بحث حضور زنان در ورزشگاه‌ها هنوز به فرجام روشني نرسيده است
دولت موافق است يا مخالف؟
علي كربلايي
بعد از اتفاقاتي كه در روزهاي گذشته رخ داده، مقامات دولتي و اعضاي هيات دولت واكنش‌هايي به موضوع حضور زنان در ورزشگاه‌ها داشته‌اند كه با هم متناقض است. علي ربيعي، سخنگوي دولت در اين مورد گفته:«دولت موافق حضور زنان در ورزشگاه‌هاست و طبق گزارش وزير ورزش، زيرساخت‌هاي لازم مثل معبر، مكان، سرويس‌هاي جداگانه در همه ورزشگاه‌ها آماده است.» او در پاسخ به پرسشي درباره پاسخ دولت به مطالبات زنان براي ورود به ورزشگاه‌ها و مطالبات اجتماعي آنها اظهار كرد:«جامعه هم مطالبات اقتصادي، سياسي و اجتماعي دارد و هيچ كدام از اين مطالبات به نفع ديگري قابل حذف نيست. دولت تمهيداتي مي‌انديشد تا انتخابات با مشاركت حداكثري برگزار شود و مردم گزينه‌هاي زيادي براي انتخاب پيش روي خود داشته باشند. يكي از پاسخ‌هاي محكم ايران به تحريم‌كنندگان، انتخاباتي با حضور پرشور مردم است.» ربيعي ادامه داد:«خواست زنان در جايگاه‌هاي اجتماعي حرف درستي است. مسووليت زنان در برخي وزارتخانه‌ها به 30 درصد رسيده است. 66 درصد اشتغال را زنان تشكيل مي‌دهند. موضوع مرحومه سحر و حضور زنان در ورزشگاه يكشنبه پيش در دولت مطرح شد. دولت موافق حضور زنان در ورزشگاه‌هاست و طبق گزارش وزير ورزش، زيرساخت‌هاي لازم آماده است و ورزشگاهي نيست كه اين زيرساخت‌ها را نداشته باشد. خانم‌ها فعلا مي‌توانند در همه بازي‌هاي ملي حضور يابند. با رعايت ملاحظات شرايط دارد به سمتي پيش مي‌رود كه زنان در مسابقات ليگ حضور يابند. تاكيد شد كه تصميم‌گيري‌ها بايد سرعت داشته باشد. توصيه مي‌كنيم كه مردان هم بايد ملاحظات اخلاقي را رعايت كنند تا برخي نگراني‌ها رفع شود. ما براي همه اين نگراني‌ها احترام قائل هستيم.»
در حالي كه سخنگوي دولت از عزم دولت براي ورود زنان به ورزشگاه‌ها و آماده بودن زيرساخت‌ها صحبت كرده، رييس دفتر رييس‌جمهور در اين باره نظرات ديگري دارد. محمود واعظي، رييس دفتر رييس‌جمهور در پاسخ به سوالي پيرامون خودسوزي اخير يك دختر گفت:«خانم ابتكار گروهي را به بيمارستان براي عيادت اين فرد فرستاد و با خانواده اين فرد صحبت كردند، خانواده ايشان گفتند كه او مشكلاتي داشته لذا ما از يك طرف با خانواده او ابراز همدردي مي‌كنيم و از سوي ديگر به هيچ وجه اقدام به خودسوزي را تاييد نكرده و نمي‌پسنديم. حقوق خانم‌ها بايد اجرايي شود، آقاي رييس‌جمهور گفتند كه انتخابات مجلس و رياست‌جمهوري بهترين فرصت است تا بتوانيم خواسته‌هاي خود را بيشتر مطرح كنيم.» اما او در پايان سخنانش گفت:«در دولت چند ماه قبل در اين خصوص صحبت كرديم، اعتقاد ما اين است كه اگر فضاي ورزشگاه‌ها مناسب حضور خانم‌ها باشد از نظر ما منعي ندارد اما با فضاي فعلي كه طرفداران تيم‌ها عليه يكديگر فحش مي‌دهند و درگيري وجود دارد، حضور زنان در ورزشگاه به مصلحت نيست. وزير ورزش مامور شد تا با ليدرهاي تيم‌هاي ورزشي صحبت كند تا فضا از نظر اخلاقي براي حضور زنان فراهم و علاوه بر اين جاي مناسبي براي ورود خانم‌ها، دستشويي و نشستن آنها آماده شود. اگر فضا در ورزشگاه اخلاقي و درست باشد از نظر ما حضور زنان در ورزشگاه‌ها منعي ندارد.» كاملا پيداست كه صداي واحدي از دولت به گوش نمي‌رسد و رييس دفتر رييس‌جمهور و سخنگوي دولت مواضع‌شان در اين مورد با هم در تناقض است. تا چندي پيش تنها مشكل حضور زنان در ورزشگاه‌ها، آماده نبودن زيرساخت‌ها عنوان مي‌شد؛ امروز اما حل نشدن مسائل فرهنگي هم به اين كاستي‌ها اضافه شده است. برخي از جامعه‌شناسان ورزش معتقدند، حضور زن‌ها در ورزشگاه‌ها به حل شدن معضل فحاشي و هتاكي در اين محيط كمك مي‌كند ضمن اينكه دولت تاكنون راه‌حلي هم براي حل شدن معضل فرهنگي ورزشگاه‌ها ارايه نكرده است.
