رايزني‌هاي پمپئو و خليل‌زاد با شبه‌نظاميان مخالف دولت افغانستان
كابل را فراموش كن؛ طالبان ماندني است
شهاب شهسواري
دوحه، پايتخت قطر به مركز رايزني‌هاي بين‌المللي در مورد آينده افغانستان بدل شده است؛ آن‌هم در شرايطي كه به نظر مي‌رسد دولت افغانستان به رهبري اشرف غني و شوراي مصالحه به رياست عبدالله عبدالله از چشم واشنگتن افتاده است و امريكايي‌ها ديگر كابل را به عنوان يك طرف مذاكرات افغانستان به رسميت نمي‌شناسند. ملا عبدالغني برادر آخوند، مرد شماره دوي گروه شبه‌نظامي طالبان، اين روزها بار عام داده است و يك به يك با مقام‌هاي ارشد خارجي، از جمله امريكا و ايران، ديدار و گفت‌وگو مي‌كند؛ ديدارهايي كه بعد از دو دهه جنايت طالبان و ايالت متحده امريكا در خاك افغانستان و حذف تدريجي كابل از ميز گفت‌وگوها، از تمايل امريكا براي بازگرداندن طالبان به قدرت خبر مي‌دهد. مقام‌هاي گروه شبه‌نظامي طالبان در گفت‌وگو با پمپئو از اقدام «تحريك‌آميز اداره كابل در مناطق تحت سلطه طالبان» شكايت كرده و دولت افغانستان را عامل گسترش خشونت‌ها معرفي كرده است. طالبان خواهان برچيده شدن ايست‌هاي بازرسي دولت افغانستان در مناطقي شده است كه اين گروه شبه‌نظامي در آن سلطه دارد. در تازه‌ترين جنايت تروريستي در افغانستان، روز دوشنبه 23 غيرنظامي در يك حمله راكتي به يك بازار شلوغ در ولايت هلمند جان خود را از دست دادند. طالبان در دو روز گذشته عمليات‌هايي را در ولايت‌هاي بغلان، پروان و غور هم انجام داده است كه بر اثر آنها دست كم 6 نيروي امنيتي افغانستان جان خود را از دست داده‌اند.
تقدير پمپئو از تعهد طالبان به پيمان دوستي با امريكا
مذاكرات گرم پمپئو با مقام‌هاي ارشد در حالي انجام شد كه جاويد فيصل، سخنگوي دفتر شوراي امنيت ملي افغانستان در توييترش نوشته كه با پايان هفته كاهش خشونت، طالبان به صورت ميانگين، روزانه ۴۴ حمله را راه‌اندازي كردند. سخنگوي دفتر شوراي امنيت ملي افغانستان نوشته است كه در نتيجه اين حملات طالبان، روزانه ۲۴ غيرنظامي قرباني شده است. با اين حال پمپئو از تعهد ملاعبدالغني برادر آخوند به معاهده دوستي امريكا با اين گروه شبه‌نظامي تقدير كرده است و مدعي شده «با اجراي تعهد طالبان به قطع حملات به شهرهاي بزرگ و پايگاه‌هاي ائتلاف، نمودار خشونت‌ها در افغانستان شاهد روند كاهشي است.» ملابرادر در اين گفت‌وگوي ويديويي خواستار آزادي حاجي بشير، اسير بلندپايه طالبان در زندان بدنام گوانتانامو شده است. در حالي كه طالبان مدعي است كه در مقابل آزادي نزديك به 4 هزار محكوم عضو اين گروه، تاكنون 700 اسير افغان را از بند رها كرده است و آماده مذاكرات بينا افغاني «با گروه‌هاي اجتماعي و سياسي» افغانستان است، دولت افغانستان شروع گفت‌وگوها را به كاهش خشونت‌هاي طالبان عليه غيرنظاميان و پايگاه‌هاي نظامي منوط كرده است.
دور زدن كابل
مايك پمپئو، وزير خارجه امريكا، بدون آنكه گفت‌وگويي با مقام‌هاي دولت افغانستان داشته‌باشد، مستقيما با طالبان گفت‌وگو مي‌كند و زلماي خليل‌زاد، فرستاده ويژه او نيز براي رايزني در مورد صلح افغانستان بدون مراجعه به كابل قرار است فقط با مقام‌هاي پاكستان و ازبكستان و مقام‌هاي گروه شبه‌نظامي طالبان در روزهاي شلوغ دفتر سياسي «امارت اسلامي افغانستان (دولت خودخوانده طالبان)» در دوحه با ديدارهاي ملا عبدالغني برادر با وزير خارجه امريكا از طريق ويديوكنفرانس كامل شد. ديداري كه به گفته سخنگوي دفتر سياسي طالبان در آن درخواست آزادي اسراي باقيمانده طالبان در زندان گوانتامو و احتمال آغاز مذاكرات بيناافغاني گفت‌وگو كردند. اما رسانه‌هاي امريكايي در مورد همزماني اين گفت‌وگوي برنامه‌ريزي نشده با افشاي اطلاعاتي در مورد آگاهي رييس‌جمهور امريكا از پرداخت پاداش توسط روسيه به طالبان براي كشتن نظاميان امريكا و متحدانش، گمانه‌زني‌هايي مطرح كرده‌اند. گفت‌وگوي مقام ارشد گروه شبه‌نظامي طالبان با وزير خارجه ايالات متحده امريكا در حالي انجام مي‌شود كه زلماي خليل‌زاد فرستاده ويژه وزارت خارجه امريكا در امور افغانستان از روز گذشته تور خود را براي رايزني در مورد صلح افغانستان به ازبكستان، پاكستان و قطر آغاز كرد تا در مورد برنامه‌هايش براي اجراي معاهده دوستي ايالات متحده امريكا با گروه شبه‌نظامي طالبان رايزني كند. خليل‌زاد در خلال اين سفر به كابل نخواهد رفت و فقط وعده داده است كه با مقام‌هاي دولت افغانستان ويديويي رايزني خواهد كرد. خليل‌زاد دليل بي‌ميلي‌اش به گفت‌وگوي رودررو با مقام‌هاي دولت افغانستان را جهانگيري ويروس كرونا اعلام كرده است.
