معلمان‌خريد خدمتي را دريابيد
محمدرضا نيك‌نژاد
خريد خدمات آموزشي طرحي است كه در آن در برخي مناطق مدرسه‌ها به موسسان مدرسه‌هاي غيردولتي واگذار شده و موسس به ازاي دريافت پول از دولت، اداره مدرسه و به‌كارگيري معلم را بر عهده مي‌گيرد. معلمان طرف قرارداد در اين طرح با دولت ارتباطي ندارند و از اين رو هيچگاه نمي‌توانند ادعاي استخدام در آموزش و پرورش را داشته باشند. به گفته دست‌اندركاران با اجراي اين طرح بسياري از مناطق محروم زير پوشش تحصيلي قرار گرفته و البته در هزينه‌ها نيز صرفه‌جويي مي‌شود. گرچه درباره طرح «خريد خدمات آموزشي» بحث‌هاي فراواني شده است اما تاكنون تغييري جدي در وضعيت معلمان شاغل در آن رخ نداده و آنان به‌شدت در شريط نامناسبي دچار بهره‌كشي موسسه‌هاي غيردولتي، به طور مستقيم و دولت به شكل غيرمستقيم قرار دارند. براي نمونه كمترين دستمزد مصوب وزارت كار اندكي بيش از 900 هزار تومان است اما معلمان خريد خدمتي دستمزدهايي نزديك به 500 هزار تومان و حتي كمتر را دريافت مي‌كنند چراكه روزِ كاري آنان 4 و نيم تا 5 ساعت است و با «برآوردهاي كمي» كارفرمايان‌شان، آنان نصف روز كار مي‌كنند! روزهاي پنجشنبه نيز كه تعطيل هستند و.... اين وضع به‌شدت در كاهش دريافتي آنان موثر است. از سوي ديگر روزهاي تعطيل رسمي، تعطيلات تابستاني و همه تعطيلات خواسته و ناخواسته نيز از حقوق ماهيانه‌شان كسر شده و دريافتي آنان- كه اكثرشان داراي مدارك كارشناسي يا كارشناسي ارشد هستند- را به كمترين ميزان دريافتي در كشور مي‌رساند! بيمه اين معلمان در ماه‌هاي تدريس 15 روزه بوده و در ماه‌هاي تعطيل نيز صفر است! و همه اينها در حالي است كه دستمزدهاي‌شان ماه‌ها عقب مي‌افتد و كسي هم پاسخگوي چنين رفتارِ ظالمانه‌اي نيست! اما قوزِ بالا قوزِ اين معلمان قراردادهايي است كه با موسس مي‌بندند! كه به گفته همكاري نكته‌سنج مي‌توان آن را «تركمنچاي آموزشي» ناميد! در يك مورد متن قرارداد چنين است: «اينجانب ..... با علم به اينكه پرداخت حقوق زماني است كه اداره كل آموزش و پرورش مبلغ قرارداد را به حساب موسس يا كارفرماي اينجانب واريز كند از بابت تاخير در پرداخت حقوق معادل مدت كاركردِ حضور در مدرسه هيچ‌گونه اعتراضي نداشته و متعهد مي‌شوم عدم پرداخت به موقع حقوق تاثيري در كار و انجام وظيفه و حضور در مدرسه و تدريس در كلاس نداشته باشد.
چنانچه مدير مدرسه عدم رضايت از رفتار شغلي و حرفه‌اي و اخلاقي اينجانب يا عدم حضور در آموزشگاه را به موسس گزارش كرد يا هر زمان كه به تشخيص مراجع ذي‌صلاح عدم صلاحيت خدمتم در آموزشگاه محرز شد يا اينكه طبق مقررات طرح شرايط لازم را نداشتم با كمال ميل تفويض اختيار فسخ قرارداد به موسس مينمايم. او حق دارد به صورت يكطرفه قرارداد اينجانب را فسخ و فرد ديگري را جايگزين نمايد و با توجه به اينكه هفته‌اي ...... ساعت انجام وظيفه مينمايم معادل كاركرد آن، بيمه شوم. در صورت امكان بدين وسيله درخواست مينمايم كه گزارش و حق بيمه به صورت كامل بيش از كاركرد 30 يا 31 روز به بيمه ارسال فرماييد. مابه‌التفاوت آن را كه ...... روز مي‌شود مبلغ آن را به موسس پرداخت مي‌‌نمايند. اينجانب نسبت به پرداخت اين اضافه بيمه و عدم پرداخت حقوق كامل ماهيانه در دبستان مذكور و كارفرماي خود آقاي ...... از طريق واريز به حسابم هيچ‌گونه ادعايي نداشته و من بعد حق هرگونه ادعا و شكايتي در رابطه با قانون كار نسبت به دبستان .... و موسس محترم آقاي ..... را در اين رابطه از خود سلب مينمايم.» آيا در بندهاي قرارداد نبايد هيچ حقي براي معلم قائل شد؟ اگر موسس يا مدير به هر دليلي- از جمله سليقه شخصي- معلم را اخراج كرد معلم با استناد به كدام بند يا به كجا شكايت برد؟ آيا مفاد قرارداد بالا زمينه سوءاستفاده‌هاي گوناگون از معلمانِ بي‌دفاع را فراهم نمي‌كند؟ آيا دست‌اندركاران اجرايي اين طرح يا كساني كه از آن دفاع مي‌كنند حاضرند كه دختران، پسران، خواهران و برادران خود را به دورترين و محروم‌ترين مناطق كشور با اين شرايط استثمارگونه بفرستند؟ شايد بگويند: خب اين معلمان مي‌توانند نپذيرند، زوري كه نيست! اين ديدگاه در برابر خيل جوانان تحصيلكرده به‌كار آن‌چنان بي‌انصافانه است كه پاسخ ندادن به آن بهتر است! آيا سزاور نيست حالا كه اين معلمان تلاشگر نياز آموزش و پرورش و فرزندان اين مرز و بوم را برآورده مي‌كنند دست‌كم منصفانه‌تر و در شرايط عادلانه‌تري به كارشان گرفت؟ آيا ...