مقام روس از تفسير حقوقي ظريف حمايت كرد
حركت مهره‌هاي روسي به نفع ايران
سارا معصومي
جنگ روسيه و ايالات متحده بر سر تمديد تحريم تسليحاتي ايران هر روز وارد فاز جديدتري مي‌شود. در حالي كه دولت دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده بر كيفيت و كميت تلاش‌ها براي ممانعت از لغو تحريم تسليحاتي ايران در مهر ماه سال جاري افزوده است، ديپلمات‌هاي روسي از مسكو تا وين و نيويورك جدال حقوقي و سياسي را با كاخ سفيدنشين‌ها پيش مي‌برند. در حالي كه 3 كشور اروپايي حاضر در توافق هسته‌اي(بريتانيا، آلمان و فرانسه) فعلا موضع‌گيري‌هاي خود را به يك‌بار اعلام مخالفت شفاهي با اقدامي عليه قطعنامه 2231 شوراي امنيت سازمان ملل محدود كرده و چين نيز به عنوان يكي از دو عضو شرقي برجام فعلا درگير تبعات بين‌المللي ناشي از شيوع ويروس كوويد 19 است، روسيه به هواخواهي از ايران در اين پرونده برخاسته است. البته كه پيش‌بيني آخرين حركت روسيه در زمين شطرنج برجام ساده نيست اما فعلا روسيه در حال جابه‌جايي مهره‌هايش به نفع ايران است.
مايك پمپئو، وزير خارجه كابينه دونالد ترامپ كمپين سياسي و بيشتر رسانه‌اي را براي متمركز كردن نگاه‌ها بر پايان تحريم تسليحاتي ايران در پاييز جاري آغاز كرده است. در حالي كه پمپئو و برايان هوك، مسوول گروه اقدام عليه ايران در وزارت خارجه ايالات متحده ادعا مي‌كنند در اين مسير به خوبي پيش رفته و حمايت‌هايي را هم جلب كرده‌اند، نشانه‌هاي موجود حاكي از آن است كه بيشتر اقدام‌هاي واشنگتن در اين زمينه محدود به پخش پيش‌نويس قطعنامه‌اي ميان 3 كشور اروپايي حاضر در برجام در ماه فوريه بوده است و پس از آن ساير اعضاي شوراي امنيت چنين پيش‌نويسي را دريافت نكرده‌اند و حتي با آنها در اين زمينه از سوي نماينده امريكا در شوراي امنيت هم تماسي گرفته نشده است. دولت ترامپ در سه سال و نيم گذشته بخش اعظمي از فعاليت‌هاي خود عليه ايران را با تمركز بر جنگ رسانه‌اي پيش برده است و در اين مورد هم تلاش مي‌كند از فرصت باقي مانده تا پاييز نهايت استفاده را بكنند و حداقل ژست جلب اجماع عليه ايران در اين پرونده را حفظ كنند. در حالي كه وزير خارجه كابينه ترامپ تلاش مي‌كند قطعنامه جديدي را براي تمديد تحريم تسليحاتي ايران به شوراي امنيت ببرد و در اين مسير ظاهرا از حمايت هر دو حزب دموكرات و جمهوري‌خواه برخوردار است، مسير پيش روي او در شوراي امنيت چندان هم كه به نظر مي‌رسد، سهل و ممتنع نيست. هر كشور اروپايي چه از بازماندگان در برجام و چه عضو اتحاديه اروپا كه به شكل دوره‌اي در شوراي امنيت حضور دارد براي همراهي با واشنگتن در اين مسير بايد ابتدا اعتراف كند كه به قطعنامه‌هاي شوراي امنيت پايبند نيست. تحريم تسليحاتي ايران در نتيجه مذاكرات چند ساله ميان ايران و 1+5 وقت در سايه برجام كه به ضميمه قطعنامه 2231 توافق هسته‌اي تبديل شده، برداشته خواهد شد. لذا كشوري كه به هر قطعنامه جديد براي تمديد اين تحريم راي مثبت بدهد ابتدا به ساكن اعتراف كرده كه براي ساختاري به نام شوراي امنيت و تعهدات بين‌المللي و بايدها و نبايدهاي قطعنامه‌هاي اين شورا اعتباري قائل نيست. وضعيت براي چين و روسيه نيز به همين منوال است با اين تفاوت كه بسياري از تحليلگران پيش‌بيني مي‌كنند اين دو كشور به دليل رابطه تنگاتنگ اقتصادي و سياسي با ايران اين بار در صحن شوراي امنيت، كارت وتوي خود را به نفع تهران روي ميز خواهند گذاشت. پيش‌بيني‌اي كه البته با فراز و فرودهاي عالم سياست و تضارب و همپوشاني منافع سياسي كوتاه و ميان‌مدت كشورها چندان نبايد با قطعيت از تحقق آن سخن گفت. با اين همه در مقطع زماني فعلي، روسيه بنا ندارد، دست از مبارزه سياسي با تصميم‌گيري‌هاي يكجانبه ايالات متحده در سطح بين‌المللي بردارد. «ميخاييل اوليانوف» نماينده دايم روسيه در سازمان‌هاي بين‌المللي مستقر در وين در توييتي در اين باره نوشت:«بعد از تصويب قطعنامه۲۲۳۱ شوراي امنيت در سال ۲۰۱۵ تحريم‌هاي مربوط به تحويل تانك، خودروهاي زرهي، توپخانه، هواپيما، بالگرد، كشتي و موشك به ايران عملا لغو شده است. محدوديت‌هاي كنوني در مورد عرضه 7 جنگ‌افزار به ايران از 18 اكتبر(27مهر) امسال منقضي مي‌شود اما ايالات متحده با تمام وجود سعي در تمديد آن دارد. جدالي سخت در شوراي امنيت سازمان ملل متحد پيش رو خواهد بود.»
