موسسه تنظيم و نشر آثار و چهره‌هاي نزديك به بيت امام و سياسيون
نسبت به حذف نام امام خميني (ره) اعتراض كردند
جريان مرموز حذف اسم و رسم
گروه سياسي
22 بهمن امسال از جميع جهات، هم در فرم و هم در محتوا متفاوت بود. كوويد19 شكل راهپيمايي‌هاي هر ساله را تغيير داد و به راهپيمايي ماشيني و موتوري مبدل كرد. اگرچه در 7 سال و اندي گذشته هجمه و حمله به رييس‌جمهوري وقت مرسوم بود اما همين راهپيمايان موتورسوار امسال با سر دادن شعار «مرگ بر روحاني» در پاسخ به «مرگ بر امريكا و اسراييل» باز هم راهپيمايي متفاوتي رقم زدند. اما تنها كوويد19 و شعار عليه حسن روحاني باعث ايجاد اين تفاوت نبود. حذف نام بنيانگذار انقلاب از قطعنامه پايان اين مراسم اتفاق بي‌سابقه راهپيمايي 22 بهمن امسال بود. دست‌كم در بخش ابتدايي همه قطعنامه‌هاي 10 سال گذشته، نام امام خميني (ره) به عنوان بنيانگذار انقلاب براي تجديد عهد و ميثاق با آرمان‌هاي امام و انقلاب ذكر مي‌شد. اين‌بار اما برخلاف هر سال، «امام خميني» جايي در هيچ سطري از قطعنامه 964 كلمه‌اي شوراي هماهنگي تبليغات اسلامي نداشت؛ متني كه در بخش مياني آن تجديد عهد و ميثاق با «حبل متين انقلاب جهان اسلام، بقيه‌الله الاعظم، امام زمان (عجل‌الله تعالي فرجه الشريف) و نايب عظيم‌الشأن ايشان، امام خامنه‌اي (ادام‌الله ظله) و نيز تجديد پيمان با پيشقراولان اين فتح فرخنده، شهيدان والامقام انقلاب اسلامي، دفاع مقدس و دفاع از حريم اسلام و اهل بيت (عليه‌السلام) و نيز شهداي دفاع ملي به ويژه سپهبد شهيد حاج قاسم سليماني، ابومهدي المهندس و دانشمند عزيز هسته‌اي، شهيد فخري‌زاده» يادآوري شده اما هيچ ياد و نامي از بنيانگذار انقلاب و تجديد عهد با ايشان به چشم نمي‌خورد. حذف اسم امام از بيانيه پاياني دهه فجر چه به سهو و چه به عمد، امري بي‌سابقه بوده گرچه در دوراني كه سيره بنيانگذار انقلاب، رسم و منش و روش ايشان از طريق جريان‌هاي تندرو اگر حذف نشده باشد دست‌كم دستخوش تغييراتي شده، چندان عجيب به نظر نمي‌رسد. كما اينكه در همين راهپيمايي متفاوت 22 بهمن گروهي «مرگ بر امريكا و اسراييل» را كه بخش مهمي از ايدئولوژي جمهوري اسلامي بنا شده از سوي امام خميني (ره) به حساب مي‌آيد به «مرگ بر روحاني» تغيير دادند و اتفاقا با سكوت همان جرياني مواجه شدند كه اگر مسبب اين اتفاق نباشند، امروز در مقابل حذف نام امام يا سكوت كرده‌اند يا آن را امري طبيعي جلوه مي‌دهند.
يك روز پس از برگزاري راهپيمايي 22 بهمن، پايگاه خبري جماران وابسته به بيت امام خميني(ره) با انتشار يادداشتي به اين موضوع اشاره و از برگزاركنندگان آن گلايه كرد.
