كاخ اليزه شنود مي‌شود
اسناد ويكي‌ليكس: امريكا از سه رييس‌جمهور فرانسه جاسوسي كرده است
ميثم سليماني/ رفته‌رفته مهرهاي طبقه‌بندي اسناد محرمانه و فوق محرمانه روي اسناد دولتي ارزش خود را از دست مي‌دهند و شايد بايگاني اسناد امنيتي ديگر معنايي نداشته باشد تا 60 يا 70 سال ديگر توسط دستگاه‌هاي امنيتي بخشي از آنها به صورت قطره چكاني منتشر شود. يك بار ديگر سايت افشاگر ويكي‌ليكس اسنادي را منتشر كرده كه در آن نشان مي‌دهد سازمان امنيت ملي امريكا (NSA) از سه رييس‌جمهور فرانسه جاسوسي كرده است. ژاك شيراك (2007-1995)، نيكولا ساركوزي (2012-2007) و فرانسوا اولاند (2012-تاكنون) سه رييس‌جمهوري بوده‌اند كه امريكا از آنها با دقت جاسوسي كرده است. طبق خبري كه ويكي‌ليكس روي سايت خود قرار داده است، علاوه بر روساي جمهور فرانسه آژانس امنيت ملي امريكا اعضاي كابينه فرانسه را نيز بر حسب نياز زيرنظر داشته است و از جزييات شماره تلفن‌ها در كاخ‌اليزه از جمله تلفن همراه مستقيم رييس‌جمهور مطلع بوده است. اين اسناد كه جزو اسناد فوق محرمانه ايالات متحده امريكا به حساب مي‌آيد از طبقه‌بندي بسيار بالايي برخوردار است كه شايد اگر اين اسناد به دست ويكي‌ليكس نمي‌افتاد هيچگاه ايالات متحده حاضر به انتشار حتي بخشي از اين اسناد در آينده بسيار دور هم نبود.
طبق اعلام ويكي ليكس اين اسناد شامل خلاصه اطلاعاتي از مكالمات ميان مقامات دولت فرانسه در برخي از مهم‌ترين مسائل پيش روي فرانسه، جامعه بين‌المللي، بحران مالي جهاني، بحران بدهي‌هاي يونان، آينده رهبري اتحاديه اروپاست. اما يكي از حساس‌ترين اين اطلاعات را مي‌توان دستيابي به امريكا در رابطه بين دولت اولاند و آنجلا مركل و تلاش طرفين براي تغيير آرايش سياسي كاركنان اجرايي در سازمان ملل نام برد. فرانسه كه عملا جزو پنج كشور دايمي شوراي امنيت و يكي از موسسان اصلي اتحاديه اروپا به حساب مي‌آيد به‌طور رسمي از متحدان بالقوه نزديك ايالات متحده به شمار مي‌آيد كه همواره نقشي كليدي را در كنار امريكا در نهادهاي بين‌المللي از جمله گروه هفت، ناتو و سازمان تجارت جهاني ايفا كرده است. جوليان آسانژ، بنيانگذار سايت
ويكي ليكس در ارتباط با افشاي جاسوسي از فرانسه گفته است: مردم فرانسه حق دارند بدانند كه دولت منتخب آنها در معرض جاسوسي خصمانه از سوي كشوري است كه قرار است متحد آنها باشد. مخاطبان فرانسوي مي‌توانند منتظر افشاگري‌هاي به موقع و مهمي در آينده نزديك باشند.
فرانسه از جاسوسي مطلع بوده
طبق اعلام رسانه‌هاي فرانسوي يكي از اسناد ويكي‌ليكس شامل متن گفت‌وگوي تلفني است كه آژانس امنيت ملي امريكا ماه مارس سال ۲۰۱۰ از تماس سفارت فرانسه در واشنگتن با يك مشاور رييس‌جمهور وقت فرانسه، نيكولا ساركوزي ضبط كرده است. موضوع اين تماس تلفني تلاش فرانسوي‌ها براي دستيابي به يك توافق ضدجاسوسي با امريكا بوده است. آن‌زمان فرانسوي‌ها خواستار توافقي بودند كه تضمين كند آنها ديگر توسط سازمان‌هاي اطلاعاتي امريكا جاسوسي نمي‌شوند. اين توافق البته هيچگاه حاصل نشد. اما همين موضوع نشان مي‌دهد كه فرانسوي‌ها از اين موضوع تا حدودي مطلع بودند اما سندي در اختيار نداشتند كه بتوانند جلوي اين موضوع را بگيرند از همين‌رو در تلاش بودند سندي را به امضا برسانند تا از اين اقدام امريكايي‌ها جلوگيري كنند اما عملا اين اتفاق رخ نداده است.
