بازرگانان فلسطيني مخالفت خود با معامله قرن را اعلام كردند
معادله با حاصل جمع صفر
ميثم سليماني
پس از انتشار بخش‌هايي از اقدامات امريكا در خصوص اجراي طرح معامله قرن، واكنش‌ها به اين طرح نشان داد كه معامله قرن بنا نيست،گرهي از مشكلات فلسطيني‌ها باز كند، بلكه بناست به مشكلات آنها اضافه كند. دولت ترامپ كه به عنوان بخشي از معامله قرن نشستي را در بحرين طي ماه آينده ترتيب داده است، بنا دارد ميليون‌ها دلار براي اقدامات تجاري و اقتصادي در فلسطين گردآوري كند، اما به نظر مي‌رسد واكنش‌هاي منفي نسبت به اين نشست يك به يك از راه مي‌رسد. رهبران تجار فلسطيني كه تعدادي از آنها به اين نشست دعوت شده بودند، واكنش تندي نسبت به نشست منامه نشان دادند. به نوشته نيويورك‌تايمز بازرگانان فلسطيني كه برخي از آنها نيز اعلام كرده‌اند؛ دعوتنامه به دست آنها رسيده و حتي افرادي كه به نظر مي‌رسد بناست به اين نشست دعوت شوند، اين نشست را بسيار توهين‌آميز خواندند و آن را غيرقانوني دانستند.
ابراهيم برهم، مديرعامل شركت مهندسي الكترونيك صفاد كه يكي از بزرگ‌ترين شركت‌هاي حوزه فناوري در كرانه باختري محسوب مي‌شود، گفت: هرگونه سرمايه‌گذاري يك اشتباه است، فلسطيني‌ها اكنون در رنج هستند، چراكه هيچ راه‌حلي براي پايان بحران وجود ندارد. او در پاسخ به دعوت گفت: از شما بابت اين دعوت بسيار سپاسگزاريم، اما ما نخواهيم رفت. مقام‌هاي دولتي فلسطين نيز هر چند به نشست منامه دعوت نشدند اما آن را رد كردند. محمد اشتيه نخست‌وزير دولت خودگردان فلسطيني در واكنش به برگزاري نشست بحرين گفت: هيچ كس در مورد اين كنفرانس اقتصادي با ما مشورت نكرده است و پايان دادن به اين درگيري‌ها تنها بايد از طريق سياسي صورت گيرد كه اين راه‌حل پايان دادن به اشغال و تحقق حقوق مردم ما خواهد بود. او در نشست كابينه فلسطين گفت: حقوق ملت‌مان را به خاطر پول معامله نمي‌كنيم.
دولت ترامپ از ابتداي حضور در كاخ سفيد اميد زيادي به اجراي معامله قرن بسته است، اما بارها و بارها اعلام آن را به تعويق انداخته است. با اين حال مقام‌هاي رسمي دولت نشست بحرين را اولين قدم در بخش اقتصادي اين طرح توصيف كردند كه هدف آن احياي اقتصاد فلسطين است كه پس از آن پيشنهاداتي براي موضوعاتي همچون تعيين مرزها، وضعيت بيت‌المقدس و پناهجويان فلسطيني ارايه مي‌شود. اما امريكايي‌ها قصد دارند سرمايه‌گذاري اقتصادي را پيش از اعلام راهكارهاي سياسي انجام دهند. زاهي خوري كارآفرين فلسطيني- امريكايي نيز گفت: سرمايه‌گذاري اقتصادي در فلسطين پيش از پرداختن به آرمان‌هاي فلسطيني هيچ سرانجامي نخواهد داشت. خوري در ادامه گفت: اين اقدام كاملا بيهوده است، چراكه شما مي‌خواهيد زماني در مورد كيفيت زندگي مردم صحبت كنيد كه آنها تحت اشغال اسراييل قرار دارند. چنين اقدامي به مانند اين مي‌ماند كه شما در تلاشيد يك زن را خفه كنيد در حالي كه براي او همزمان مي‌خواهيد مانيكور انجام دهيد. خوري تاكيد كرد: اين اقدامات ابتدا بايد از ايجاد قلمرو و آزادي شروع شود و شما نمي‌توانيد با رشوه دادن و خريد مردم كارتان را شروع كنيد. اما جيسون گرينبلات نماينده ويژه دولت ترامپ در مذاكرات صلح در يك پست توييتري براي توضيح اقدامات خود گفت: براي ما روشن است كه نگاه اقتصادي ما در حال حاضر نمي‌تواند بدون مولفه‌هاي سياسي باشد و مولفه‌هاي سياسي بدون بحث اقتصاد موفق نمي‌شود.
اما با اين وجود بازرگانان فلسطيني اعلام كرده‌اند كه به دولت ترامپ نمي‌توانند اعتماد كنند، چراكه خط‌مشي رفتار آنها در خاورميانه توسط دست راستي‌هاي اسراييل تعيين مي‌شود. ايالات متحده، بيت‌المقدس را به عنوان پايتخت اسراييل به رسميت شناخت، سفارت خود را از تل‌آويو به بيت‌المقدس منتقل و كمك به دولت خودگردان و پناهندگان فلسطيني را متوقف كرد. تارك عقاد يك تاجر سعودي كه رييس يك شركت سرمايه‌گذاري عرب فلسطيني است كه در حدود 1900 نفر در آن مشغول به‌كار هستند نيز به نيويورك‌تايمز گفت: ما در خلأ زندگي نمي‌كنيم. هيچ چيز بدي در مورد اينكه برويم و گوش بدهيم وجود ندارد، مگر اينكه همان چيزي باشد كه در بيانيه كاخ سفيد در مورد نشست صادر شد، ارايه شود كه عملا هيچ محتوايي در مورد صلح ندارد. اين شرايط به مانند آن است كه من تمام حقوق شما را بگيرم اما بگويم بياييد در مورد اقتصاد صحبت كنيم.
