ارتش سوريه پس از سال‌ها در شمال كشور مستقر شد
گردش كردها به سمت دولت اسد
ميثم سليماني
شايد تا چند وقت پيش ورود نيروهاي ارتش سوريه به مناطق تحت اختيار نيروهاي دموكراتيك سوريه در كوتاه‌مدت قابل تصور نبود اما حالا به نظر مي‌رسد عمليات ارتش تركيه در شمال فضا را به سمتي برده كه كردها را مجبور به همكاري با دولت مركزي سوريه كرده است. روز گذشته گزارش‌ها حاكي از آن بود كه ارتش سوريه تحت حمايت روسيه خود را به اعماق قلمرو تحت حاكميت كردها رسانده و در جنوب مرزهاي تركيه مستقر شده‌اند.
كردها كه پيش از اين متحد ايالات متحده بودند، اعلام كردند كه نيروهاي سوريه تحت عنوان يك اقدام اضطراري براي مهار حمله از سوي تركيه وارد شمال شرق سوريه شده‌اند. اين اتفاق در حالي رخ مي‌دهد كه هفته گذشته تركيه با چراغ سبز دونالد ترامپ رييس‌جمهور ايالات متحده، حمله‌اي را عليه مواضع كردهاي سوريه در شمال اين كشور آغاز كرد.
به گزارش رويترز، دولت سوريه از روز دوشنبه اعزام نيرو را آغاز كرده كه اين مي‌تواند يك پيروزي بزرگ براي بشار اسد به عنوان رييس‌جمهور و متحد اصلي وي يعني روسيه باشد كه اكنون توانسته‌اند در يكي از اصلي‌ترين پايگاه‌هاي نظامي در شمال شرق سوريه مستقر شوند.
طبق اين توافق در قدم اول نيروهاي دولتي سوريه براي ايجاد يك خط مرزي وارد شهر منبج شدند كه در فاصله 400 كيلومتري اولين شهر مرزي تركيه يعني دريك واقع شده است. رسانه‌هاي دولتي سوريه گزارش دادند كه نيروهاي ارتش اين كشور وارد شهر استراتژيك تل تمر نيز شده‌اند كه بزرگراه مهم M4 در آن واقع شده است كه شرق به غرب سوريه را از فاصله 30 كيلومتري مرز تركيه با سوريه به هم متصل مي‌كند. تلويزيون دولتي همچنين نشان داد كه نيروهاي سوري با استقبال مردم وارد شهر عين عيسي شدند كه قسمت مهم ديگر اين بزرگراه از اين منطقه عبور مي‌كند. عين عيسي در شمال شهر رقه قرار دارد كه پايتخت سابق خلافت خودخوانده داعش محسوب مي‌شد كه نيروهاي كرد سوري دوسال پيش در يكي از بزرگ‌ترين پيروزي‌هاي خود در چارچوب كمپين ائتلاف ضد داعش، اين گروه تروريستي را از اين منطقه خارج كردند. بخش اعظم بزرگراه M4 در حاشيه جنوبي منطقه‌اي قرار دارد كه تركيه قصد دارد كريدور امن در داخل سوريه ايجاد كند. تركيه مدعي شده است كه بخشي از بزرگراه را تصرف كرده است اما مقام‌هاي نيروهاي دموكراتيك سوريه عنوان كردند كه درگيري‌ها كماكان ادامه دارد. اين استقرار سريع از سوي دولت سوريه در حالي صورت گرفته است كه استراتژي ايالات متحده در پنج سال گذشته در سوريه اين‌گونه بوده است كه به هر نحوي اين منطقه را حفظ كند، اما حالا اين استراتژي يك‌شبه فروريخته است. روز يكشنبه واشنگتن رسما اعلام كرد كه ناگهان هزار تن از نيروهاي خود كه از سال 2014 در كنار كردهاي سوريه عليه داعش بوده‌اند را از خاك سوريه بيرون كشيده است.
