دونالد ترامپ: ايراني‌ها ملتي تروريست هستند
سارا معصومي
موضع‌گيري‌هاي زيگزاكي درباره ايران از سوي چهره‌هاي متفاوت دولت ايالات متحده امريكا همچنان ادامه دارد. هيچ‌كس نمي‌داند در سر دونالد ترامپ چه مي‌گذرد و آيا نقشه‌اي كه وي براي ايران در ذهن دارد با آنچه وزير خارجه يا مشاور امنيت ملي‌اش طراحي كرده‌اند، يكسان است؟ دونالد ترامپ هم ايراني‌ها را ملتي تروريست مي‌خواند هم شماره تلفن دفترش را با واسطه به ايراني‌ها مي‌رساند. هم مي‌گويد دلش با مردم ايران است هم افتخار مي‌كند كه به قول خودش با سخت‌ترين تحريم‌ها، ايران را از منظر اقتصادي در وضعيت بغرنجي قرار داده است. هم از تندروي‌هاي جان بولتون، مشاور امنيت ملي‌اش گلايه مي‌كند هم خبر رسانه‌ها درباره وجود اختلاف ميان وي و بولتون را تكذيب مي‌كند. وزير خارجه‌اش با سفر به عراق از ميزبان مي‌خواهد پيام واشنگتن مبني بر تمايل براي مذاكره و عدم تنش با تهران را به گوش ايراني‌ها برساند اما از سوي ديگر منابعي در داخل پنتاگون از طرحي براي اعزام نيروي امريكايي بيشتر به غرب آسيا خبر مي‌دهند. در حالي كه تهران و ترامپ هر دو مي‌گويند به دنبال جنگ نيستند و مذاكره هم نمي‌كنند اما سفرهاي متعدد چهره‌هايي كه يا به ميانجي‌گري ميان ايران و امريكا شهرت دارند يا رابطه مناسبي با امريكا دارند به تهران اين شائبه را به وجود آورده كه پيام‌هايي در حال رد و بدل شدن است. گمانه‌زني رسانه‌اي كه البته از سوي چهره‌اي چون يوسف بن‌علوي، وزير مشاور در امور خارجه عمان پس از سفر هفته گذشته به تهران رد شد اما سخنگوي شوراي عالي امنيت ملي بر آن صحه گذاشته و مي‌گويد:«سفر مقامات مسوول كشورهاي مختلف به ايران افزايش يافته است، عمدتا از امريكا نمايندگي دارند. برخي رسانه‌اي مي‌شود و پاره‌اي از سفرها نيز محرمانه مي‌ماند.»
بگو و مگوهاي ترامپ و ظريف
هيچ‌كس نمي‌داند هدف دونالد ترامپ از قرار دادن ايران در سر ليست پرونده‌هاي خارجي چيست؟ برخي مي‌گويند، ترامپ همزمان روي چند پرونده سياست خارجي قمار مي‌كند تا شايد يكي در فاصله يك سال مانده به انتخابات سراسري 2020 به برگ برنده‌اي براي وي تبديل شود، برخي در آن سوي ميدان مي‌گويند، ترامپ سر جهان را با تنش‌زايي با ايران يا تعميق بحران در ونزوئلا گرم كرده تا طرح رويايي خود براي به پايان رساندن مناقشه فلسطين و اسراييل موسوم به «معامله قرن» را پيش ببرد. رفتارهاي ترامپ و تيم وي وزنه هيچ‌كدام از اين دو تحليل را سنگين‌تر نمي‌كند اما به نظر مي‌رسد كه با در بن‌بست قرار گرفتن پرونده‌هاي كره‌شمالي و ونزوئلا فعلا تمركز تيم ترامپ بر تهران بيش از سايرين باشد. ايران و امريكا هيچ كانال ديپلماتيكي با هم ندارند اما در فضاي مجازي جواب يكديگر را مي‌دهند و حتي مي‌توان گفت كه گفت‌وگويي در همين فضا در ميان آنها در جريان است. امريكا پس از وضع تحريم‌هاي رنگارنگ عليه ايران، اقدام به نمايش نظامي در غرب آسيا كرده و در 10 روز اخير رسانه‌هاي امريكايي از احتمال اعزام نيرو به اين منطقه هم خبر داده‌اند. خبري كه دونالد ترامپ روز پنجشنبه ضمن رد آن عنوان كرد، فكر نمي‌كند نيازي به چنين كاري باشد. دونالد ترامپ كه چندي پيش در توييتر تهديد كرده بود اگر ايران دست به اقدام نظامي عليه امريكا بزند، پايان اين كشور خواهد بود باز هم در سخناني توهين‌آميز با اين ادعا كه ايران بازيگر بسيار خطرناك و بسيار بدي بوده، اعلام كرد:«آنها ملتي تروريست هستند و ما با اين كنار نمي‌آييم.»
