10 هنرمند ايراني
در فاين‌كرفت فرانسه
رجحانه حسيني
دوسالانه فاين كرفت فرانسه كه امسال چهارمين دوره خود را پشت سر مي‌گذارد هر دوره با عنوان revelation يا به نوعي خلاقيت برگزار شده است. به نظر مي‌رسد، برگزاركنندگان اين رويداد با هوشمندي خاصي اين نام را انتخاب كرده‌اند؛ زيستن در عصر ديجيتال، رونق صنعت و فاصله گرفتن هنر معاصر از زندگي انسان‌ها بهترين بهانه براي بازگشت هنر به اصالت‌هاي بومي است. اين نمايشگاه به صنايع دستي در وجهي توجه مي‌كند كه همراه با نوع‌آوري و تفكر است و آن را با عنوان فاين كرفت كه برگرفته از فاين آرت است، مطرح مي‌كند. نكته مهم در اين رويداد استفاده از هنري بومي و محلي در قالبي جهاني است كه نشان از فرامحلي بودن آن دارد.
اين نمايشگاه اول خرداد در گراند‌پاله شهر پاريس افتتاح خواهد شد، مكاني كه هم به لحاظ معماري ارزشمند است و هم محل برگزاري بسياري از جشنواره‌هاي جهاني است. گراند‌پاله در خيابان شانزه‌ليزه پاريس بنا شده و از مكان‌هاي ديدني اين شهر است. فاين كرفت شامل دو بخش است، اول بخشي كه هنرمندان از نقاط مختلف جهان مي‌توانند به طور مجزا در آن شركت كنند، اين بخش با اعلام فراخوان و شركت هنرمندان مختلف به صورت انفرادي برگزار مي‌شود.
بخش ديگر اين دوسالانه كه با عنوان banquet برگزارمي‌شود اما هر ساله با دعوت از 11 كشور و حضور آنها در جشنواره شكل مي‌گيرد. هر كدام از اين 11 كشور اين اختيار را دارند كه با 15 اثر در نمايشگاه شركت كنند. اين بخش كيوريتوريال است و معمولا با اسپانسرينگ همراه است؛ اين اسپانسر مي‌تواند سازمان يا اداره‌اي از كشور مهمان باشد كه كيوريتور و گروه هنرمندان را همراهي و حمايت مي‌كند. اين بخش در فضايي مجزا از بخش نخست برگزار مي‌شود و معمولا كاتالوگ جداگانه دارد.
حضور ايران در اين دوره اتفاق بسيار مهمي است. برگزاركنندگان فرانسوي اين رويداد با توجه به شناختي كه دنيا از گذشته و تاريخ صنايع‌دستي و هنرهاي سنتي ايران دارد بسيار مشتاق ديدن آثار معاصر و هنرمندان جوان ما هستند. همچنين در تبليغات امسال نمايشگاه خود از حضور ايران ابراز خوشحالي كرده‌اند. اين اولين سالي است كه كشور ايران در اين دوسالانه شركت مي‌كند و اسپانسرينگ يا به نوعي حمايت و مديريت تيم اعزامي به عهده انجمن هنرمندان سفالگر است. انجمن هنرمندان سفالگر، امسال با حمايت اداره كل هنرهاي تجسمي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان ميراث فرهنگي و صنايع دستي و گردشگري و سفارت ايران در پاريس پشتوانه اين نمايشگاه بودند و اينجانب هم كيوريتور اين مجموعه هستم. انتخاب من از طرف انجمن بين‌المللي سراميك انجام شد. در مجموع و در انتها پس از بررسي‌هايي كه انجام شد 10 هنرمند براي حضور در اين رويداد انتخاب شده‌اند. مهدي شيراحمدي، نيما نصيري، محمد بهابادي، محمدرضا خلجي، نفيسه خلج، كورش آريش، بهزاد اژدري، محمدعلي سجادي، محسن توحيدي و هيربد همت‌آزاد هنرمندان انتخابي ما هستند كه با آثار خود در چهارمين دوره از جشنواره فاين كرفت فرانسه حضور دارند. اين هنرمندان از خاستگاه‌ها و هنرهاي مختلف دور هم جمع شده‌اند. مهدي شيراحمدي، محمد بهابادي و محمدرضاخلجي هنرمندان فعال در عرصه مجسمه‌سازي، نيما نصيري هنرمند ميناكار و بقيه از هنرمندان سراميست هستند.
درباره شيوه بررسي و انتخاب اين هنرمندان براي حضور در اين رويداد جهاني بايد بگويم، هنرمنداني كه در اين نمايشگاه جمع شده‌اند به طور كلي به دو دسته تقسيم مي‌شوند؛ هنرمنداني كه از توليدات خود و صنايع دستي امرار معاش مي‌كنند و درآمد دارند و گروه ديگر هنرمنداني كه از صنايع دستي در توليد اثر هنري استفاده كرده‌اند. درباره دسته اول بايد بگويم كه كار هنري آنها با فضاي توليداتشان بسيار متفاوت است و اين در انتخاب اين هنرمندان براي من نكته مهمي بود؛ اينكه اين هنرمندان مرزي قائلند ميان توليدات صنايع‌دستي خود و آثار هنري كه مسلما برگرفته از تكنيك‌هايي است كه در توليداتشان هم از آنها استفاده كرده‌اند. دسته دوم هم هنرمنداني هستند كه از تكنيك و يا اثر توليد شده در صنايع دستي به عنوان ايده و مفهوم اثر خود استفاده كرده‌اند و مفهوم اثرشان در پيوند با كاركرد يا خاطره‌اي است كه ما از صنايع دستي داريم.
در مجموع با نگاه كردن به پيشينه دوسالانه فاين‌كرفت 3 دوره‌اي كه پشت سر گذاشته همچنين يادداشت‌هاي كيوريتور سال‌هاي گذشته و نظرات و يادداشت‌هايي كه پيرامون آن نوشته شده، مي‌توان دريافت بيشترين توجه در اين رويداد متوجه خلاقيت و تكنيكي است كه هنرمندان توانسته‌اند از آن استفاده كنند؛ زيرا اگر صنايع‌دستي را بيشتر بهره‌وري از تكنيك بدانيم، اين نمايشگاه بيشترين تمركز را به تكنيك و مهارت‌هاي هر منطقه و قوميت خاص اختصاص داده و از عنوان خلاقيت براي آن استفاده كرده است.