دولت امريكا از رشوه‌هاي مسكو به طالبان آگاه بود
در حالي كه دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا با انتشار پيام‌هايي در شبكه‌هاي اجتماعي با حمله به رسانه‌ها، آگاهي خود از پرداخت جايزه از طرف روسيه به شبه‌نظاميان طالبان براي هدف قرار دادن نظاميان امريكايي و متحدانش را تكذيب مي‌كند، روزنامه نيويورك تايمز و خبرگزاري آسوشيتدپرس با انتشار گزارش‌هايي به نقل از منابع آگاه گزارش داده‌اند كه رييس‌جمهور امريكا گزارش‌هاي شفاهي و كتبي از سوي مقام‌هاي امنيتي امريكا در مورد نقش روسيه در حمله به نظاميان امريكايي و متحدانش با خبر شده است. به نوشته نيويورك تايمز، دست كم در يك گزارش كتبي كه مقام‌هاي سرويس‌هاي اطلاعاتي امريكا در اختيار رييس‌جمهور قرار داده‌اند، به موضوع پرداخت‌هاي مسكو به طالبان براي كشتن نظاميان امريكايي اشاره شده است.
موضوع آگاهي رييس‌جمهور امريكا از پرداخت‌هاي مسكو به طالبان به ازاي كشته‌شدن نيروهاي امريكايي، به ويژه ارتباط آن به يك بمب‌گذاري كه باعث كشته شدن 3 تفنگ‌دار دريايي امريكا در افغانستان شد، به يك دردسر جدي براي دونالد ترامپ در آستانه انتخابات بدل شده است. رسانه‌هاي امريكايي و سياستمداران حزب رقيب، ترامپ را متهم مي‌كنند كه به خاطر روابطش با پوتين از اين اقدام روسيه چشم‌پوشي كرده است. به نوشته آسوشيتدپرس، گزارش‌هاي دستگاه‌هاي اطلاعاتي امريكا به رييس‌جمهور در مورد نقش روسيه در حملات طالبان، درست در آستانه امضاي پيمان دوستي واشنگتن و گروه شبه‌نظامي طالبان به اطلاع او رسيده است.
ادعا در مورد ديدار مقام‌هاي ايراني با نفر دوم طالبان
يك روز قبل از انجام اين ديدار هم مقام‌هاي گروه شبه‌نظامي طالبان مدعي شده‌بودند كه ملا عبدالغني برادر، در دوحه با محمدابراهيم طاهريان فرد، نماينده ويژه جمهوري اسلامي ايران در امور افغانستان نيز ديدار كرده است. به گفته سهيل شاهين، سخنگوي دفتر سياسي گروه شبه‌نظامي طالبان، در اين ديدار كه به صورت رودررو در دوحه قطر انجام شده است، محمد ابراهيم طاهريان در مورد «مهاجران افغانستان در ايران» با اين مقام گروه طالبان گفت‌وگو كرده است. مقام‌هاي وزارت خارجه جمهوري اسلامي ايران، تاكنون در مورد صحت اخبار منتشر شده در مورد اين ديدار و محتواي احتمالي آن، نظري نداده‌اند. طالبان اعلام كرده كه نماينده ايران و رهبران طالبان در اين ديدار، درباره «وضعيت كنوني افغانستان و مذاكرات بيناافغاني صلح» نيز گفت‌وگو كردند و ملابرادر از آقاي طاهريان خواسته «ايران با مهاجرين افغان رفتار اسلامي داشته باشد.» ادعاي سفر طاهريان به دوحه براي گفت‌وگو با مقام‌هاي طالبان بعد از آن صورت مي‌گيرد. از سوي ديگر، محمد ابراهيم طاهريان، نماينده ويژه وزارت خارجه ايران در امور افغانستان در سفر به دوحه با «مطلق بن ماجد القحطاني»، نماينده ويژه وزير خارجه قطر در حل منازعات ديدار كرده است. طاهريان اواسط ارديبهشت‌ماه نيز در گفت‌وگوي تلفني با مقامات دفتر سياسي طالبان در قطر، درباره روند صلح، مذاكرات بين‌الافغاني و تلاش‌هاي همه‌جانبه جهت جلوگيري از شيوع گسترده ويروس كرونا در افغانستان تبادل نظر كرده بود.