S-400 نخريد

به نظر مي‌رسد هيچ كشوري نمي‌تواند به‌راحتي سامانه دفاع موشكي سري S روسيه را خريداري كند. ايران يكي از اين كشورها بود كه پس از سال‌ها سنگ‌اندازي‌هاي متعدد امريكا بر سر قرارداد خريد S-300 توانست درنهايت اين سامانه را تحويل بگيرد. حالا اين جريان براي تركيه آغاز شده اما به نحوي ديگر؛ تركيه قراردادي را براي خريد سامانه S-400 روسي به امضا رسانده اما امريكايي‌ها به هيچ عنوان از اين اتفاق راضي نيستند. پس از درخواست‌هاي متعدد براي جلوگيري از اجراي اين قرارداد، درنهايت امريكا رسما اعلام كرد كه يا تركيه بايد اين معامله چند ميليارد دلاري را با روسيه متوقف كند يا اينكه با مجازات‌ها و تحريم‌هاي شديد امريكا روبه‌رو خواهد شد.

شبكه خبري سي‌ان‌بي‌سي امريكا به نقل از منابع آگاه خبر داد كه احتمالا تركيه حدود دو هفته وقت خواهد داشت تصميم بگيرد كه آيا قصد دارد اين معامله تسليحاتي را متوقف كند يا اينكه مجازات‌هاي سنگين امريكا را در مقابل خريد سامانه S-400 بپذيرد.

به احتمال بسيار زياد در پايان هفته اول ماه ژوئن بايد تركيه در اين زمينه تصميم‌گيري كند كه به‌جاي خريد سامانه S-400 سامانه دفاع موشكي پاتريوت متعلق به ايالات‌متحده را خريداري كند يا اينكه از برنامه توليد جنگنده رادار گريز F-35 كمپاني «لاكهيد مارتين» خارج خواهد شد. اين درحالي است كه تركيه خسارت زيادي را در بحث سفارش و توليد جنگنده‌هاي F-35 متحمل مي‌شود، چراكه تركيه بخشي از سرمايه‌گذاري روي ساخت اين هواپيما را انجام داده و علاوه بر آن بايد تحريم‌هاي ايالات‌متحده را در اين جريان متحمل شود. در حال حاضر به نظر مي‌رسد كه پيشنهاد كنوني وزارت امور خارجه ايالات‌متحده امريكا آخرين پيشنهاد به تركيه است و همچنين مهلت درنظر گرفته شده آخرين زمان براي طرفين خواهد بود.

تركيه كه يك عضو ناتو محسوب مي‌شود، بناست ماه آينده سامانه موشكي S-400 خود را از روسيه تحويل بگيرد؛ سامانه‌اي كه طيف وسيعي از موشك هاو جنگنده‌ها را مي‌تواند رهگيري و منهدم كند. برخي بر اين عقيده هستند كه امريكايي‌ها به‌شدت نگران در معرض خطر قرار گرفتن تكنولوژي سامانه رادار گريز f-35 هستند؛ پلتفرمي گران‌قيمت كه سال‌ها براي توليد آن وقت صرف شده و گران‌قيمت‌ترين سلاح امريكايي محسوب مي‌شود، از همين رو برخي نگران آن هستند كه F-35 مقابل S-400 مورد آزمايش قرار گيرد. امريكايي‌ها معتقدند كه كشورهاي ناتو بايد تجهيزات نظامي را تهيه كنند كه با سيستم‌هاي ناتو سازگار باشد، از همين رو يك سيستم روسي با اين شرايط مطابقت ندارد. يك مقام وزارت خارجه امريكا كه نخواست نامش فاش شود عنوان كرد، تسليحات روسيه از استاندارد تسليحاتي ناتو برخوردار نيستند. وي افزود: ما بر اين عقيده هستيم كه اگر تحويل S-400 كامل شود، تركيه با پيامدهاي منفي جدي مواجه خواهد شد. گفتني است در سال 2017 آنكارا با وجود هشدارهاي ايالات‌متحده، قرارداد 5/2 ميليارد دلاري خريد S-400 را با كرملين به امضا رساند. اما از آن زمان به‌طور مرتب ايالات‌متحده تاكيد دارد كه خريد اين سيستم عواقب سياسي و اقتصادي بدي براي تركيه به همراه خواهد داشت.

پيش از خريد سامانه S-400 وزارت خارجه تركيه در سال‌هاي 2013 و 2017 پيشنهاد خريد سامانه موشكي پاتريوت از امريكا را ارايه داد، اما هر دو بار پيشنهاد آنكارا رد شد زيرا ايالات‌متحده مخالف انتقال فناوري موشكي حساس به كشور ثالث بود.