در اين يادداشت به قلم سيدحميد طباطبايي چند پرسش را مطرح كرد و نوشت كه چه كسي و با چه ميزان «فهم و شعوري» اين بيانيه را نوشته، چرا دوستداران امام، بسيجيان و حتي آيت‌الله جنتي به عنوان دبير شوراي هماهنگي تبليغات اسلامي سكوت كرده‌اند؟ فرداي اعتراض جريان نزديك به امام در رسانه‌ها، خبرگزاري «فارس» با قائم‌مقام شوراي هماهنگي تبليغات اسلامي گفت‌وگو كرد. نصرت‌الله لطفي ادعاي حذف نام امام را «خنده‌دار» توصيف و البته تاكيد كرد كه مخاطب توضيحاتش كساني كه «ادعاهاي ژورناليستي» مطرح مي‌كنند، نيستند بلكه براي «مردم» توضيح مي‌دهند. لطفي در واكنش به ادعاي حذف نام امام كه ابتدا از سايت وابسته به بيت امام آغاز شد، اشاره كرد كه در بيانيه از امام با عنوان «بنيانگذار نستوه و مبارز» ياد شده، همچنين ۵۰۰ هزار پوستر از حضرت امام (ره) در سراسر كشور توزيع شده و در بيانيه تشكر از مردم نام امام آمده است. او همچنين برگزاري مراسم ارتحال امام در شرايط كرونايي را نمونه ديگري از توجه اين نهاد به زنده نگه داشتن ياد امام عنوان كرد. او همچنين تاكيد كرد كه «به مسائل جناحي وارد نمي‌شويم اما باج هم نمي‌دهيم.»
به جز توجيهات مطرح شده از سوي شوراي هماهنگي تبليغات اسلامي، در حالي كه پايگاه خبري جماران همچنان به حذف نام امام و تقبيح اين كار اشاره مي‌كرد، خبرگزاري فارس نيز با انتشار مصاحبه‌هايي سعي در عادي نشان دادن اين اتفاق داشت. لاله افتخاري، نماينده سابق مجلس و عضو موتلفه اسلامي در گفت‌وگو با «فارس» اذعان كرد كه «حفظ دستاوردها و مجاهدت‌هاي حضرت امام از نام امام مهم‌تر است» و البته مدعي شد كه «وقتي مرام امام (ره)، دغدغه‌هاي امام (ره) و سيره امام (ره) زير سوال مي‌رود همين افرادي كه امروز نسبت به ذكر نشدن روشن نام ايشان در بيانيه پاياني اين‌گونه موضع مي‌گيرند، سكوت كرده و اطلاعيه و واكنشي نشان نمي‌دهند.» همچنين مجتبي شاكري، دبيركل جمعيت جانبازان انقلاب اسلامي توجه «دفتر موسسه تنظيم نشر آثار امام» به اين موضوع را زير سوال برد و موضع‌‌گيري در قبال قطعنامه 22بهمن را لكه سياه ديگري بر كارنامه اين موسسه توصيف كرد. اما جماران نيز عقب ننشست و همچنان از حذف نام امام گلايه كرد.
عذرخواهي كنيد!
پس از اظهارات نصرت‌الله لطفي، يادداشتي ديگر در جماران منتشر شد كه نگارنده نامشخص آن معتقد بود قائم‌مقام شوراي هماهنگي تبليغات اسلامي خود را «به كوچه علي چپ» زده است. نگارنده همچنين تاكيد كرده كه آنچه مطرح شده «باج‌خواهي» نيست، چراكه در بيانيه اين شورا حتي يك بار به عنوان «خط امام» و «آرمان امام» هم اشاره نشده است؛ موضوعي كه نشان مي‌دهد برخلاف ادعاهاي مطرح شده نه تنها اسم امام حذف شده بلكه به رسم و راه و روش ايشان نيز اشاره‌اي نشده است. نويسنده يادداشت همچنين در پايان ضمن تاكيد بر «عذرخواهي» مطرح كرده «دوستان شوراي هماهنگي به جاي بازي با كلمات؛ اشتباه خود را بپذيرند و به حكمت سخنان رهبر معظم انقلاب و تاكيد ايشان بر نام خميني بينديشند و بيش از اين كام دوستداران خميني و خامنه‌اي را تلخ نكنند.»