كمتر از 24 ساعت پس از اين اظهارنظر دونالد ترامپ بود كه محمدجواد ظريف در حالي كه در سفر پاكستان به سر مي‌برد، پاسخ رييس‌جمهور امريكا را داد و گفت: آقاي ترامپ با اظهاراتش نشان داد اولا تاريخ نمي‌داند ثانيا مردم ايران را نمي‌شناسد ثالثا دارد ثابت مي‌كند آن ادعاهايي كه ايشان و همكاران‌شان در حمايت از مردم ايران مطرح مي‌كنند تا چه حد دروغ است. ايشان چند روز قبل گفت كه پايان ايران خواهد بود، ايران پايان ايشان را خواهد ديد ولي ايشان هيچ‌وقت پايان ايران را نخواهد ديد، ايران هزاره‌ها بوده و خواهد بود و يك كشور تازه به دوران رسيده نمي‌تواند اينچنين درباره ايران صحبت كند. اينها نشانگر آن است كه آقاي ترامپ حتي در مسير ظاهرسازي كه ديگران مي‌كنند، نمي‌تواند كاملا ادامه دهد و نيات واقعي و دروني خودش را درباره مردم ايران بروز مي‌دهد.
ظريف گفت: ايشان بارها مردم ايران را با لقبي(تروريست) كه فقط برازنده خودش است، متهم كرده است. اينكه مي‌گويم تروريسم شعار نمي‌دهد، ايشان اعلام كرده كه عليه مردم ايران جنگ اقتصادي مي‌كند و جنگ اقتصادي يعني ترور و تلاش براي تحميل يك ديدگاه سياسي از طريق فشار اقتصادي و جلوگيري از فروش غذا، دارو و مواد اوليه بر خلاف دستور ديوان بين‌المللي دادگستري و اينها يعني تروريسم اقتصادي. اگر كسي تروريست است شخص آقاي ترامپ است كه مرتكب تروريسم اقتصادي شده نه جمهوري اسلامي ايران كه همواره در صف مبارزه با تروريسم در اين منطقه بوده و حمايت ما از مردم عراق و سوريه در مقابله با تروريسم بارها توسط اين مردم مورد قدرداني قرار گرفته و اين واقعيتي است كه همه بر آن اذعان دارند.
مجيد تخت‌روانچي، سفير و نماينده دايم جمهوري اسلامي ايران در سازمان ملل متحد در نيويورك در واكنش به سخنان سخيف ترامپ در تروريست خواندن ملت ايران تصريح كرد: حرف‌هاي متناقض رييس‌جمهور امريكا درباره ايران نشانه روشني از خصومت بي‌حد و حصر وي نسبت به ايران و ملت بزرگ ايران است.
وي با بيان اينكه اين مواضع براي ما ناآشنا نيست، افزود: زيرا آن را در ادامه تحريم‌هاي ظالمانه امريكا قابل تفسير مي‌دانيم كه آن هم نمونه بارز ديگري از خصومت با ملت ايران است. اين سخنان سخيف بيش از هر چيز نمايانگر بي‌اطلاعي از تاريخ چند هزار ساله ايران و عدم شناخت نسبت به مردم ايران است. ايران بزرگ‌ترين قرباني و در عين حال قدرتمندترين دشمن تروريسم در منطقه بوده و هست و نابودي داعش و ديگر گروه‌هاي تروريستي مشابه در سال‌هاي اخير جزو آخرين اقدامات ايران در اين زمينه بوده است كه آقاي ترامپ در جريان فعاليت‌هاي انتخاباتي خود به مبارزه ايران با داعش اذعان كرده بود. اصرار آقاي ترامپ به استفاده از ادبيات توهين‌آميز عليه ملت ايران، عزم مردم ما را در مقاومت عليه سياست فشار و ارعاب دو‌چندان مي‌كند.