امريكا رفت و در را هم پشت سر خود بست
همزمان واسيلي نبنزيا، نماينده دايم روسيه در سازمان ملل متحد ادعاي امريكا براي تمديد محدوديت تسليحاتي ايران را مضحك دانست و گفت:«هيچ دليلي براي محدوديت تسليحاتي ايران وجود ندارد. دليلي نمي‌بينم كه محدوديت تسليحاتي بر ايران اعمال شود. اين تحريم‌ها در ۲۷ مهر ماه پايان خواهد يافت. اين محدوديت، موقت بوده است. اين مساله تحت عنوان ممنوعيت نبود بلكه روشي بود كه ايران اجازه مي‌يافت با رضايت شوراي امنيت امكان صادرات و واردات سلاح را داشته باشد.
نماينده دايم روسيه در سازمان ملل متحد در ادامه با اشاره به برخي زمزمه‌ها مبني بر تلاش امريكا براي ارايه تفسيري از متن قطعنامه 2231 كه همچنان واشنگتن را جزئي از برجام بداند، گفت: مي‌دانيد براي اينكه از ابزار فراهم شده در برجام استفاده كنيد ابتدا بايد يكي از مشاركت‌كنندگان در برجام باشيد. امريكا به طور موثر از ۲ سال پيش تا كنون مشاركت‌كننده برجام نبوده است. اكنون آنها در مي‌زنند و مي‌گويند چند ثانيه صبر كنيد، ما فراموش كرديم برخي كارها را در برجام انجام دهيم. اجازه دهيد كه برگرديم، آن را انجام خواهيم داد و خارج خواهيم شد. اين مضحك است. براي استفاده از مكانيسم ماشه، شما بايد مشاركت‌كننده در برجام باشيد. ايالات متحده دقيقا ۲ سال پيش با افتخار اعلام كرد از آن خارج شده و در را پشت سر خود بست.
نبنزيا در ادامه به نامه‌اي از محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان به آنتونيو گوترش، دبير كل سازمان ملل متحد اشاره كرده و گفت: در اين نامه، ظريف «اعمال غيرقانوني تحريم‌هاي يكجانبه» امريكا عليه ايران را «در تناقض روشن با تعهدات آن دولت ذيل حقوق بين‌الملل» دانسته است. امريكايي‌ها با خروج از برجام هرگونه حقي را از دست داده‌اند و سخنان وزير خارجه ايران «يك تفسير درست حقوقي» است. در اين كنفرانس خبري ويديويي از نبنزيا پرسيده شد، مرجعي قانوني كه مي‌تواند بگويد آيا امريكايي‌ها هنوز امكان فعال كردن مكانيسم ماشه را دارند يا خير، كيست؟ كه او پاسخ داد:«در وهله اول اين بستگي به اعضاي شوراي امنيت دارد و پيش از همه به خود كشورهاي شركت‌كننده در توافق برجام.»
مسكو از احتمال مذاكرات تسليحاتي با ايران
خبر داد
در تحولي موازي «زمير كابلوف» يكي از مديران ارشد وزارت امور خارجه روسيه در گفت‌وگو با «ريانووستي» از احتمال آغاز مذاكره با ايران براي عرضه تسليحات روسيه بعد از لغو تحريم‌هاي تسليحاتي سازمان ملل عليه ايران خبر داد. به گزارش فارس، كابلوف در واكنش به اظهارات اخير «كاظم جلالي» سفير ايران در روسيه از احتمال آغاز مذاكره مقام‌هاي روس با ايران درخصوص عرضه تسليحات مسكو به ايران سخن به ميان آورده است. كاظم جلالي پيش از اين در گفت‌وگو با ريانووستي گفته بود كه ايران از شماري از كشورها، پيشنهاداتي را در زمينه عرضه تجهيزات نظامي و تسليحات دريافت كرده و درصدد است، گام‌هاي خاصي را بعد از لغو تحريم‌هاي تسليحاتي سازمان ملل بردارد.
كابلوف در اين باره گفت:«تاكنون چنين مذاكراتي(درخصوص آغاز عرضه تسليحات به ايران) صورت نگرفته است اما به واسطه آنكه موانع بين‌المللي در زمينه عرضه تسليحات(به ايران) در ماه اكتبر لغو خواهد شد، احتمال چنين مذاكراتي وجود دارد. به اين دليل كه قطعنامه‌هاي مربوطه شوراي امنيت سازمان ملل منقضي خواهد شد و روسيه دقيقا به آن پايبند است. بعد از لغو(تحريم‌هاي تسليحاتي) ايران يك كشور مستقل است و حق دارد با ما(درباره خريد تسليحات) ارتباط برقرار كند.»