يك مقام امريكايي روز دوشنبه نيز عنوان كرد تيم ديپلماتيكي كه براي تثبيت موقعيت قلمرو تحت كنترل نيروهاي دموكراتيك سوريه در اين منطقه حضور داشت نيز پيش‌تر از اين محدوده خارج شدند. اين مقام آگاه در ادامه به رويترز گفت كه نيروهاي امريكايي هنوز در سوريه حضور دارند اما مراحل اوليه عقب‌نشيني آنها آغاز شده است. دو مقام ديگر امريكايي به رويترز گفتند كه بخش عمده‌اي از خروج ايالات متحده ظرف روزهاي آينده تكميل مي‌شود. اعلاميه روز يكشنبه مبني بر عقب‌نشيني ايالات متحده يك هفته پس از آن صورت مي‌گيرد كه ايالات متحده تعداد كمي از نيروهاي خود را از منطقه عملياتي مورد نظر تركيه خارج كرد تا مانعي سر راه ارتش تركيه براي پيشروي در شرق فرات نباشد؛ اقدامي كه كردها آن را خيانت به خود مي‌دانند. هزاران مبارز كرد و همپيمانان آنها در يك همكاري نزديك با ايالات متحده در نبرد با داعش جان خود را از دست دادند و دولت ترامپ نيز براي شكست كامل داعش راهبرد دولت اوباما را ادامه داد. اما ترامپ به اين بهانه كه قصد دارد به جنگ‌هاي بي‌پايان در خاورميانه خاتمه دهد پشت آنها را خالي كرد. روز گذشته نيز دونالد ترامپ در توييتي عنوان كرد، افرادي كه ما را به خاورميانه آشفته كشاندند، همان افرادي هستند كه بيشتر خواهان ماندن ما هستند. اما نكته اينجاست كه اين استراتژي آقاي ترامپ به تركيه اين اجازه را داد حمله‌اي را ترتيب دهد كه در آن ده‌ها هزار غيرنظامي مجبور به فرار شوند و متحدان كرد امريكا راهي جز پيدا كردن دوستان جديد نداشته باشند. يك مقام ارشد كرد به رويترز گفته است، بعد از اينكه امريكايي‌ها منطقه را ترك كردند و به تركيه براي حمله چراغ سبز نشان دادند، ما مجبور شديم گزينه ديگري را بررسي كنيم كه آن گفت‌وگو با دمشق و مسكو براي پيدا كردن راهي در راستاي جلوگيري از حملات تركيه بود. بدران جيا كورد در خصوص توافق نيروهاي كرد با دولت سوريه گفت: اين يك توافق اوليه نظامي است كه جنبه‌هاي سياسي بعدا مورد بحث قرار خواهد گرفت. حال بايد ديد كه اين توافق اوليه آيا مي‌تواند چشم‌انداز سياسي ميان كردها و دولت مركزي سوريه را نيز تغيير دهد. واقعيت آن است كه اسد قصد دارد بعد از گذشت بيش از هشت سال از بحران داخلي در سوريه اقتدار دولت را در سراسر سوريه حاكم كند. الدار خليل از ديگر سياستمداران ارشد كرد سوري، پيمان با دمشق را يك اقدام اضطراري توصيف كرد. خليل ادامه داد كه اولويت اول محافظت از امنيت مرزها در برابر خطر تركيه است؛ از همين رو ما با دولت دمشق در تماس هستيم تا در آينده به اهداف مشترك دست پيدا كنيم. با اين حال نيروهاي دموكراتيك سوريه طي بيانيه‌اي عنوان كردند كه اين توافق منافاتي با بحث خودمختاري اين منطقه ندارد و هدف اصلي مقابله با تجاوز به تركيه است تا جلوي اين اقدام گرفته شود.
با اين وجود رسانه‌هاي دولتي سوري اعلام كردند يگان‌هاي ارتش سوريه وارد شهرها و مناطق بيشتري از شمال سوريه شده‌اند و اين روند نيز ادامه دارد. آخرين خبرها حاكي از آن است كه يگان‌هاي ارتش سوريه وارد شهر استراتژيك الطبقه در شمال سوريه شده است و فرودگاه نظامي اين منطقه را در اختيار گرفته است. همچنين علاوه بر عين عيسي، ارتش در چند شهرو روستا در حومه رقه نيز مستقر شده است. لازم به ذكر است كه شهر طبقه سد بزرگي را در اختيار دارد كه مي‌تواند برق منطقه وسيعي از سوريه را تامين كند.
