گزارشي از مراسم تكريم مقام علمي علامه جعفري (ره)
متفكري بلند نظر
صدرا صدوقي| مراسم بزرگداشت مقام علمي علامه محمدتقي جعفري و رونمايي از ويراست جديد ترجمه و شرح نهج‌البلاغه او، كه به همت عبدالله نصري از سوي دفتر نشر فرهنگ اسلامي منتشر شده است با حضور جمع زيادي از علاقه‌مندان به آثار و انديشه‌هاي آن مرحوم، دوشنبه 18 آذر ماه در دانشگاه امام صادق(ع) برگزار شد. در اين جلسه حجت‌الاسلام سيدمصطفي ميرلوحي، عضو هيات علمي دانشگاه امام صادق، دكتر عبدالله نصري استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبايي و استاد عبدالله فاطمي‌نيا محقق و پژوهشگر انديشه اسلامي به ايراد سخن پرداختند. در ادامه گزيده‌اي از سخنان اين استادان را مي‌خوانيد.
«علامه» و وفاي به عهد
سيدمصطفي ميرلوحي: علامه جعفري فيلسوف، فقيه و مجتهدي واقعي بود كه شاگردان ايشان خاطرات قابل توجهي از آن مرحوم را در ذهن دارند. بهترين خاطره‌اي كه از آن مرحوم در ذهن دارم مربوط به حدود 3 دهه گذشته است. در آن زمان در دانشگاه امام صادق(ع) بحث‌هاي مختلفي درباره علوم انساني اسلامي همچون اقتصاد اسلامي، مديريت اسلامي و... مطرح شد كه مناقشه برانگيز بود. البته امروز با پشتيباني و نظر رهبر معظم انقلاب چنين بحث‌هايي مطرح مي‌شود و با قوت نيز جريان دارد اما درآن دوران با واكنش ديگر دانشگاه‌ها و نهاد‌هاي علمي مواجه شد؛ در همين راستا به اتفاق جمعي از دوستان تصميم گرفتيم تا همايشي را با حضور صاحب‌نظران حوزه و دانشگاه برگزار كنيم تا اين گفتمان به خوبي و با استدلال درست مطرح شود. پس از بحث و مشورت با اساتيد و علما بنابر اين شد تا از علامه جعفري به عنوان سخنران مراسم افتتاحيه اين همايش دعوت كنيم. علامه چند دقيقه پيش از آغاز مراسم افتتاحيه همايش، وارد محل برگزاري شدند و به بنده گفتند كه دخترم صبح امروز از دنيا رفته و دقايقي ديگر نيز مراسم تشييع او آغاز مي‌شود. بنده به اين دليل كه به دانشگاه قول داده بودم در اين مراسم شركت كردم و اگر اجازه دهيد براي تشييع به مراسم بازگردم. ايشان تنها چند دقيقه‌اي پشت تريبون آمده سپس جلسه را با بدرقه اساتيد و علماي حاضر در مراسم به قصد مراسم تشييع ترك كردند. آنچه كه عرض كردم در بين تمامي خاطراتي كه از ايشان به ياد دارم، شيرين‌تر و زيباتر است كه نشان از فضايل اخلاقي آن مرحوم دارد.