در عين حال تركيه شريك جدي توليد هواپيماي F-35 كمپاني لاكهيد مارتين، پيشرفته‌ترين جنگنده جهان است. طبق برنامه خلبان‌هاي تركيه‌اي مشغول آموزش براي استفاده از هواپيماهاي F-35 بودند و بنا بود اين جنگنده‌ها به‌زودي تحويل تركيه شوند، اما اكنون لاكهيد مارتين اعلام كرده كه اگر تركيه با روسيه معامله كند، مجبور خواهد شد زنجيره تامين خود را تغيير داده و برنامه تحويل F-35 به تركيه را به حالت تعليق درآورد و برنامه توليد را تغيير دهد.

در حال حاضر اگر تركيه قرارداد خود با روسيه را لغو كند شركت رايتون برنامه توليد سامانه دفاع موشكي پاتريوت را در دستور كار قرار مي‌دهد تا تركيه در يك دوره زماني كوتاه سامانه خود را دريافت كند.

سي‌ان‌بي‌سي به نقل از منابع آگاه گزارش داد كه سال گذشته تركيه در حال ساخت سايت و محل استقرار سامانه S-400 بوده است. به گفته اين منبع آگاه، ارزيابي اطلاعاتي كه شامل تصاوير ماهواره‌اي مي‌شود نشان از يك تاسيسات بتني و پناهگاه بود. اين ساختار متناسب با الگوي جاي‌گذاري سيستم S-400 روسيه است. گفته مي‌شود كه اگر تركيه بتواند S-400 را از كرملين در تابستان امسال دريافت كند انتظار مي‌رود كه اين سيستم تا سال 2020 آماده استفاده باشد. در حال حاضر اين سوال مطرح مي‌شود كه آيا تركيه به اين ضرب‌الاجل پاسخ مي‌دهد يا خير. تركيه همواره يكي از متحدان ناتو بوده و از طرح‌هاي توسعه‌اي ناتو نيز حمايت كرده كه اصلي‌ترين آن پروژه F-35 بود، اما عزم تركيه براي استفاده از سيستم موشكي ضدهوايي روسيه موجب نگراني در ايالات‌متحده و ديگر متحدان ناتو شده است، زيرا استفاده از هواپيماي F-35 در مكاني كه S-400 قرار دارد، مي‌تواند احتمال شناسايي اين هواپيما را تقويت كند و امريكايي‌ها دقيقا نگران همين موضوع هستند. از طرفي ديگر تركيه علاوه بر سرمايه‌گذاري، توليد‌كننده بخشي از قطعات F-35 محسوب مي‌شود. آلن لرد معاون وزير دفاع امريكا در حوزه تامين و نگهداري اعلام كرد كه ايالات‌متحده در جست‌وجوي جايگزين براي تامين قطعاتي است كه در حال حاضر در تركيه توليد مي‌شود.

معاون وزير دفاع همچنين چندي پيش به خبرنگاران اعلام كرد كه ايالات‌متحده همچنان به‌طور منظم با تركيه در حال گفت‌وگو است. ما كاملا به تركيه اعلام كرديم كه F-35 و S-400 با يكديگر ناسازگار هستند. ما تركيه را به عنوان يك متحد ناتو در سال‌هاي متمادي تربيت كرده‌ايم و نيروهاي آن در اين زمينه آموزش ديده‌اند و يكي از تامين‌كننده‌هاي خوب در برنامه F-35 بودند، ولي اكنون ما در تلاش هستيم تا زنجيره تامين F-35 كه از طريق تركيه تغذيه مي‌شود را جايگزين كنيم. اما او تاكيد كرد كه ما همچنان با تركيه كار مي‌كنيم و اميدواريم كه آنها نيز يك سيستم سازگار با ناتو براي سيستم دفاعي خود استفاده كنند.

در واكنش به خبر سي‌ان‌بي‌سي، اما ديميتري پسكوف سخنگوي رياست‌جمهوري روسيه در سخناني عنوان كرد، درخواست ايالات‌متحده از تركيه براي توقف خريد S-400 غيرقابل قبول است و اين قرارداد يك موضوع تمام شده است. او گفت: چنين اولتيماتومي از سوي امريكا را غيرقابل قبول مي‌دانيم. پسكوف تاكيد كرد: كرملين از اين واقعيت پيروي مي‌كند كه رجب طيب اردوغان رييس‌جمهوري تركيه بارها عنوان كرده اين اقدام عملياتي و تمام شده و اكنون نيز اين قرارداد در حال اجراست.