عملي شدن اينستكس
راه مقابله با بازتوليد زنجاني‌ها
علي بيگدلي
تحريم‌هاي امريكا به منظور به صفر رساندن صادرات نفت ايران آغاز شده است و رايزني‌هاي پيچيده‌اي بين كشورهاي خريدار نفت از تهران و امريكا به منظور مقابله با دور زدن تحريم‌ها توسط ايران در حال جريان است تا از هر طريق ممكن جلوي صادرات نفت ايران را بگيرند.
با وجود تمامي اين تلاش‌ها ايران مرتبا اعلام مي‌كند به صادرات نفت خود ادامه خواهد داد و در تلاش است، اجازه ندهد كه ايالات‌متحده به خواست خود برسد. واقعيت هم اين است كه اگر ايران به دقت به پيرامون خود نگاه كند به علت مرزهاي طولاني و كشورهاي همسايه فراوان از مزيت لازم برخوردار است كه در مقابل اين خواست امريكا مقاومت كند. البته اين مورد بسته به ديپلماسي و قدرت چانه‌زني و رابطه مثبت ايران با كشورهاي منطقه دارد.
از سوي ديگر البته برخي اخبار حاكي از آن است كه صادرات نفت ايران با محدوديت‌هايي نيز روبه‌رو شده است؛ كه به نظر مي‌رسد اينگونه اطلاعات درست نيست زيرا راه‌هاي مقابله با تحريم عملا روي آب چندان مشكل نيست و در گذشته نيز ايران با توسل به اين روش‌ها تحريم‌ها را دور زده است. ضمن اينكه در شرايط جوي خاص دقت در رصد كشتي‌ها نيز از طرف دشمنان كاهش مي‌يابد و عموما معاملات در چنين شرايطي به راحتي در بازارهاي عمده‌‌فروشي سطح درياها صورت مي‌گيرد.
البته راه‌هاي زيادي براي دور زدن تحريم وجود داشت اما فردي به نام رضا ضراب بعد از دستگير شدن در امريكا احتمالا در اين ارتباط مرتكب خيانت‌هايي شده است. از اين منظر مشكلاتي براي دور زدن تحريم براي ايران به وجود خواهد آمد. البته رييس‌جمهور اعلام كرده كه براي مقابله با تحريم‌ها و صادرات نفت مسيرهايي گشايش يافته است. هر مقدار اين مسير‌ها تحت كنترل باشد، فساد در صادرات نفت در دوران تحريم كاهش خواهد يافت.
واقعيت آن است كه امريكا از تكيه‌گاه نفت، قيمت نفت و تحريم‌ها همواره عليه ايران استفاده كرده است و هيچ چاره‌اي وجود ندارد جز اينكه دولتمردان به اين سمت حركت كنند كه طي يك برنامه‌ريزي مدون به سمت اقتصاد بدون نفت گام بردارند. ضمن اينكه اين مورد را هم بايد در نظر گرفت در شرايطي كه امريكا قصد دارد پتروشيمي ايران را هم تحريم و از اين منظر صادرات غيرنفتي ايران را هم فلج كند بايد چاره‌اي انديشيد.
واقعيت آن است كه دور زدن تحريم‌ها توسط بابك زنجاني‌ها مسير درستي نيست زيرا عموما نمي‌توان حجم اين معاملات را كنترل كرد و مجددا فسادهاي نفتي را شاهد خواهيم بود. بهترين روش آن است كه ايران با در نظر گرفتن موقعيت منطقه‌اي خود و قدرت ديپلماسي ديپلمات‌هايش اقدام به ايجاد مسيرهاي ارتباطي با ساير كشورها كرده تا از محاصره اقتصادي خارج شود. شايد اگر اينستكس اجرايي شود شاهد كاهش فشار بر ايران و عدم بازتوليد بابك زنجاني‌ها باشيم.
تحليلگر سياست خارجي