مهم‌ترين متفكر معاصر
عبدالله نصري: از نظر بنده علامه جعفري مهم‌ترين متفكر معاصر ماست. در دوران ما چند شخصيت اهميت فوق‌العاده‌اي در عرصه تفكر دارند كه در ميان آنان مي‌توان به علامه جعفري، علامه طباطبايي(ره)، شهيد مطهري و شهيد صدر اشاره كرد؛ البته هر كدام جايگاه خاص خود را دارند. برخي از بزرگان ما شارحان صدرايي بودند ولي شخصيت‌هايي كه از آنها ياد شد، آرايي دارند كه فراتر از ملاصدراست و اينكه فكر كنيم، آنها صرفا شارح و تابع ملاصدرا بوده‌اند، درست نيست. در اين ميان علامه جعفري از جايگاه خاصي در جهان فلسفه برخوردار است؛ اقدامات علمي آن مرحوم به نظر من بيانگر گسست از «ملاصدرا» است. يعني اگر اكثر فيلسوفان اسلامي بحث را از اصالت وجود آغاز مي‌كنند، علامه جعفري با وجود اينكه آشنايي با آن مباحث نيز دارد، اساس فلسفه خود را بر مبناي فلسفه صدرايي قرار نمي‌دهد بنابراين گسست از ملاصدرا پيدا مي‌كند. آن مرحوم مباحث خود را از «انسان» آغاز مي‌كند كه اين در جاي خود حاكي از نوآوري اوست. همچنين درباره ويراست جديد ترجمه و شرح نهج‌البلاغه ايشان هم بايد عرض كنم كه مقيد بودم تا در اين ويراست، سبك و سياق مطالب ايشان آسيب نبيند لذا هيچ تحريفي در متن صورت نگرفته و تمام سعي ما بر اين بوده تا علاوه بر ساده شدن بيان و قلم ايشان، مطالب داراي خدشه و نقصان نشود.
شرح نهج‌البلاغه با عنايت امام علي (ع)
عبدالله فاطمي‌نيا: ويژگي مهم علامه جعفري اجتهاد ايشان است. علامه از شاگردان آيت‌الله‌العظمي خويي است كه آن مرحوم هم خود از عجايب روزگار بود و ده‌ها مجتهد تراز اول از پاي درس اين فقيه بزرگ برخاستند. استاد جعفري، فقيه و مجتهد بزرگي بود كه اين مرتبه مهمي است. ويژگي مهم ديگر آن مرحوم، فيلسوف بودن او است و همان طور كه مي‌دانيد خود فلسفه هم درياي عميقي است. اما مرحوم علامه شرح بلندي هم بر مثنوي مولوي نگاشتند. ايشان در اين شرح تاكيد مي‌كنند كه مخاطبين مثنوي به 3 دسته تقسيم مي‌شوند؛ دسته اول كساني هستند كه خود استادند و مثنوي را به خوبي درك مي‌كنند. دسته دوم افرادي كه مستعدند ولي محتاج به استاد نيز هستند. دسته سوم كساني هستند كه اهليت مراجعه به مثنوي را ندارند و اصلا نبايد آن را بخوانند. ايشان فرد بسيار اخلاقي‌اي بود تا جايي كه در مقام نقد و تفسير مثنوي بيان مي‌كرد 100 مورد ايراد و اشكال را به جناب مولانا عرض كرده‌ايم! يعني تا اين حد از مولوي با احترام ياد مي‌كرد. شرح مثنوي ايشان درياي بزرگي است كه او آن را براي جامعه به نگارش درآورده است. مرحوم جعفري با اين شرح، آنچه كه مي‌توان به جامعه ارايه داد را در قالب اين اثر چند ده جلدي عرضه كرده است. همچنين شرح نهج‌البلاغه اميرالمومنين(ع) گل سرسبد فعاليت‌هاي علمي علامه جعفري است. البته بايد توجه داشته باشيد كه نمك كار او را اميرالمومنين(ع) عطا كرد و تمام توفيقات ايشان از آن ناحيه مقدس بوده؛ كه داستان اين عنايت از زبان خود آن مرحوم در برخي از كتب معتبر نيز آمده است. عرفان و كشف و شهودي كه علامه جعفري به عنايت امام‌العارفين به دست آورده بايد در جاي خود شرح و توضيح داده شود. پسر ايشان براي من نقل كرد كه پدرم را در حد شرح نهج‌البلاغه و كتب ديگر او مي‌شناختم ولي پس از وفاتش دانستم كه مطلب چيز ديگري است. روزنامه‌نگار