تينا جلالي
سلسله اتفاقات مربوط به فيلم‌ها را - از ابتداي ساخت تا مرحله توزيع - اگر كنار هم بگذاريم خود قابليت و ارزش نگارش سناريويي پركشمكش را دارد. نمونه‌اش همين وقايع مربوط به توقيف فيلم خانه پدري يا شرح ماجراي توقيف فيلم رستاخيز است. بي‌راه نيست اگر بگوييم ماجراي حول و حوش اكران فيلم «خانه پدري» از حاشيه‌سازترين اتفاقات سينماي ايران در دهه‌هاي اخير بوده است. اين فيلم بعد از حواشي ده ساله در كمال ناباوري و در سكوت محض، اول آبان روي پرده سينماها رفت ولي اين پايان ماجرا نبود چون طبق پيش‌بيني برخي‌ها شش روز بعد دوباره در يك اقدام بي‌سابقه براي سومين بار به محاق توقيف رفت. در حالي كه شواهد و قرائن حاكي از اين بود كه امكان نمايش اين فيلم براي سومين بار فراهم نشود و خانه پدري به توقيف كامل برود، در اقدامي غافلگير‌كننده نزديك‌هاي ظهر روز گذشته دوباره اعلام شد، فيلم «خانه پدري» رفع توقيف شده است. يعني در پروانه نمايش اين فيلم سه بار مهر رفع توقيف درج شده است. اين همه رفت و برگشت جالب نيست؟
اما انتشار خبر رفع توقيف به اين صورت بود كه معاون ارزشيابي و نظارت سازمان سينمايي اعلام كرد نامه دادستاني تهران مبني بر رفع توقيف اين فيلم به دست‌شان رسيده است. سيدمحمدمهدي طباطبايي‌نژاد تدبير رياست قوه قضاييه در جهت دستور ويژه رسيدگي براي رفع توقيف فيلم «خانه پدري» را مهم ارزيابي كرد و توضيح داد كه اين كار در رفع توقيف اين فيلم موثر بوده است. به اعتقاد طباطبايي‌نژاد، همكاري‌هاي مسوولان قوه قضاييه به انسجام و همدلي جامعه سينمايي كشور كمك مي‌كند: « از اولين ساعاتي كه اين اتفاق براي فيلم افتاد، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي، شخصا موضوع را دنبال كردند و رايزني‌هاي لازم با رييس محترم قوه قضاييه انجام شد و با همت ايشان به نتيجه رسيد. از آقاي كيانوش عياري هم سپاسگزاريم كه در سه، چهار روز اخير همراهي‌هاي لازم را معمول داشتند كه به اكران مجدد فيلم كمك كرد.»
خشنودي خالق خانه پدري
وقتي خبر رفع توقيف خانه پدري رسيد، كيانوش عياري نتوانست خوشحالي خود را پنهان كند. او درباره رفع توقيف مجدد فيلمش با فارس گفت‌وگو كرد و گفت: «من بسيار خشنودم كه فيلم «خانه پدري» رفع توقيف شده و بي‌نهايت از قوه قضاييه و شخص آيت‌الله رييسي سپاسگزارم كه با مساعدت‌هاي خود باعث شدند تا مشكلات به وجود آمده براي اكران اين اثر مرتفع شود. با ورود شخص آيت‌الله رييسي و رفع توقيف فيلم «خانه پدري» توسط ايشان خوشبختانه دغدغه‌هاي من نسبت به بروز مشكلات ديگر در اكران «خانه پدري» به شدت كم شده است.»
نسخه جديد خانه پدري، اصلاح شده
كيانوش عياري درباره اينكه آيا اصلاحات مجددي در فيلم صورت گرفته، بيان كرد: «طبق صحبت‌هاي صورت گرفته اصلاحاتي به ما ابلاغ شده كه در فيلم انجام داديم و پس از انجام اين اصلاحات، دستور رفع توقيف خانه پدري صادر شد.»
كيانوش عياري خروج آثار از دايره توقيف را براي بدنه سينما بسيار مهم دانست؛ موضوعي كه در جامعه نيز تاثير مستقيمي خواهد داشت. او گفت: «از رييس قوه قضاييه تقاضا دارم در ادامه همين راه به اكران فيلم‌هاي ديگر نيز نظر داشته باشند.»
