كاهش تراز آب درياي خزر

گروه اجتماعي| طرح انتقال آب درياي خزر در حالي در دولت مصوب شد كه بحث‌هاي بسياري پيرامون آن مطرح شد اما اينك اظهارنظر رييس سازمان هواشناسي ايران درباره تراز آب درياي خزر جاي تامل بسيار دارد. سحر تاجبخش در اين باره گفت: همچنان شاهد روند كاهشي تراز آب درياي خزر هستيم و در صورت تداوم اين روند امكان وقوع شرايط ناگوار زيست محيطي در مناطق ساحلي كشورهاي حاشيه اين دريا وجود دارد. تاكنون مخالفان طرح انتقال آب درياي خزر با تاكيد بر بحث‌هاي اقتصادي و آسيب‌هاي زيست‌محيطي به جنگل‌هاي هيركاني با اين كار مخالفت مي‌كردند. مهم‌ترين پرسش در برابر اين طرح آن است كه آيا صرف هزينه براي لوله‌گذاري و صرف انرژي براي پمپاژ آب از درياي خزر به سمنان منطقي است؟ قرار است در سمنان چه محصولي توليد شود كه نيازمند انتقال آب با صرف چنين هزينه‌اي است. از سوي ديگر لوله‌گذاري تا چه اندازه جنگل‌هاي هيركاني را تخريب مي‌كند.

اما آنچه اكنون رييس سازمان هواشناسي و معاون وزير راه و شهرسازي در بيست و چهارمين نشست كميته هماهنگي هواشناسي آب‌شناسي درياي خزر(CASPCOM) گفت، موضوع را اهميت ديگري بخشيده است. او در اين نشست گفته است: بسيار مفتخرم كه به عنوان نماينده جمهوري اسلامي ايران در بيست و چهارمين نشست كميته هماهنگي آب و هواشناسي درياي خزر CASPCOM عهده‌دار ميزباني نمايندگان محترم سازمان‌هاي هواشناسي آب‌شناسي كشورهاي حاشيه اين پهنه با ارزش آبي هستم و به همه اين عزيزان خوشامد مي‌گويم.