داستان همواره داغ ميانجي
همه براي ميانجي‌گري ميان تهران و واشنگتن اعلام آمادگي كرده‌اند: از ژاپن تا اروپايي‌ها، از عراق تا پاكستاني‌ها و البته عمان كه نامش با پرونده مذاكرات محرمانه ميان ايران و امريكا در دوره باراك اوباما، رييس‌جمهور پيشين امريكا گره خورده است. سفر هفته گذشته «يوسف بن‌علوي» وزير خارجه عمان به تهران و ديدار با همتاي ايراني در پاويون فرودگاه اين شائبه را تقويت كرد كه وي شايد حاوي پيامي براي ايران بوده است. بن‌علوي در تازه‌ترين گفت‌وگوي خود اين ميانجي‌گري را نه تاييد و نه تكذيب مي‌كند اما تاكيد دارد كه براي كاستن از سطح تنش ميان دو طرف تلاش مي‌كند. به نظر مي‌رسد كه بن‌علوي در تهران از محمدجواد ظريف خواسته كه ايران خويشتن‌داري بيشتري در برابر جنگ رواني امريكا در منطقه غرب آسيا از خود نشان بدهد. بن‌علوي در گفت‌وگوهايي كه پس از ديدار با ظريف داشت، تاكيد كرد كه در صورت وقوع جنگ، همه جهان متضرر خواهد شد. وي جامعه جهاني را به تلاش و همكاري با عمان براي ممانعت از وقوع جنگ و خطرات آن فراخواند.
در حالي كه برخي از منابع امريكايي ادعا مي‌كنند، دولت امريكا از طريق واسطه‌هايي براي ايران پيام رسانده و به نظر مي‌رسد اين پيام‌رساني از سوي عادل عبدالمهدي، نخست‌وزير عراق به حقيقت نزديك است اما واشنگتن به شكل رسمي هر گونه ارسال پيام از طريق عمان به تهران را تكذيب اما تاكيد كرده كه تلاش برخي كشورها براي تنش‌زايي با ايران را تحسين مي‌كند.
در حال حاضر آنچه پيش‌بيني سطح تنش ميان ايران و امريكا را سخت كرده، احتمال درگيري نظامي ميان نيروهاي دو طرف در منطقه غرب آسياست. نيروهايي كه هر كدام ديگري را تروريست مي‌خوانند. خبرگزاري رويترز در گزارشي به نقل از محمدجواد ظريف آورده كه اگر حادثه‌اي مانند سال 2016 (بازداشت 10ملوان امريكايي توسط سپاه پاسداران ايران) ميان دو كشور رخ بدهد اين بار تهران و واشنگتن كانال ارتباطي مستقيمي با هم نخواهند داشت و امكان اينكه بتوان از چنين حوادثي جلوگيري كرد به دليل همين نبود كانال ديپلماتيك وجود ندارد. البته مايك پمپئو، همتاي امريكايي ظريف مانند وي فكر نمي‌كند و مي‌گويد «كانال‌هاي زيادي هستند كه ما مي‌توانيم ارتباط داشته باشيم.» رويترز در بخش‌هاي ديگري از اين گزارش از 3 كشور عمان، سوييس و عراق به عنوان واسطه‌هايي نام مي‌برد كه مي‌توانند در صورت نياز كار پيغام‌رساني را انجام بدهند. اين خبرگزاري انگليسي به نقل از يك مقام امريكايي كه نخواسته نامش فاش شود، ادعا كرد:«روز سوم ماه مه(13 ارديبهشت) زماني كه امريكا از طريق گزارش‌هاي اطلاعاتي قوي متوجه طرح ايران براي حمله به منافع امريكا شده بود از طريق يك طرف سوم پيام‌هايي به ايران ارسال كرد.» ژنرال ژوزف دانفورد، رييس ستاد مشترك ارتش امريكا نيز روز 8 ماه مه به نمايندگان كنگره گفته بود، پيام‌هايي (به ايران) ارسال شد تا مطمئن شويم كه ايران متوجه شود ما تهديدها را تشخيص داده‌ايم. به گزارش رويترز «مايكل والتز» نماينده امريكايي در اين زمينه گفت:«دانفود به نمايندگان پشت درهاي بسته گفت كه يك پيام به قاسم سليماني، فرمانده سپاه قدس ايران ارسال كرده است.»