سيدرضا اكرمي، عضو جامعه روحانيت مبارز نيز در گفت‌وگو با «جماران» بر عذرخواهي تاكيد كرده و گفته است: «كساني كه اين قطعنامه را نوشته‌اند بايد اعتراف كنند كه غفلت و اشتباه كرده‌اند و درصدد عذرخواهي و جبران نيز برآيند. مخصوصا اينكه در راس شوراي هماهنگي تبليغات آيت‌الله جنتي حضور دارند و براي آينده بايد بيشتر مواظب اين موارد نيز باشند.» آيت‌الله سيدحسين موسوي تبريزي اما از منظري ديگر به اين موضوع نگاه كرده و معتقد است كه كار، كار نفوذي‌هاست. او توضيح داده «به نظر من مساله حذف نام امام خميني (س) از قطعنامه راهپيمايي 22 بهمن هم كار نفوذي‌ها است و شروع به زدن ريشه اعتقادات مردم كرده‌اند. از طرف مقام معظم رهبري بايد دستور بسيار شديدي داده شود كه دادستاني به اين مساله رسيدگي كند و ريشه‌يابي كنند.»
غيبت رسم و حذف اسم
فارغ از عذرخواهي يا ورود دادستاني به مساله حذف نام امام از قطعنامه راهپيمايي 22 بهمن، عباس عبدي به اين موضوع از 4 وجه نگريسته است. عبدي حالت اول يعني وجود اسم امام و رسم امام را از منظر علاقه‌مندان و پيروان ايشان حالت مطلوب مي‌داند. او حالت دوم را وجود رسم امام اما حذف اسم ايشان مطرح كرده و گفته است كه احتمالا سهل‌انگاري بوده و بايد در راستاي حل و جبران آن برآيند. اين تحليلگر مسائل سياسي همچنين حالت سوم را وجود اسم امام اما حذف رسم و راه ايشان در نظر گرفته و معتقد است كه بايد علاقه‌مندان به آن راه و روش اعتراض كنند كه «چرا وقتي رسمش نيست، اسمش هست؟» اما حالت چهارم يا حالت آخر به‌زعم عبدي زماني است كه نه اسمي از امام باشد و نه رسمي؛ حالتي كه در آن اعتراض اصلي علاقه‌مندان نه به نبود اسم بلكه بايد به نبود رسم باشد. عبدي معتقد است كه بايد مشخص شود كه كدام يك از موقعيت‌هاي چهارگانه رخ داده كه از ميان اين چهار حالت بدترين آن حذف اسم و رسم امام است. عبدي معتقد است در ماجراي اخير «به نظر مي‌رسد كه حتي اگر اشتباه هم شده باشد اشتباه قابل فهمي است چون تا حالا هم چنين ذكري صوري بود. مشكل اصلي نه در حذف اسم كه در غيبت رسم بود. طولاني شدن اين غيبت به آن حذف منجر شده است.»
حذف انتخاباتي؟
يك‌سو به حذف نام امام اعتراض دارد و سوي ديگر اين دعوا معتقد است اساسا حذفي صورت نگرفته است. برخي نيز معتقدند در غيبت طولاني رسم امام كه به مرور و در اين چند دهه رخ داده، جرياني نيز در تلاش است تا اسم بنيانگذار انقلاب را هم حذف كند. با اين حال مي‌توان يك گزاره ديگر را نيز محتمل دانست و آن اختلاف جرياني است. در آستانه انتخابات رياست‌جمهوري سال 1400 زمزمه‌هايي مبني بر حضور سيدحسن خميني در رقابت رياست‌جمهوري شنيده مي‌شود. اگرچه نوه امام خط و ربط سياسي پررنگي ندارد اما ائتلاف‌هاي انتخاباتي از سال 92 به اين سو مويد آن است كه سيدحسن خميني خط و ربطي نزديك به جريان‌هاي تندروي اصولگرا و جريان‌هاي راديكال ندارد. بنابراين شايد اين رويارويي كه يك سوي آن بيت امام قرار دارد را بتوان رويارويي جرياني هم تلقي كرد كما اينكه اخيرا صداوسيما نيز سخنراني توليت بارگاه امام خميني را در آغاز دهه فجر حذف كرد. اقداماتي كه شايد بيانگر عدم تمايل جرياني خاص از حضور نزديكان امام در رقابت انتخاباتي باشد.