مايك پمپئو براي ديدار با يك مقام بلندپايه چيني آماده مي‌شود
شكاف پر نشدني ميان پكن - واشنگتن
ميثم سليماني
روابط پكن- واشنگتن به پايين‌ترين سطح ممكن رسيده و همه صحبت از يك جنگ سرد نوين را به ميان مي‌آورند. با اين حال خبرها حاكي از آن است كه مايك پمپئو وزير خارجه ايالات متحده در حال برنامه‌ريزي براي سفر به هاوايي و ديدار با مقام‌هاي دولت چين است. اگر اين اتفاق رخ دهد قطعا يكي از ديدارهاي جنجالي ميان مقام‌هاي دو كشور انجام خواهد شد زيرا موضوعات متعددي وجود دارد كه دو طرف مي‌توانند با يكديگر به بحث و گفت‌وگو بپردازند.
ايالات متحده و به خصوص شخص دونالد ترامپ به عنوان رييس‌جمهور و مايك پمپئو به عنوان وزير امور خارجه رويكرد بسيار تندي را نسبت به چين اتخاذ كردند. آنها معتقدند كه چين به عنوان منشأ ويروس كرونا است و در خصوص آن نيز شفاف نبوده و جهان را فريب داده است. آنها چين را عامل كشتار بيش از 400 هزار نفر بر اثر ويروس كرونا در جهان مي‌دانند؛ ادعايي كه چيني‌ها همواره آن را تكذيب كردند و حتي بسياري از مقام‌هاي بهداشتي امريكا آن را قبول ندارند. ولي چيني‌ها نيز مي‌دانند اين ديدار تا چه حد مي‌تواند براي آنها مهم باشد.
با اين وجود دونالد ترامپ رييس‌جمهور ايالات متحده ايستادگي در برابر چين را به عنوان يكي از اصلي‌ترين ستون‌هاي تبليغاتي خود براي انتخاب مجدد قرار داده است. ترامپ و دولتش تلاش دارد تا سوءمديريت خود در بحران كرونا را بر عهده چين قرار دهد و به نحوي خود را براي جان باختن بيش از 100 هزار شهروند امريكايي بي‌تقصير اعلام كند. دولت ترامپ بر سر عدم مديريت ويروس كرونا به‌شدت تحت فشار قرار گرفته و به نحوي تلاش مي‌كند شرايط را برعكس جلوه دهد و عنوان كند كه به خوبي بحران را مديريت كرده و مقصر اصلي اين فاجعه تنها چين است.
به نوشته پوليتيكو دونالد ترامپ انتقاد از پكن را يك ارزش سياسي براي خود مي‌بيند. او همچنين در ماه‌هاي منتهي به انتخابات در كنار اين موضوع مبحث انتخابات را به سمت رويكرد اقتصادي سوق خواهد داد. از همين رو روابط نزديك اقتصادي بين اين دو قدرت بزرگ جهاني باعث مي‌شود كه روابط دوجانبه ميان چين و امريكا پيچيده‌تر از گذشته شود. به‌خصوص اينكه دولت امريكا هنوز مطمئن نيست كه آيا چيني‌ها با توجه به رويكرد آنها نسبت به اين كشور به مرحله اول توافق تجاري ميان دو كشور پايبند باشند يا خير.
ترامپ توافق اوليه با چين را يكي از دستاوردهاي مهم خود مي‌داند اما نشانه‌ها حاكي از آن است كه چيني‌ها چندان از اين توافق پيروي نمي‌كنند. با اين حال هنوز سفر پمپئو نهايي نشده و زمان دقيقي براي آن نيز تعيين نشده است. اين خبررا پوليتيكو به نقل از دو منبع آگاه منتشر كرد. همچنين سخنگوي وزارت امورخارجه امريكا نيز از اظهارنظر در اين زمينه خودداري كرد و سفارت چين در ايالات متحده نيز به درخواست اظهارنظر در اين زمينه نيز پاسخ نداد.
