موزه و حفظ سنت‌‌ها
سيد احمد محيط طباطبايي
28 ارديبهشت مصادف با 18 ماه مه از سال 1970 ميلادي برابر با 1349 هجري شمسي از طرف شوراي بين‌المللي موزه‌ها به عنوان روز جهاني موزه انتخاب شد. از يك دهه بعد براي اين روز در هر سال يك رويكرد و شعار انتخاب شد كه به مدت يك سال همه موزه‌ها در سراسر جهان فعاليت‌هاي خود را منطبق با اين شعار قرار دهند. اين شعار يا رويكرد گاهي تا يك دهه حول محور يك موضوع قرار مي‌گرفت و هر سال از زاويه‌اي خاص به موضوعي واحد نگاه مي‌شد. امسال شعار روز جهاني موزه‌ها «موزه‌ها به عنوان كانون‌هاي فرهنگي آينده سنت» است؛ شعار بسيار مهمي براي عملكرد اصلي موزه‌ها به خصوص با در نظر گرفتن شرايط فعلي جهان در دهه معاصر.
موزه‌ها نه تنها شيوه‌هاي تاريخي و سنت‌هاي قديمي را مورد حفاظت قرار مي‌دهند بلكه اين شيوه‌ها را با معاصر‌سازي در اختيار جامعه مي‌گذارند تا جامعه بتواند مشكلات امروزي خود را با استفاده از اين حافظه تاريخي و با استفاده از اين شيوه و سنت كهن رفع كند. مثال واضح بر اين ادعا سيلاب سراسري امسال در ايران بود. اين بحران نشان داد، مهم‌ترين راه‌هاي جلوگيري از وقوع چنين فجايعي را مي‌توان در استفاده از شيوه سنتي بهره‌وري از آب و مديريت آب در كشور ايران دانست. مديريتي با سابقه چند هزار ساله كه بهترين روايتگر زنده اين سابقه موزه‌ها هستند. تفاوت دو شهر شيراز و اصفهان در مواجهه با اين سيل نشان داد كه چگونه ناديده گرفتن تجربه‌هاي تاريخي مي‌تواند منجر به رقم خوردن فاجعه‌اي انساني شود. همچنان كه در شيراز توجه نكردن به مسيل و شيوه‌هاي قديمي استفاده از محل عبور آب در محدوده دروازه قرآن باعث ايجاد فاجعه‌اي شد كه شاهد بوديم اما در اصفهان به دليل استمرار حيات عرض رودخانه زاينده‌رود با داشتن پل‌هاي تاريخي و قديمي همچون خواجو و سي‌وسه‌پل نه تنها سيلي جاري نشد بلكه بركتي شد براي اينكه آب به زنده‌رود بازگردد.
بنابراين مي‌توان گفت مفهوم عملي شعار امسال ايكوم دقيقا تجربه‌اي است كه مردم در مناطق سيل‌زده ايران تجربه كردند و شايد هيچ كس به قدر ما امروز از اهميت و دقت اين شعار آگاه نباشد. به همين سبب بهترين زمان است براي اينكه موزه‌هاي ما فعاليت خود را با اين رويكرد سامان دهند. همچنين علاقه‌مندان به حوزه فرهنگ و تاريخ به خصوص مردماني كه نگاه موزه‌اي دارند، بتوانند براي رفع مشكلات زندگي امروز جامعه ما از اين حافظه ارزشمند و ثروت مهم تاريخي كه در نگاه موزه‌اي به حيات خود ادامه مي‌دهد، بهره بگيرند تا روزگاري بهتر براي جامعه ما فراهم شود.