واكنش فرانسه
فرانسوا اولاند، رييس‌جمهوري فرانسه پس از انتشار اين اسناد توسط ويكي ليكس دستور داد جلسه‌اي را با شوراي عالي دفاع فرانسه برگزار كند تا اين سندها را مورد بررسي قرار دهد. دفتر فرانسوا اولاند نيز روز گذشته اعلام كرد كه ما اكنون در حال ارزيابي ماهيت اين اسناد هستيم تا بتوانيم از آن نتيجه‌گيري مفيدي داشته باشيم. همچنين فرانسه با احضار سفير ايالات متحده اعلام كرد هيچ رفتاري كه امنيت و منافعش را به خطر بيندازد، تحمل نخواهد كرد.
مشاور نيكولا ساركوزي، رييس‌جمهور سابق فرانسه نيز به آسوشيتدپرس گفت كه اين روش ايالات متحده غير قابل قبول است به ويژه اين كار از سوي يك متحد صورت پذيرفته است. اما مشاور ژاك شيراك، رييس‌جمهور اسبق فرانسه نيز گفت كه بلافاصله در اين خصوص اظهارنظر نمي‌كنم.
واكنش ايالات متحده
سخنگوي شوراي امنيت ملي كاخ سفيد سه‌شنبه شب در واشنگتن به خبرگزاري فرانسه گفت: ارتباطات رييس‌جمهور اولاند هدف ما نيست و هدف ما نيز قرار نخواهد گرفت. او همزمان تاكيد كرد كه در مورد فعاليت‌هاي پيشين آژانس امنيت ملي امريكا اظهارنظر نمي‌كند. وي همچنين گفت كه ما هيچ فعاليت‌هايي را در نظارت بر اطلاعات خارجي انجام نمي‌دهيم مگر اينكه امنيت ملي ما در خطر باشد. اين در مورد همه شهروندان عادي و رهبران جهان به‌طور يكسان اعمال مي‌شود.
بحران در روابط
در سال 2013 توسط ادوارد اسنودن كارمند سابق پيمانكار سازمان امنيت ملي امريكا كه اكنون پناهنده كشور روسيه است منتشر شد كه در آن نشان مي‌داد ايالات متحده از تلفن همراه آنجلا مركل جاسوسي مي‌كرده است و باراك اوباما پس از اطلاع دستور لغو آن را صادر كرده است. اين موضوع عملا تبديل به بحراني جدي ميان آلمان و ايالات متحده شد. اما به دليل عدم مدارك كافي و اعتراف رييس سازمان امنيت جاسوسي آلمان مبني بر نياز به همكاري با امريكا در حوزه‌هاي امنيتي و اطلاعاتي اين پرونده مختومه شد و كماكان روابط نزديك ميان آلمان و امريكا ادامه دارد. اما انتشار اين اسناد اگرچه ممكن است در روابط ميان ايالات متحده و فرانسه خدشه وارد كند اما يك نكته در انتشار اين اسناد وجود دارد كه آن هم ممكن است در رابطه با آلمان و فرانسه و يونان اخلال ايجاد كند.
بخشي از اين سندها نشان مي‌دهد كه سرويس اطلاعاتي آلمان به سازمان امنيت ملي امريكا براي جاسوسي از دولت‌هاي اروپايي به خصوص فرانسه كمك كرده است. همين موضوع ممكن است تبديل به يك آبروريزي براي آلمان شود كه در دوره مشخص شدن جاسوسي امريكا از تلفن مركل به‌شدت شكايت كرد و همين موضوع مي‌تواند به يك توفان سياسي در آلمان ختم شود.