اينكه چرا موضع رييس دفتر رييس‌جمهور ناقض موضع سخنگوي دولت است شايد در نگراني دولت از تلاش جريان راست افراطي براي حاشيه‌سازي در ديدار ايران و كامبوج ريشه داشته باشد؛ ديداري كه هفدهم مهر ماه در ورزشگاه آزادي انجام مي‌شود. در واقع سخنگوي دولت موافقت استراتژيك دولت را در قبال ورود زنان به ورزشگاه بيان كرده ولي رييس دفتر رييس‌جمهور مخالفت تاكتيكي و موقت دولت را در قبال اين امر مطرح كرده است. هم از اين رو محمود واعظي به جلسه وزير ورزش با ليدرها اشاره مي‌كند؛ جلسه‌اي كه با دو هدف مي‌تواند برگزار شده باشد. هدف اول، رعايت عفت كلام در ورزشگاه آزادي حين بازي ايران و كامبوج است. اما از آنجايي كه در فينال ليگ قهرمانان آسيا بين تيم‌هاي پرسپوليس و كاشيما آنتلرز، كه با حضور حدود هزار تماشاگر زن برگزار شد، تماشاگران مرد عفت كلام را حفظ كردند و ليدرها مشكل خاصي ايجاد نكردند شايد نگراني دولت از بي‌اخلاقي احتمالي ليدرها- و به تبع آنها تماشاگران- در بازي ايران و كامبوج ناشي از اين حدس سياسي باشد كه ممكن است، مخالفان افراطي دولت به ليدرها خط بدهند تا فضاي ورزشگاه را به دشنام و تنش بكشانند تا بعد از ايجاد يك افتضاح در ورزشگاه آزادي، اين جريان سياسي و فرهنگي در ممانعت از ورود زنان به ورزشگاه آزادي در بازي‌هاي بعدي تيم ملي، دست بالا را پيدا كند و با تواني بيش از پيش به دولت فشار آورد كه ورزشگاه را به سياق سابق يكسره مردانه كند. اما اين سناريوي احتمالي ممكن است ابعادش فراتر از تنش در يك بازي فوتبال باشد. بنابراين بعيد به نظر مي‌رسد، عقلاي حاضر در ساختار سياسي كشور حتي اگر تمايل چنداني به حضور زنان در ورزشگاه‌ها نداشته باشند به ترمزبريده‌هاي مخالف‌خوان اجازه دهند باب تنش در ورزشگاه آزادي را باز و فضاي جامعه را متشنج كنند صرفا براي اينكه دولت تسليم فشار فيفا نشود و ورزشگاه آزادي همچنان مردانه بماند. وانگهي اگر فحاشي احتمالي مردان در ورزشگاه آزادي در حضور زنان امري نامقبول است با فحاشي قطعي تماشاگران مرد در غياب تماشاگران زن چه بايد كرد؟ اگر فحاشي مانع حضور زنان در ورزشگاه است چرا مانع حضور مردان نباشد؟ اگر قرار است در ورزشگاه آزادي كار غيراخلاقي صورت گيرد چه بهتر كه مردان هم به خصوص پسران جوان از حضور در آنجا منع شوند. واقعا محيط ورزشگاه‌ها اينقدر اسف‌بار و شرم‌آور است، آيا بهتر نيست بالكل كركره فوتبال را پايين بكشيم يا دست‌كم تا اطلاع ثانوي، بازي‌هاي ملي و باشگاهي را بدون حضور تماشاگران برگزار كنيم تا خدايي نكرده فحشي در فضاي ورزشگاه طنين‌انداز شود؟