشانه گرفته است. اما چين هم ساكت نماند و يك روز بعد امريكا را به اقداماتي تهديد كرد و با انتشار فهرستي از 100 كالاي امريكايي از جمله اتومبيل و طيف وسيعي از محصولات كشاورزي و... به ارزش تقريبي 50 ميليارد دلار، زياني كه امريكا با وضع تعرفه بر كالاهاي چيني به اين كشور تحميل كرده با تعرفه‌اي 25 درصدي جبران كرد. داستان ادامه داشت و رييس‌جمهور امريكا با دستور وضع تعرفه‌اي 25 درصدي براي مجموعه‌اي از كالاهاي چيني با ارزش 100 ميليارد دلار به آتش ميان دو كشور افزود. اين جنگ زماني رنگ جدي‌تري به خود گرفت كه حدود 5 ماه پيش چين اعلام كرد كه بر حدود 60 ميليارد دلار از محصولات وارداتي امريكا تعرفه خواهد بست. محصولاتي چون گاز مايع كه صنايع عمده توليدكننده آن در مناطقي از امريكا مستقر شده‌اند كه در انتخابات سال ۲۰۱۶ به دونالد ترامپ راي داده بودند. مايك پنس، معاون رييس‌جمهوري امريكا نيز در پاسخ به وضع تعرفه بر محصولات امريكايي اعلام كرده است كه آمادگي لازم براي دو برابر كردن تعرفه كالاهاي چيني را دارد. در سوي ديگر رييس‌جمهور چين، شي جي پينگ وضع تعرفه با هدف كاهش يا قطع همكاري‌هاي تجاري و اقتصادي را بر خلاف قوانين اقتصادي مي‌دانست.
وضع پينگ پنگ تعرفه بر كالاهاي چيني و امريكايي، اختلافات تجاري را كه بر منطق ترامپ مبني بر عدم رعايت حق كپي‌رايت محصولات امريكايي توسط چين بود، وارد فاز جديدي كرد تا جايي كه واژه جنگ تجاري بر سر زبان‌ها افتاد. البته در اين بين بسياري معتقد بودند كه اضافه شدن روزانه به اقلام كالاهاي تعرفه‌اي چيني توسط امريكا، انگيزه‌اي جز آغاز و ادامه جنگ تجاري ندارد. با وجود افزايش واردات امريكا از چين همچنين ارزان بودن نيروي كار در اين كشور، هزينه توليد بسياري از قطعاتي كه از چين وارد مي‌شد، كمتر بوده و اين بر پايين آوردن هزينه‌هاي زندگي امريكايي‌ها تاثيراتي داشته است. اگر امريكا به شعله‌ورتر شدن آتش جنگ ادامه دهد به دليل وضع تعرفه و بالا رفتن هزينه‌هاي توليد، انگيزه توليد‌كنندگان كاهش يافته و ممكن است بيكاري و رشد اقتصادي را با چالش جدي روبه‌رو كند. اين امر زماني مي‌تواند بر اقتصاد دو كشور تاثير بگذارد كه چين و امريكا بيشترين سهم توليد ناخالص جهان را دارند و هر تغييري در رشد اقتصادي، غيرمستقيم بر ساير كشورها و بر روند رشد اقتصادي جهان نيز تاثير مي‌گذارد.
هشدارهاي بين‌المللي: پايان دهيد
با اعلام تعرفه‌هاي سنگين بر تجارت ميان اين دو كشور بسياري از نهادهاي بين‌المللي در خصوص خطر كاهش رشد اقتصادي جهان هشدارهايي دادند. در اين بين، صندوق بين‌المللي پول هشدار داد كه ورود امريكا به يك جنگ تجاري تمام عيار با چين به روند خروج اقتصاد جهان از دوران ركود آسيب جدي وارد و جهان را فقيرتر و خطرناك‌تر خواهد كرد. بر همين اساس هم صندوق جهاني پول سطح پيش‌بيني‌هاي خود از رشد اقتصادي جهان در سال گذشته ميلادي و سال جاري را پايين آورده است. اين نهاد بين‌المللي در اين گزارش تاكيد كرد، جنگ تجاري ميان چين و امريكا اگر بيش از اين گسترش پيدا كند و به يك نزاع تمام‌عيار تجاري ميان دو قدرت اول اقتصاد جهان بدل شود، آثار زيانبارش نه تنها متوجه بنگاه‌هاي بازرگاني و صنايع كه مستقيما متوجه خانوارها خواهد شد.
