قوانين ايران و جهان در مورد ممنوعيت كار كودكان
جهان:
ماده 32 پيمان‌نامه حقوق كودك (مصوب 1989 مجمع عمومي سازمان ملل متحد) دولت‌هاي عضو را موظف كرده با هرگونه سوءاستفاده و بهره‌كشي اقتصادي از كودكان مقابله كرده و زمينه‌هاي رشد ذهني، جسمي، رواني و اجتماعي تمام كودكان را فراهم كنند.
مقاوله‌نامه 182 سازمان جهاني كار (مصوب 1999) ممنوعيت بدترين اشكال كار كودكان را تصويب كرد.
مقاوله نامه 138 سازمان جهاني كار (مصوب 1973) حداقل سن كار كودكان را
تعيين كرد.
ايران:
دولت ايران چهاردهم مهر سال ۱۳۷۰ پيمان نامه جهاني حقوق كودك را امضا كرد و اسفند سال ۱۳۷۳ مفاد پيمان نامه به تصويب مجلس رسيد.
دولت ايران در تاريخ 8 آبان 1380 به مقاوله نامه 182 سازمان جهاني كار (با تاكيد بر ممنوعيت بدترين اشكال كار كودكان) پيوست.
ماده 79 قانون كار: به كارگماردن افراد كمتر از 15 سال تمام (پسر و دختر) ممنوع است و كارفرماياني كه افراد كمتر از 15 سال را به كار بگمارند، مستوجب مجازات خواهند بود. ضمنا بايد كودك را به كاري گماشت كه براي وي زيان آور نباشد.
ماده 80 قانون كار: كارگري كه بين 15 تا 18 سال سن دارد، كارگر نوجوان است و چنين كارگري در بدو استخدام بايد از سوي سازمان تامين اجتماعي مورد آزمايش‌هاي پزشكي قرار گيرد.
ماده 82 قانون كار: ساعات كار روزانه كارگر نوجوان نيم ساعت كمتر از ساعت كار معمولي كارگران است.
ماده 83 قانون كار: ارجاع هر نوع كار اضافي و انجام كار در شب و نيز ارجاع كارهاي سخت و زيان آور و خطرناك و حمل بار با دست بيش از حد مجاز، استفاده از وسايل مكانيكي، براي كارگر نوجوان ممنوع است.
ماده 84 قانون كار: در ارتباط با مشاغل و كارهايي كه به علت ماهيت آن يا شرايطي كه كار در آن انجام مي‌شود براي سلامتي يا اخلاق كارآموزان و نوجوانان زيان آور است، حداقل سن كار 18 سال تمام خواهد بود و تشخيص اين امر با وزارت كار و امور اجتماعي است.
هيات وزيران در تاريخ 26 تير 1384 بنا به پيشنهاد شماره 100.6146 وزارت رفاه و تامين اجتماعي وقت و به استناد ماده (1) و بند (الف) ماده (15) قانون ساختار نظام جامع رفاه وتامين اجتماعي ـ مصوب 1383 ـ و ماده (97) قانون برنامه چهارم توسعه ـ مصوب 1383 ـ آيين‌نامه ساماندهي كودكان خياباني را تصويب كرد. البته پيش از تدوين اين آيين‌نامه، از سال 77 و با تشكيل ستاد ساماندهي كودكان كار و خيابان، اقداماتي در جهت ايجاد مراكز نگهداري و پذيرش و جذب اين كودكان در تهران و 11 استان كشور انجام شد. اما اين آيين‌نامه به عنوان يك نقشه كلي براي مسوولان ساماندهي كودكان كار و خيابان عمل مي‌كرد. در اين آيين‌نامه غير از كلياتي كه به تعريف واژگان «كودك خياباني و ساماندهي» كودكان كار و خيابان پرداخته، مراكز نگهداري موقت و طولاني‌مدت كودك بر حسب شرايط خاص وي و همچنين شرايط ترخيص و پيگيري بعد از ترخيص (براي بررسي شرايط كودك در خانواده) او را نيز تعريف كرده است. در اين آيين‌نامه، شهرداري‌ها، انجمن‌هاي خيريه و غيردولتي، نيروي انتظامي – با استفاده از مددكار اجتماعي – وزارت دادگستري، وزارت كار و امور اجتماعي، سازمان تامين اجتماعي، صدا و سيما، جمعيت هلال احمر، وزارت آموزش و پرورش، وزارت بهداشت، كميته امداد، به عنوان نهادهاي مسوول همكاري با سازمان بهزيستي كشور به عنوان دستگاه متولي شناسايي و جذب و توانمندسازي كودكان كار و خيابان در سراسر كشور معرفي شده‌اند. در حالي كه گزارش‌هاي انجام وظايف و تعهدات نهادهاي مسوول در ساماندهي كودكان كار و خيابان بايد هر شش ماه يك‌بار در شوراي ساماندهي كودكان خيابان ارايه مي‌شد اما اين شورا طي دولت‌هاي نهم و دهم فعاليتي نداشت و سال گذشته، اولين جلسه اين شورا پس از وقفه‌اي هشت ساله برگزار شد.