به اين ترتيب نمايش «خانه پدري» همچون سابق با رده‌بندي سني ۱۵+ و محدوديت سالن نمايش از شب گذشته دوباره از سر گرفته شد و بليت‌فروشي اين فيلم در سامانه فروش برخط بليت فعال شد.
دوباره اميد؟
اما خبر رفع توقيف فيلم با ابراز خوشحالي جمع كثيري از اهالي سينما همراه بود و خيلي‌ها اين خبر را در فضاي مجازي براي هم مي‌فرستادند و معتقد بودند، بعيد نيست دوباره فيلم توقيف شود، به همين جهت يكديگر را به تماشاي آن توصيه مي‌كردند.
كانون كارگردانان سينماي ايران هم اكران دوباره فيلم «خانه پدري» را به سينماي ايران تبريك گفت. از نظر آنها نمايش مجدد «خانه پدري» دستاورد بزرگي براي سينماي ايران است، چراكه توقيف هر فيلم سينمايي به معناي جنايتي فرهنگي است. كانون كارگردانان ابراز اميدواري كرد از اين پس شاهد نمايش تك‌تك فيلم‌هايي كه هر يك بي‌دليل توقيف شده‌اند، باشند.
رفع توقيف امنيت شغلي به همراه دارد
غلامرضا موسوي، تهيه‌كننده سينما و رييس انجمن تهيه‌كنندگان مستقل سينماي ايران به «اعتماد» گفت: «خوشبختانه با همكاري جمعي فيلم خانه پدري رفع توقيف شد. به گمان من رفع توقيف اين فيلم يك اجماع جمعي در قوه قضاييه، وزارت ارشاد و خانه سينما بود. در واقع همه دوستان دست به دست هم دادند و رياست قوه قضاييه هم لطف كرد و پرونده اين فيلم را مجدداد بررسي كرد. البته به اين نكته هم اشاره كنم كه در اين پرونده دكتر صادقي معاون قوه قضاييه هم نقش پررنگي داشت.»
موسوي توضيح داد كه همه متوجه شدند اين اتفاق خوب براي فرهنگ و سينما لازم است؛ لذا همه با اجماع به سمتي رفتند كه خانه پدري رفع توقيف شود. او گفت: «برخلاف عده معدودي كه فرهنگ را با محدوديت تعريف مي‌كنند، اهالي سينما پيروز شدند. اين پيروزي را براي سينماي ايران و فرهنگ‌مان خوش يمن مي‌دانم. در عين حال قوه قضاييه را هم تحسين مي‌كنم. تصميمي كه گرفته شده بود مجددا مورد بررسي قرار گرفت و اين امر مباركي است. از وزير فرهنگ و ارشاد هم كه توانست در اين زمينه اقداماتي را به نتيجه برساند، تشكر مي‌كنم.»
موسوي در بخش ديگري از صحبت خود به مقوله توقيف در سينما پرداخت و گفت: «به گمان من توقيف محصول هنري مثل جنايت فرهنگي است. به اين نكته توجه كنيم كه سينماي ايران نياز به فيلم‌هاي خوب دارد. فيلم «خانه پدري» هم يك فيلم خوب است كه محصول فكر و انديشه كارگردان بلندپايه سينماي ايران كيانوش عياري است. در عين حال توقيف فيلم باعث سانسور و خودسانسوري در سينما مي‌شود. رفع توقيف حس آزادي و آزاد شدن را در ما اهالي سينما به وجود مي‌آورد كه ما از اين به بعد بتوانيم فيلم خوب بسازيم و در مسير فيلم اجتماعي خوب گام برداريم. من اين رفع توقيف را براي سينما خوش‌يمن مي‌دانم براي اينكه اميد را در ميان اهالي سينما به وجود مي‌آورد. چون مي‌شود فهميد كه فيلمسازان مي‌توانند با مردم ارتباط برقرار كنند. من اين رفع توقيف را اتفاق مثبتي در سينماي ايران ارزيابي مي‌كنم و آن را در جهت امنيت شغلي و امنيت حرفه‌اي اهالي سينما مي‌دانم كه قطعا تاثير مثبتي ميان اهالي سينما خواهد داشت. من دست همه كساني را كه در اين چند وقت اخير براي رفع توقيف خانه پدري تلاش كردند، مي‌فشرم و به همه آنها دست مريزاد مي‌گويم.»