البته سايت پوليتيكو نگاهي متفاوت از بحث معامله قرن ارايه مي‌دهد و معتقد است؛ معامله قرني كه امريكايي‌ها پيش مي‌برند شايد به صورت ناخواسته فضا را به سمتي ببرد كه به همان آرمان فلسطيني‌ها يعني تشكيل يك دولت واحد سوق دهد و دقيقا نقطه مقابل خواسته اسراييل و امريكا شكل بگيرد. گفته مي‌شود برخي فعالان و سياستمداران برجسته فلسطيني آرام آرام در كنار جرد كوشنر مشاور و داماد ترامپ در حال ريشه دواندن هستند. اين بدان معنا نيست كه آنها فكر مي‌كنند اين طرح منجر به حل مناقشه ده‌ها ساله با اسراييل خواهد شد، بلكه آنها اميدوارند فضا به نحوي در راستاي تشكيل يك دولت فراهم شود. پوليتيكو در مطلب خود به اين موضوع اشاره مي‌كند كه سال‌ها بود ايالات متحده و ساير كشورها به‌دنبال ايجاد راهكاري دوجانبه بودند، اما حالا دونالد ترامپ به عنوان رييس‌جمهور و جرد كوشنر به عنوان مشاور و داماد او در حال خاك كردن طرح دو كشوري هستند. طرحي كه بسياري بر اين عقيده هستند كه فلسطين از آن عبور كرده و ديگر كارايي خود را با شرايط موجود از دست داده است و حتي اكنون نمايندگاني در كنگره امريكا از جمله رشيده طالب مسلمان و فلسطيني‌الاصل حضور دارد كه معتقد به آرمان فلسطين يكپارچه است. در چنين شرايطي اگر امريكا و اسراييل بخواهند تنها يك دولت يكپارچه اسراييلي را اعلام كنند و اعراب تنها بخشي از كشوري شوند كه در آن زندگي مي‌كنند، حق راي و آزادي ندارند و اكثريت جامعه را نيز در اختيار دارند، عملا وضعيت فلسطين و اسراييل را در موقعيتي مانند شرايط آپارتايد در آفريقاي جنوبي قرار مي‌دهد. برخي معتقدند شايد شرايط كنوني يك درد كوتاه‌مدت براي فلسطيني‌ها باشد، چرا كه آن زمان توجه جهانيان به پيامد يك دولت اسراييلي كه در آن فلسطينيان از حق راي دادن برخوردار نيستند، مي‌تواند خواسته‌هاي آنها براي حقوق برابر براي همه شهروندان در نظر گرفته شود و آن زمان است كه شرايط سخت‌تر از گذشته براي اسراييلي‌ها پيش مي‌رود و اگر فشارها براي احقاق حق فلسطيني‌ها افزايش يابد، مي‌تواند فرآيند انتخابات به نفع فلسطيني‌ها رقم بخورد، چرا كه به لحاظ جمعيتي فلسطيني‌ها بيشتر خواهند بود. حمد جابر از موسسه حمايت از يك ملت با استدلال اينكه تنها بايد يك دولت در فلسطين شكل بگيرد، گفت: من فكر نمي‌كنم هدف آقاي ترامپ در راستاي كمك به فلسطيني‌ها باشد، اما من فكر مي‌كنم او به‌طور غيرمستقيم در حال كمك به مردم فلسطين است، چرا كه در واقع فلسطيني‌ها از راه‌حل دو دولتي نااميد شدند و فلسطيني‌ها نيز به دنبال يك جايگزين هستند.
واكنش عجيب امريكا و بحرين
«خالد بن احمد آل خليفه» بر موضع كشورش براي حمايت از آرمان فلسطين تاكيد كرد و مدعي شد كه برگزاري كنفرانس اقتصادي در منامه تنها با هدف تقويت منابع ملت فلسطين و حمايت از آن صورت مي‌گيرد.
به گزارش فارس، آل‌خليفه در صفحه توييتر خود نوشت: «موضع رسمي و مردمي بحرين همواره حمايت از ملت فلسطين براي بازپس‌گيري حقوق مشروع اين ملت اعم از سرزمين و دولت مستقل به پايتختي قدس شرقي و نيز حمايت از اقتصاد ملت فلسطين در تمامي مناسبت‌هاي بين‌المللي و دوجانبه بوده و هست.»
در طرف مقابل نيز سخنگوي منطقه‌اي وزارت خارجه امريكا اعلام كرد كه واشنگتن تصميم گرفت، كنفرانس اقتصادي منامه را بنا به درخواست دولت بحرين برگزار كند. به گزارش ايسنا و به نقل از روسيا اليوم، ناتان تك، سخنگوي منطقه‌اي وزارت خارجه امريكا در مصاحبه مطبوعاتي خود با بيان اين مطلب تاكيد كرد كه امريكا اين كنفرانس را فرصتي مثبت مي‌داند و واشنگتن به اين فرصت چشم اميد دوخته است.