او در اين نشست با بيان اينكه طي چند سالي كه از فعاليت‌هاي اين كميته مي‌گذرد، شاهد پيشرفت‌هاي روزافزون كشورهاي حاشيه درياي خزر در زمينه توسعه شبكه پايش، ارايه خدمات هواشناسي آب‌شناسي به كاربران ساحلي و دريايي همچنين فناوري اطلاعات در گزارش‌هاي ملي اعضا بوديم، افزود: اين مهم را مي‌توانيم از ثمرات و نتايج فعاليت‌هاي كميته CASPCOM در ايجاد ارتباط مستمر و سازنده ميان كشورهاي حاشيه درياي خزر و بهره‌گيري از تجارب و فعاليت‌هاي صورت گرفته در زمينه هواشناسي آب‌شناسي بدانيم. تاجبخش همچنين توضيح داد: تبادل اطلاعات هواشناسي و آب‌شناسي بين كشورهاي عضو كميته چند سالي است كه در حال انجام است و زمينه را براي انجام فعاليت‌ها و تحقيقات مشترك بين كشورها تا حدود زيادي فراهم كرده است. اين تحقيقات در زمينه‌هاي مختلف هواشناسي و آب‌شناسي قابل انجام است كه مي‌توان عمده‌ترين آنها را ارزيابي اثرات تغيير اقليم بر درياي خزر عنوان كرد. اين اثرات در حال حاضر به گونه‌اي چشمگير بر دما، بارش و تراز آب اين دريا تاثير گذاشته و بررسي روند اين تغييرات و نحوه تاثير آن بر محيط زيست و ساحل‌نشينان از موضوعات مهمي است كه قابل پيگيري و انجام توسط محققان اين كشورهاست. نكته قابل تامل مطرح شده از سوي او اين بود كه در سخنراني‌اش گفت: اين نشست در حالي صورت مي‌گيرد كه ما همچنان شاهد روند كاهشي تراز آب درياي خزر هستيم و در صورت تداوم اين روند، امكان وقوع شرايط ناگوار زيست محيطي در مناطق ساحلي كشورهاي حاشيه اين دريا وجود دارد. تسريع در تهيه، تصويب و اجراي برنامه يكپارچه پايش و پيش‌بيني وضعيت هواشناسي آب‌شناسي درياي خزر مي‌تواند به عنوان گامي مهم در زمينه شناخت عوامل موثر در اين پديده و ارايه راهكارهاي مناسب براي تصميم‌گيران در سطح ملي و منطقه‌اي قلمداد شود. تاجبخش همچنين تصريح كرد: درياي خزر به عنوان يك آبراه مهم و حياتي در زمينه تبادلات تجاري بين كشورهاي عضو شناخته شده و بخش عمده‌اي از خدمات سازمان‌هاي هواشناسي آب‌شناسي كشورهاي عضو به ارايه خدمات به ناوگان حمل و نقل دريايي اختصاص دارد. يكي از اهداف اصلي كميته، ارتقاي زيرساخت‌هاي لازم براي ارتقاي كمي و كيفي خدمات ارايه شده به اين شناورها بوده و در اين راه سعي بر اين است كه از كليه امكانات موجود در كشورهاي عضو براي پوشش كامل درياي خزر استفاده شود. علاوه بر اين يكي از برنامه‌هاي توسعه شبكه پايش، استفاده از ناوگان تجاري كشورهاي عضو براي مشاركت در برنامه ديدباني داوطلبانه كشتي‌ها (VOS) است. او افزود: فعاليت‌هاي اكتشاف و استخراج نفت در بخش‌هاي مختلف درياي خزر از ديرباز وجود داشته و در سال‌هاي اخير دامنه اين فعاليت‌ها گسترش چشمگيري داشته است. حضور گسترده شركت‌هاي نفتي در درياي خزر و تاسيس سكوهاي استخراج و اكتشاف در بخش‌هاي مختلف اين دريا، نياز اين صنعت را به دريافت خدمات تخصصي هواشناسي آب‌شناسي از پايش و پيش‌بيني شرايط دريا تا انجام مطالعات در زمينه طراحي سازه‌هاي فراساحل افزايش داده است. اين امر مستلزم سرمايه‌گذاري در توسعه زيرساخت‌هاي پايش و پيش‌بيني هواشناسي آب‌شناسي در درياي خزر بوده و شركت‌هاي نفتي به عنوان يكي از حاميان برنامه‌هاي كميته CASPCOM مي‌توانند، نقش مهمي را در رسيدن به اهداف اصلي كميته ايفا كنند.

او افزود: يكي از معاهده‌هاي امضا شده ميان كشورهاي حاشيه درياي خزر، كنوانسيون زيست محيطي تهران است كه مسائل مربوط به محيط زيست دريايي و مناطق ساحلي اين دريا را مورد بررسي قرار مي‌دهد. با توجه به حساسيت بالاي درياي خزر به آلودگي و پايين بودن توان خود پالايندگي اين دريا، همكاري با اين كنوانسيون در دستور كار كميته قرار داشته و تفاهمنامه‌اي نيز در اين زمينه به امضا رسيده است. موارد همكاري بين اين دو نهاد منطقه‌اي، تهيه داده‌هاي مورد نياز هواشناسي آب‌شناسي براي كمك به ارزيابي‌هاي زيست محيطي همچنين تحقيقات مشترك در زمينه انتقال آلاينده‌ها و ارزيابي اثرات آن خواهد بود. اميد است با تسريع در رسيدن به اهداف كميته، گام‌هاي مهمي در زمينه همكاري‌هاي زيست‌محيطي كشورها انجام شود.