كتابخانه
خطاي روشنگري
آيزايا برلين فيلسوف و نظريه‌پرداز سياسي و استاد دانشگاه و جستارنويسي بريتانيايي بود.
آيزايا برلين يكي از پركارترين فيلسوفان سياسي قرن بيستم است كه از او آثار متعددي در زمينه‌هاي پژوهشي متنوعي از موسيقي و ادبيات گرفته تا سياست و شاخه‌هاي گوناگون فلسفه بر جاي مانده است. اما برجستگي و درخشندگي او در اين مسائل متفرق و گوناگون، همه جا به يك اندازه نبوده است. نام آيزايا برلين دهه‌هاست كه بيش از هر چيز يادآور پژوهش فلسفي در حوزه انديشه ليبرال است؛ حوزه‌اي كه عرصه نوآوري‌هاي تامل‌برانگيز و هوشمندانه او در باب فلسفه سياسي نيز بوده است. او در عين حال از جمله كامياب‌ترين فيلسوفان سياسي ليبرال در جلب توجه شارحان و ناقدان انديشه ليبرال به شمار مي‌رود. از اين رهگذر مي‌توان او را در زمره كم‌شمار فيلسوفان سياسي صاحب سبك و جريان‌ساز قرن بيستم دانست.
وحدت موضوعي آثار برلين از تمركز مستمر او بر آنچه خطاي اصلي روشنگري مي‌دانست، ريشه مي‌گرفت: به گمان برلين لغزش اصلي انديشه روشنگري باور به اين بود كه حقيقت يكي است و آمال بشر در رويارويي با يكديگر قرار نمي‌گيرند. او از ويكو، هردر و رمانتيك‌هاي آلمان اين انديشه را فرا گرفته بود كه بعضي از اهداف انسان‌ها با هم ناسازگار و بي‌تناسب است؛ براي مثال: عدالت و رستگاري، يا آزادي و برابري با هم جمع نمي‌آيند و در علوم انساني بينشي كه بتواند اين تناقض را حل كند، وجود ندارد. او نيك گفته است كه معرفت نمي‌تواند ما را از دو راهه‌هاي پيش روي‌مان برهاند. «ما مجبور به انتخاب هستيم و هر انتخابي ممكن است ضايعه‌اي جبران‌ناپذير باشد. مدينه فاضله نه تنها تحقق‌ناپذير است كه مفهومي ناسامان‌مند هم هست و تلاش براي ساختن بهشت روي زمين، ناگزير به جباريت مي‌انجامد. آرمان‌ها و اصول اخلاقي بسيارند اما نهايتي دارند و بايد در افق توانايي‌هاي انسان قرار داشته باشند.» برلين معتقد بود خودفريبي است اگر باور كنيم برابري مي‌تواند با آزادي در آشتي باشد. كثرت‌گرايي برلين، ليبراليسم را از باور ساده‌لوحانه به پيشرفت و كمال‌گرايي جدا مي‌كند. او اعتقاد دارد كه كمال‌گرايي در هر نظامي منجر به توتاليتاريسم مي‌شود. «ويكو و هردر» نوشته آيزايا برلين با ترجمه ادريس رنجي توسط انتشارات ققنوس براي اولين بار منتشر شده است.
امر رمانتيك
«رمانتيسم آلماني» براي بررسي جنبه‌هاي مختلف مرحله نخست رمانتيسم آلماني نوشته شده است. فردريك بيزر، نويسنده اين اثر استاد فلسفه دانشگاه سيراكيوز است كه او را به عنوان يكي از بزرگ‌ترين مورخان فلسفه آلمان در جهان انگليسي‌زبان مي‌شناسند. مطالب و مقالات كتاب «رمانتيسم آلماني» با وجود ربط منطقي‌شان مي‌توانند به صورت مستقل مورد مطالعه و استفاده قرار بگيرند.
عنوان اصلي اين كتاب با اشاره‌اي تلويحي به نقل قولي از فردريش شلگل «امر رمانتيك» است اما براي روشن‌تر شدن ذهن مخاطب فارسي‌زبان، مترجم نام «رمانتيك آلماني» را براي آن انتخاب كرده است. سيدمسعود آذرفام در مقام مترجم اين كتاب معتقد است «امر رمانتيك» يا «رمانتيك آلماني» را مي‌توان يكي از اصيل‌ترين تفاسير رمانتيسم دانست كه نويسنده آن با دقت و باريك‌بيني كم‌نظيري همچنين وسعت دانشش درباره متون اصلي رمانتيك‌ها بر آن بوده تا با نقد سنت‌هاي تفسيري بديل، تفسير بديع خودش را عرضه كند.
اين كتاب ۱۰ فصل يا مقاله اصلي دارد كه عناوين‌شان به اين ترتيب است: معناي «شعر رمانتيك»، رمانتيسم آلماني اوليه: مشخصه، رمانتيسم اوليه و روشنگري، رمانتيسم اوليه و سنت افلاطوني، حاكميت هنر، مفهوم بيلدونگ در رمانتيسم آلماني اوليه، فردريش شلگل؛ رمانتيسم مرموز، پارادوكس متافيزيك رمانتيك، كانت و فلسفه طبيعت، دين و سياست در رمانتيسم اوليه. اين تاكيد بر آزادي است كه شرح رمانتيك از تعليم و تربيت زيبايي‌شناختي را از پيشينه تاريخي آن در مكتب لايب‌نيتسي- وُلفي جدا مي‌كند. اما آيا اين چيزي نيست كه بايد انتظارش را مي‌داشتيم؟ در بخشي از اين كتاب مي‌خوانيم:«اين است كه آنان با مصالحه با وضع موجود اجتماعي و سياسي، آزادي خويش را ترك گفته‌اند. تعليم و تربيت رمانتيكي كه مقتضي دهه ۱۹۷۰ باشد چنين است: رهايي روح از هر شكلي از ظلم و ستم اجتماعي و سياسي».
«رمانتيسم آلماني» با نام فرعي مفهوم رمانتيسم آلماني اوليه نوشته فردريك بيزر با ترجمه سيدمسعود آذرفام توسط انتشارات «ققنوس» به تازگي منتشر شده است.
از موضوعات جذابي كه در اين كتاب مورد بحث قرار گرفته‌اند، مي‌توان به تفسير معيار، خير اعلي، واكنش در برابر مدرنيته، تفاسير پست‌مدرن و ماركسيستي، رومانتيسم در برابر روشنگري، ميراث افلاطوني، قدرت عشق، اسپينوزاگرايي احيا شده، پيوند مبارك ايده‌آليسم و رئاليسم، كليشه نوكانتي، برخي كليشه‌هاي مزاحم، فيشته در برابر اسپينوزا و... اشاره كرد.