تهران عقب ننشست، ترامپ كوتاه آمد
تهران و واشنگتن تا چه اندازه به جنگ نزديك شده‌اند؟ تي‌آر‌تي در تحليلي در اين باره مي‌نويسد: پس از آنكه دونالد ترامپ رسما ايران را تهديد كرد، تهران هيچ نشانه‌اي از كوتاه آمدن يا ترسيدن از خود بروز نداده است. در حالي كه دولت ترامپ بر حجم تنشآفريني با ايران افزوده و ادوات جنگي در خليج فارس مستقر كرده است هيچ نشانه‌اي از عقب‌نشيني از تهران ديده نمي‌شود. در سايه جان بولتون، مشاور امنيت ملي، دونالد ترامپ رويكرد سختگيرانه‌تري نسب به ايران اتخاذ كرده است. با اين وجود تهران ثابت كرده كه اگر پاي موضع‌گيري‌هاي تند و تيز به ميان آيد اين كشور هم كوتاه نخواهد آمد. در داخل ايران موضع‌گيري‌هاي سياسي عليه امريكا تند و تيزتر از قبل شده است. همزمان كارشناسان اهل فن هم تذكر مي‌دهند كه ايران با جمعيت 80 ميليوني، ارتشي منسجم و قدرتمند همچنين شبه‌نظامياني مورد حمايت در سرتاسر منطقه غرب آسيا را نبايد با عراق اشتباه گرفت. امريكا در سال 2003 ميلادي با حمله به عراق، كشوري را هدف قرار داد كه نيمي از جمعيت امروز ايران را داشت و البته از شكاف‌هاي قومي هم رنج مي‌برد همين عراق هم مورد آساني براي امريكا نبود. امريكا بيش از 4 هزار سرباز خود را در اين نبرد از دست داد و جنگ شيعه و سني هم در اين كشور سال‌ها پس از حمله امريكا ادامه يافت. ايراني‌ها تجربه ارزنده‌اي در جنگيدن دارند و پس از انقلاب اسلامي جنگ تقريبا يك دهه‌اي با عراق را تجربه كردند. برخي از كارشناسان مسائل نظامي ايران در امريكا هشدار مي‌دهند كه اگر جنگي حادث شود، ارتش ايران مي‌تواند به سهولت 3 ميليون سرباز رديف كند. همين كارشناسان به امريكا هشدار داده‌اند كه اگر جنگي با ايران و نيروهاي نيابتي تهران در منطقه رخ بدهد، امريكايي‌ها بايد خود را براي نبردي فراتر از جنگ‌هاي متعارف آماده كنند. هفته گذشته بود كه محمدجواد ظريف در پاسخ به تهديد دونالد ترامپ به وي يادآوري كرد كه وي به چيزي اميد دارد كه اسكندر، چنگيز و ديگر متجاوزان به ايران هم در رسيدن به آن ناكام مانده‌اند. اما سوال اين است كه آيا رييس‌جمهور امريكا پيام وزير خارجه ايران را گرفت؟ به نظر مي‌رسد كه نشانه‌ها، ترامپ را آرام كرده و او به كارمند خود در پنتاگون يادآوري كرده كه به دنبال جنگ با ايران نيست.
شام كاري وزير ايراني با سناتور امريكايي
ايران با برخي چهره‌هاي دموكرات در كنگره امريكا در تماس است. اين جمله‌اي است كه در چندماه اخير و به خصوص با بالا گرفتن سطح تنش سياسي ميان تهران و كاخ سفيد در رسانه‌هاي متفاوت مطرح مي‌شود و حتي حساسيت كاخ‌سفيد نشين‌ها را هم برانگيخته است. سايت پاليتيكو يك هفته پس از آنكه خبرنگار اين رسانه امريكايي ادعا كرد، صفحه تلفن سناتور دايان فينشتاين را ديده كه نام محمدجواد ظريف، وزير خارجه ايران روي آن به چشم مي‌خورد، ادعا كرده كه ظريف و سناتور دايان فينشتاين چند هفته پيش در جريان سفر وزير خارجه ايران به نيويورك با هم ديدار كرده‌اند.
براساس ترجمه خبرگزاري فارس از اين خبر، دفتر اين سناتور امريكايي در مورد شام كاري فينشتاين و ظريف گفته است كه اين ديدار با «مشورت وزارت خارجه» امريكا صورت گرفته است. در بيانيه دفتر اين سناتور آمده است:«دفتر پيش از اين ديدار با وزارت خارجه در تماس بود تا هم به آنها اطلاع دهد كه اين ديدار صورت مي‌گيرد و هم آخرين اطلاعات را از فعاليت‌هاي ايالات متحده و ايران دريافت كند.» يك مقام وزارت خارجه امريكا به پاليتيكو گفته است كه اين ديدار به درخواست اين وزارتخانه انجام نشده است. كاخ سفيد هم از اظهارنظر در اين مورد خودداري كرده است. فينشتاين كه رييس سابق كميته اطلاعات سناست از منتقدان سياست خارجي «دونالد ترامپ» رييس‌جمهور امريكا به شمار مي‌آيد و اخيرا چند بار از كاخ سفيد خواسته به جاي تنشآفريني براي گفت‌وگو با ايران تلاش كند.
«عليرضا ميريوسفي» سخنگو و رايزن مطبوعاتي دفتر نمايندگي جمهوري اسلامي ايران در سازمان ملل متحد در نيويورك در خصوص انتشار خبر ديدار محمدجواد ظريف با «دايان فينشتاين» سناتور دموكرات عنوان كرد:«اين جلسه در راستاي روند عادي(نرمال) جلسات نمايندگي ايران با اعضاي كنگره انجام شده است.»