با اين حال انتقادها از سمت امريكا عليه چين يك‌طرفه نيست بلكه طي هفته گذشته دولت و شخص مايك پمپئو وزيرخارجه ايالات به‌شدت مورد انتقاد دولت چين و ديپلمات‌هاي چيني قرار گرفته است. رسانه‌هاي دولتي چين در اوايل هفته گذشته ايالات متحده را در پي برخورد شديد با معترضان به دليل قتل جورج فلويد توسط پليس اين كشور مورد انتقاد قرار داد.
در صورت نهايي‌شدن سفر هاوايي، احتمالا قانون جديدي كه پكن براي مقابله با مخالفت‌ها در هنگ‌كنگ وضع كرده كه از آن به قانون جديد امنيت ملي ياد مي‌شود تا آن زمان اجرايي خواهد شد و احتمالا يكي از مباحث داغ مقام‌هاي دو كشور است. اين قانون حضور سرويس‌هاي امنيتي چيني را در داخل خاك هنگ‌كنگ به رسميت مي‌شناسد. فعالان حقوق بشري مي‌گويند با اجراي اين قانون هرگونه ظاهر مستقل هنگ‌كنگ به عنوان يكي از قطب‌هاي اقتصاد جهاني با مخاطره مواجه خواهد شد. همچنين چين در پي اين قانون مي‌تواند متهمان را از هنگ‌كنگ به خاك اصلي چين منتقل كند كه بر مبناي قانون اين كشور مورد محاكمه قرار گيرد. مايك پمپئو در پاسخ به اين اقدام چين شرايط ويژه هنگ‌كنگ را به دليل اجراي اين قانون برداشت و عنوان كرد با اجراي اين قانون استقلال در هنگ‌كنگ ديگر معنايي ندارد. انتظار مي‌رود اين رويكرد روابط اقتصادي ويژه ميان هنگ‌كنگ و ايالات متحده را تحت‌تاثير قرار دهد. در طرف مقابل نيز رسانه‌هاي چيني رويكرد مايك پمپئو را مضحك و او را متكبر و عصبي خواندند.
رويترز نيز در خبر تكميلي ديدار پمپئو با مقام‌هاي چيني عنوان كرده است كه مايك پمپئو به احتمال زياد با يانگ جي چي سياستمدار و ديپلمات بلند پايه و ارشد چيني ديدار خواهد كرد و به گفته رويترز اين ديدار مي‌تواند به كاهش تنش‌ها ميان دو كشور نيز كمك كند. اما سوال اصلي اينجاست كه چرا در اين ملاقات همتاي چيني مايك پمپئو، يعني وانگ يي شركت نمي‌كند، جاي سوال دارد.
ولي نبايد اين موضوع را فراموش كرد كه اگر حتي همين فردا مذاكرات ميان امريكا و چين برگزار شود و دو طرف نيز به توافق‌هايي نيز دست پيدا كنند اما شكاف ميان چين و امريكا از بين نمي‌رود. تمام پيش‌بيني‌ها حاكي از آن است شكاف‌هاي ميان چين و امريكا هر لحظه عميق‌تر مي‌شود و ديگر نمي‌توان انتظار داشت به راحتي مسائل ميان دو كشور حل و فصل شود.
مركز مطالعات استراتژيك و بين‌الملل در نظرسنجي‌اي كه پيش از شيوع كرونا در نوامبر و دسامبر گذشته از متخصصان انجام داد، مشخص شد كه شكاف در دهه آينده ميان دو كشور بيشتر و بيشتر مي‌شود. اين نظرسنجي از مجموع 188 متخصص از ويتنام، تايلند، اندونزي، مالزي، سنگاپور و فيليپين صورت گرفته است. اين نظرسنجي نشان از نفوذ كاملا صعودي چين در جنوب شرق آسيا دارد. از طرفي متخصصان به شدت نگران رقابت‌هاي استراتژيك ميان ايالات متحده و چين هستند كه نمود آن را مي‌توان در كشورهاي عضو آسه‌آن مشاهده كرد.