در طرف مقابل نيز اين سندها پرده از اختلاف ميان دولت فرانسه و آلمان بر‌مي‌دارد. اين اسناد نشان مي‌دهد در دوره‌اي كه آلمان تلاش داشته بر‌خلاف نظر فرانسه نظم و انضباط مالي مورد‌نظر خود را براي يونان و اتحاديه اروپا تنظيم كند، اولاند نيز در سفر خود به آلمان پس از ديدار با مركل از
سيگمار گابريل رهبر مخالف سوسيال دموكرات‌ها در آلمان را به پاريس براي گفت‌وگو دعوت كرده است و عملا اولاند قصد داشته تا پشت سر مركل در آلمان برنامه‌ريزي كند. اين اسناد همچنين نشان مي‌دهند كه اولاند پس از بحران مالي و سياسي2012 در يونان طي جلساتي برنامه‌ريزي‌هايي
در خصوص عواقب خروج يونان از اتحاديه اروپا انجام داده است و اولاند در آن دوران نگران بوده تا عواقب ناشي از بحران يونان كل اتحاديه اروپا را در‌بر‌بگيرد.
با اين وجود به نظر مي‌رسد هرچند هر‌يك از كشورها مي‌توانند از يكديگر ناراحت باشند اما خود مي‌دانند كه در جايي ديگر، نقطه‌اي ديگر و در سندي ديگر پاي خودشان گير است. اكنون نه فرانسه، نه آلمان از امريكا نمي‌توانند ناراحت باشند هرچند ممكن است انتشار اين اسناد باعث خدشه‌دار شدن روابط اين كشورها شود. اما نكته‌اي كه اكنون از اهميت بسيار بالايي برخوردار است اين است كه هيچ‌كس در هيچ جاي اين كره خاكي از امنيت اطلاعاتي برخوردار نيست.
اهميت شنود براي امريكا
علي بيگدلي
سوابق افشاي اين نوع اسناد جاسوسي نشان داده است كه خيلي نمي‌تواند تاثير زيادي بر روابط ميان امريكا و فرانسه داشته باشد. ما پيش از اين ديديم كه تلفن همراه آنجلا‌مركل صدراعظم آلمان و حتي نخست‌وزير پيشين ايتاليا شنود صورت گرفته است اما ديديم كه تاثير چنداني بر روابط ميان اين كشورها با ايالات متحده نداشت. زيرا كه 28 تا 30 درصد سرمايه‌گذاري‌هاي سنتي امريكا پس از جنگ جهاني دوم در كشورهاي اتحاديه اروپا صورت مي‌گيرد و ايالات متحده امريكا نيز بازار بسيار مناسبي براي اتحاديه اروپاست و هيچگاه حاضر نخواهد بود اين بازار بزرگ را از دست بدهد. از همين رو اين موضوع نمي‌تواند تاثير عمده‌اي در روابط ميان طرفين داشته باشد.
از سويي ديگر كشورهاي اروپايي خيلي هم از اين موضوع بي‌اطلاع نيستند زيرا كه امريكايي‌ها پس از جنگ جهاني دوم دستگاه‌هاي شنود خود را در سراسر اروپا پخش كرده‌اند و حتي گفته مي‌شود كه در كاخ اليزه نيز اين شنودها و جاسوسي‌ها وجود دارد اما تاثير مخرب نخواهد داشت و در نهايت به يك احضار سفير آمريكا در فرانسه ختم خواهد شد.
اما براي امريكا اين شنودها و اطلاعات از اين جهت اهميت دارد كه فرانسه و آلمان به دليل اينكه به عنوان رهبري اتحاديه اروپا شناخته مي‌شود همواره مي‌خواهد بر روي آنها تسلط داشته باشد و از آنجايي كه آنجلا مركل صدر اعظم آلمان و برخي از سران اتحاديه اروپا كه تاحدودي به سمت پوتين و روسيه تمايل دارند براي امريكا بسيار مهم است كه بر ارتباطات ميان سران اروپا احاطه داشته باشد.