پرچم صلح بالا مي‌رود؟
در يك سال اخير جنگ ميان چين و امريكا تركش‌هاي فراواني را روانه اقتصادهاي جهان كرده است. به طوري كه 3 ماه پيش سازمان همكاري و توسعه اقتصادي اخطار داد كه جنگ تمام‌عيار تجاري بين چين و امريكا ۰.۸ درصد رشد اقتصاد جهان را تا سال ۲۰۲۱ كند مي‌كند و تاثير آن بر اين دو كشور بيشتر خواهد بود. هر چند كه در اين بين به دليل كم شدن سهم صادراتي امريكا و چين در بازارهاي جهاني، اتحاديه اروپا به صورت ويژه مي‌تواند اين سهم صادراتي را در اختيار بگيرد و صادراتش را به اقصا نقاط جهان بيشتر كند اما آثار مخرب تنش تجاري كه به كم شدن رشد اقتصادي و اشتغال در جهان مي‌انجامد، مي‌تواند تا حدودي از تبعات مثبت افزايش سهم صادراتي اين كشورها بكاهد. مي‌توان اذعان داشت كه سياست‌هاي غلط امريكا نه تنها در رساندن او به هدف كاهش سهم چين از تجارت كمكي نخواهد كرد بلكه خواسته‌هاي تجاري ناعادلانه آن از چين موجب اتكاي بيشتر پكن به اقتصاد داخلي، تكنولوژي و نوآوري خود شده و چين را قوي‌تر خواهد كرد.
پكن، كوتاه آمد
به نظر مي‌رسد هدف پكن در اين جنگ تجاري، جلوگيري از هر گونه اقدامات تلافي‌جويانه و تنش بيشتر با امريكاست. چراكه مي‌داند اين اقدام در بلندمدت مي‌تواند به ضرر رشد اقتصادي چين تمام شود از اين رو روز گذشته در مجلس چين يك لايحه جديد سرمايه‌گذاري به تصويب رسيد و بر اساس آن بحث مالكيت معنوي به رسميت شناخته شده و براي شركت‌هايي كه اين قانون را نقض كنند، جريمه در نظر گرفته خواهد شد. به علاوه چين سياست اجبار به انتقال دانش فني در سرمايه‌گذاري را كنار خواهد گذاشت و بدين‌ترتيب به صلح تجاري با امريكا نزديك مي‌شود. بسياري از كارشناسان اين اقدام چين را در راستاي اتمام جنگ تجاري ميان دو كشور عنوان كرده و منتظرند امريكا نيز گامي به سوي دستيابي به توافق تجاري بردارد. هر چند امريكا پيش‌تر با درخواست لغو تمامي تحريم‌هاي كشاورزي اعمالي بر واردات محصولات امريكا از چين يكي از قدم‌هاي پيشرفت در مذاكرات صلح را برداشته بود اما گام بلندتر و نزديك‌تر به صلح تجاري را پكن با تصويب لايحه سرمايه‌گذاري انجام داد. با چراغ سبزي كه چين به امريكا نشان داده است، گزارش‌ها نشان مي‌دهد كه اين دو كشور قصد دارند تا پايان ماه ميلادي جاري براي پايان دادن به جنگ تجاري كه نگراني‌هايي را در جهان ايجاد كرد، قرارادادي امضا كنند كه خطر افزايش تعرفه‌هاي امريكا روي واردات كالاهاي چيني به ارزش ۲۰۰ ميليارد دلار را رفع مي‌كند.
شوق توافق، وضعيت سبز بازارها
با اميدواري به پايان اختلافات تجاري ميان دو اقتصاد بزرگ جهان، روز گذشته شاخص‌هاي چين با بيشترين ميزان رشد در ابتداي ساعات معاملاتي همراه شدند و بازار اين كشور يك دسته در فضاي صعودي حركت كردند.
نفت نيز روز گذشته با افزايشي در قيمت‌ها روبه‌رو بوده است. با نزديك شدن صلح تجاري، كشورها به آينده رشد اقتصادي جهان اميدوارتر شده به همين دليل تقاضا براي انرژي را افزايش دادند. پيش‌تر گزارش‌هاي جهاني حاكي از آن بود كه با كند شدن روند توسعه و رشد اقتصادي، نياز كشورها به انرژي به خصوص نفت كاهش مي‌يابد به همين دليل قيمت نفت در پيش‌بيني‌ها با كاهش همراه بود. اين در حالي است كه بسياري از تحليلگران معتقدند، هدف اصلي ترامپ براي به راه انداختن اين جنگ تجاري متعادل كردن تراز تجاري امريكا و چين بوده است. به طور مشخص حجم صادرات چيني‌ها به امريكا چندين برابر صادرات امريكا به چين است. چيني‌ها دريافته‌اند كه تداوم اين جنگ رشد اقتصادي اين كشور را كند مي‌كند و بر اين اساس بهانه‌هاي امريكا را از آن گرفته‌اند. تصميمي كه موجب مي‌شود، ترامپ در نهايت به هدف اصلي خود نرسد.