بلوفي كه جنگ را آغاز كرد
روز گذشته خبرگزاري آكسيوس به نقل از منابع مختلف امريكايي و حتي تركي ابعاد جديدي را از موضوع تماس تلفني ترامپ و اردوغان پيش از آغاز عمليات چشمه صلح مطرح كرد. در اين گزارش به نقل از 6 منبع آگاه در كاخ سفيد آمده است كه هيچ‌گاه اين تصور وجود نداشت كه اردوغان بخواهد وارد يك جنگ طولاني مدت در سوريه شود. بسياري از مقامات بر اين باور بودند كه اردوغان در اين زمينه بلوف زده است. به گفته اين منابع ترامپ به اردوغان گفته است كه اگر مي‌خواهيد به سوريه حمله كنيد، مجبور هستيد همه آشفتگي‌ها و فشارهاي پس از آن را به دوش بكشيد، چرا كه اردوغان براي آغاز اين جنگ با چند چالش عمده مواجه بود، زيرا ابتدا بايد مراقب ظهور دوباره داعش باشد و محكوميت بين‌المللي را نيز پيش رو خواهد داشت و احتمالا در كنگره امريكا نيز بايد مسووليت احتمالي مقابله با كردها را برعهده بگيرد.
هنگامي كه ترامپ اين موضوعات را به شكل واضح با اردوغان در ميان گذاشت رييس‌جمهور تركيه تقاضا كرد در خصوص آن فكر كند تا اينكه در يكشنبه موعود دو مقام با يكديگر صحبت كردند كه اردوغان در آن اعلام كرد كه قصد دارد حمله به شمال سوريه را آغاز كند. اردوغان نيز تصميم خود را گرفته بود كه قصد دارد حمله را به زودي آغاز كند.
منابع تركيه‌اي به آكسيوس گفته‌اند در حالي كه اردوغان حرف‌هاي بزرگي را در صحبت‌هاي خود بيان مي‌كرد، اين تصور را در سر مي‌پروراند كه ترامپ جلوي سخنان او را بگيرد. به عنوان مثال هنگامي كه اردوغان در خصوص بحث عمق 30 كيلومتري سخن مي‌گفت، انتظار داشت تا ترامپ اورا متوقف كند و فرض اوليه تركيه اين بود كه مذاكرات براي دستيابي به اهداف كوچك‌تر صورت گيرد.
گفتني است امريكايي‌ها به اين نتيجه رسيده بودند كه اردوغان در سخنان خود بلوف مي‌زند كه براي اولين‌بار به سال 2017 باز مي‌گردد، اردوغان در خصوص تهديد كردها از ترامپ شكايت كرده بود. ترامپ در آن تماس تلفني كاملا مبهم پاسخ داده بود. او عنوان كرد كه من نمي‌خواهم در وهله اول در آنجا حضور داشته باشم، اما مي‌دانيد بچه‌هاي ما آنجا حضور دارند و اگر شما بخواهيد يك گذرگاه مرزي ايجاد كنيد با بچه‌هاي ما درگير مي‌شود كه آنها مجهز‌تر هستند و شما كه نمي‌خواهيد اين اتفاق رخ دهد. البته ترامپ با وجود اين هشدار عنوان كرده بود كه قصد ندارد نيروهاي خود را براي مدت طولاني در سوريه نگه دارد و قرار نيست براي محافظت از كردها در برابر ترك‌ها ايستادگي كند. يكي ديگر از مقامات ارشد سابق كاخ سفيد نيز عنوان كرد هنگام ديدار اردوغان از كاخ سفيد در سال 2017 اردوغان بحث حمله را مطرح كرده كه ترامپ نيز فهميده اين بلوف رييس‌جمهور تركيه است و گفته است كه، نگاه كن، اگر مي‌خواهيد اين منطقه را صاحب شويد، به دنبال من نياييد، اگر مي‌توانيد آن را بگيريد مال شماست. اشاره ترامپ به مرز سوريه با تركيه است.