زندگي «سعادت»مند

ارسطو فيلسوف بنيانگذار يوناني (384-322 پيش از ميلاد) در رساله مشهور «اخلاق نيكوماخوسي» مي‎نويسد همگان اعم از عوام‎الناس و نخبگان و تربيت‎يافتگان برترين خيري را كه از طريق عمل مي‎توان به آن دست يافت، «سعادت» (ائودايمونيا) مي‏نامند، اما در اينكه سعادت چيست، اختلاف‌نظر دارند.  او خود سعادت را نهايي‏ترين غايات انسان مي‎داند؛ غايتي كه براي خودش خواسته مي‎شود و نه چيز ديگر. سعادت از ديد ارسطو، فعاليتي است منطبق با والاترين فضيلت‎ها (ويرچو) كه بايد توام با لذت باشد، آن هم لذيذترين فعاليت‌ها كه از ديد او فلسفه‎ورزي است، زيرا لذتي براي خود و در خود و به تعبير دقيق‎تر «خودبسنده» است و محتاج كسي يا چيزي ديگر نيست: «فيلسوف حتي در تنهايي مي‎تواند خود را وقف نظر در حقيقت كند و هر چه فيلسوف‎تر باشد بهتر و عميق‌تر».  او در پايان بخش هفتم از كتاب دهم (درباره لذت و نيكبختي) كتاب مذكور مي‏نويسد: «زندگي منطبق با عقل بهترين و لذيذترين زندگي براي آدمي است زيرا عقل بيش از هر چيز ديگر خود حقيقي آدمي است و چنين زندگي، سعادمندترين زندگي‎هاست». از منظر آنچه به اختصار از حكيم نامدار يوناني نقل كرديم، اسماعيل سعادت، مترجم دقيق و وفادار برخي از مهم‎ترين آثار ارسطو از جمله «خطابه»، «در آسمان»، «آثار علوي» و «در كون و فساد»، نه فقط به نام كه به حقيقت نيز «سعادت»مند زيست، چرا كه عمر طولاني (94 سال) و به راستي پربارش را با خردورزي و فلسفيدن سپري كرد. نگاهي كوتاه به كارنامه درخشان آثاري كه تاليف و ترجمه كرد، نشان مي‎دهد كه در زندگي بيش از همه با ارسطو و اسپينوزا و مونتني و جورج ادوارد مور و فيشته و... سر و كار داشته و عمر گرانمايه را صرف لذيذترين لذت‎ها يعني تعقل و خردورزي كرده.  استاد سعادت، به دقيق‎ترين و ارسطويي‎ترين معاني، مصداق اين سخن گذشتگان است كه «عاش سعيدا و مات سعيدا»، نيكبخت زندگي كرد و سعادتمند از دنيا رفت. يادش گرامي.